قدس آنلاین- گروه استانها- زهرا افضلیان: نوشتن پدیده ای است که همه ی انسانها برای انجام کارهای روزانه و برقراری ارتباط با دیگران به آن نیاز دارند. در زمان قدیم به خوانا نویسی و زیبا نویسی خط، اهمیت زیادی داده می شد بطوریکه کاتبان و افراد خوش خط در جامعه از احترام و جایگاه ممتازی برخوردار بودند، هنر خط از قدیم الایام برای ما ایرانیها ارزش و اهمیت بسیاری دارد در این زمینه پای صحبتهای استاد رهبران خوشنویس برتر جهان اسلام نشستیم. 

لطفاً خودتان را معرفی کنید؟

محمود رهبران هستم متولد سال ۱۳۴۱ در یزد و دوران تحصیل را در دبستان ملی اسلام و مدرسه راهنمایی طراز و دبیرستان ابومسلم یزد گذراندم.

- از چند سالگی به هنر خوشنویسی روی آوردید و چطور شد که وارد هنر خطاطی شدید ؟

سال دوم دبیرستان بنا به عدم علاقه من به بعضی درسهای دبیرستان و عشق خوشنویسی تقریبا ترک تحصیل کردم و به خوشنویسی و البته تابلونویسی روی آوردم و تقریبا ۲ سال به فراگیری این حرفه مشغول شدم که این شروع کار خوشنویسی من بود.

این اشتیاق و دوست داشتن انسانها به یک رشته خاص بویژه در هنر ودیعه ای است که در سرشت انسانها نهاده شده است. یعنی انسان در انتخاب آن نقش چندانی ندارد و فقط با تلاش، ممارست، تمرین وپشتکار می تواند در جهت تکامل و پیشرفت آن بکوشد.

-اساتید شما چه کسانی بودند؟

من در زمینه خوشنویسی از هر شخصی چه حضوری و چه غیر حضوری، یک نکته یاد گرفته باشم او را استاد خودم می دانم، حتی کسانی که در قید حیات نیستند و نبودند! به عنوان مثال: خطوط قدما، اعم از میرعماد- میرزا غلامرضا- کلهر- عماد الکتاب و .... هیچکدام در قید حیات نیستند، اما هر کس از روی خط این بزرگواران کار کند شاگرد آنان محسوب می شود. (من علمنی حرفا فقد صیرنی عبدا)

-خط پایه و خط تخصصی شما چیست؟

خط نستعلیق، خط شکسته هم کار کردم یا اگر حالی بود تفننی کار می کنم، اما نستعلیق را بیشتر دوست دارم و تقریبا تمام نوشته ها و آثار من نستعلیق هستند. اگر کسی بتواند نستعلیق را خوب بنویسد، شکسته را هم البته معمولی می نویسد!

-تا بحال چند نمایشگاه از کارهای شما تشکیل شده است؟

تقریبا در همه نمایشگاه های جمعی کشوری شرکت داشته ام و چند نمایشگاه انفرادی هم در یزد- بندر عباس- شیراز و خاتم بوده و در دو، سه استان دیگر هم از من خواستند تا آثار حقیر را در آنجا در معرض دید عموم بویژه خوشنویسان قرار دهم.

- در زمینه خوشنویسی چه افتخاراتی در جهان و ایران کسب کرده اید؟

در این زمینه خیلی حضور ذهن ندارم، اما در جشنواره های بین المللی که در کشورهای مختلف برگزار می شود ۳ بار در ترکیه بوده، ۲ بار در دبی، و آخرین آن در فستیوال جهانی خوشنویسی در الجزایر بود.

در جشنواره های داخلی و کشوری: ۴ سال متوالی در جشنواره خوشنویسی ملی رضوی شرکت کردم و جشنواره علوم قرآنی( مصلای تهران) ، طریق جاوید( دانشگاه تهران) بوده، جشنواره دو سالانه خوشنویسی قزوین بوده، و مواردی از این دست. درآخرین جشنواره هم که جشنواره ملی خوشنویسی (محمد رسول الله) بود نفر برتر شدم.

