به گزارش قدس آنلاین،نهادهایی که پیشینه حضورشان در دنیا به ۱۵۰ سال قبل برمی‌گردد. در کشور ما نیز با رشد نهادها در قالب صندوق‌های قرض‌الحسنه، خیریه‌ها، انجمن‌های اسلامی و حتی دوره‌های فارغ‌التحصیلی، اتحادیه‌ها، اصناف و نظام‌های صنفی، مهندسی و غیره از سال ۱۳۸۴، آیین‌نامه تأسیس و فعالیت سازمان‌های غیردولتی تصویب شد. اما این نهادهای نوپا همچنان با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند.
• موتور محرکه جامعه برای رسیدن به اهداف
نماینده کانون کارفرمایی در شورای تشکل‌های مجلس شورای اسلامی در خصوص اهمیت و لزوم تشکیل تشکل‌ها به خبرنگار ما می‌گوید: وقتی جامعه‌ای می‌خواهد حرفی بزند یا حرکتی انجام دهد، باید توسط سیستمی خاص این کار انجام شود. این حرف می‌تواند اجتماعی، سیاسی، صنفی و... باشد. سخنانی که در حوزه سیاست، تبدیل به حزب می‌شود و در حوزه‌های اجتماعی تشکل‌های صنفی را شکل می‌دهد.
دکتر حمیدرضا سیفی می‌افزاید: این تشکل‌ها سبب