-چرا و چطور شد که از بین هنرهای مختلف به خوشنویسی علاقه‌مند شدید؟

من به نقاشی هم علاقه داشتم حتی چند تا تابلو نقاشی ( منظره) رنگ و روغن روی بوم هم کار کردم ولی عشق خوشنویسی در من بیشتر بود و در نهایت نقاشی را رها کردم و به خوشنویسی پرداختم. ( از همه باز آمدیم و با تو نشستیم)

-تصور شما از نگاه مردم ایران به خط و خوشنویسی چیست؟

خوشنویسی در زمره هنرهایی است که تقریبا همه مردم ایران بویژه  کسانی که از نعمت خواندن و نوشتن برخوردارند، آنرا دوست دارند و می خواهند خطشان خوب باشد که البته زیاد هم هستند که خوش خط اند، بالاخص قدیمی ها. و از بین همه خطوط، مردم یعنی ایرانی ها خط نستعلیق و شکسته را بیشتر دوست دارند،  سپس نسخ و ثلث را، و اخیرا هم عده ای به نقاشیخط روی آوردند.

- تاثیر انقلاب اسلامی و فضای فرهنگی و مذهبی پس از انقلاب را بر هنر(خصوصا خوشنویسی) به چه صورت می‌بینید؟

آنچه مسلم است با پیروزی انقلاب اسلامی بعضی هنرها مثل موسیقی روند نزولی داشتند که دلیل آن واضح و روشن است، بنابراین خوشنویسی جزو هنرهایی بود که نه تنها افت نداشت، بلکه سیر صعودی هم داشت و تعداد خوشنویسان از بدو انقلاب هم به لحاظ کیفیت و هم به لحاظ کمیت بهتر و بیشتر شد.

- چرا اکثریت مردم و یا آموزش و پرورش به هنر خوشنویسی بها نمی دهد؟

مردم ما به خوشنویسی علاقه دارند، نهادها و سازمانها و متولیان فرهنگ و هنر، آنطور که باید و شاید بها نمی دهند، اصلا به هیچ هنری! بعضی ها هنر را یک امر اضافی و غیر ضروری می دانند و از نتیجه و اثر آن در جامعه بویژه جوانان بی خبرند، شاید بخاطر عدم شناخت باشد.

- خط خوش چقدر در زندگی و یا جامعه ما تاثیر دارد؟

اصولا هنر، منظورم هر هنری است نقش به سزایی در زندگی مردم و کیفیت زندگی آنها داشته و دارد نه فقط در ایران بلکه در تمام گیتی.

شادروان استاد ابوالحسن صبا جمله ای در مورد هنر دارد که می گوید: (زندگی بدون هنر که من هرگز تصور آنرا هم نمی توانم بکنم شاید شبیه یک جور زندان سیاهی است که همه گونه حقی را از انسان سلب می کند).

لذا هنر خوشنویسی هم از این قاعده مستثنی نیست. مردم با دیدن خط خوب بویژه هنر خوشنویسی ذوق زده می شوند به وجد می آیند و روح آنها شکفته می گردد، به انسان امید می دهد و بطور کلی این شکفتگی روح در زندگی آنها تسری پیدا می کند.

-اخیرا مطلع شدیم کتابی از آثار شما به چاپ رسیده است

بله، حدود ۳ سال پیش، یکی از هنرمندان خوشنویس که در این زمینه تجربه دارد. تعدادی از آثار مرا با توضیح و به صورت تخصصی کار کرده است. ایشان ( آقای کاوه تیموری) چندین کتاب در زمینه خوشنویسی تالیف کرده است. هر چند این کتاب شامل تمام آثار من نیست،  ولی ایشان زحماتی را برای چاپ این کتاب متحمل شده است.

-اسم این کتاب چیست و آیا در بازار موجود است؟

نام وعنوان کتاب: ( احوال و آثار خوشنویس کویر، محمود رهبران) است . در این زمینه که در بازار موجود است یا نه؟ اطلاعی ندارم و نمی دانم که چند جلد به چاپ رسیده است ولی میدانم در انجمن های خوشنویسی کشور توزیع شده است.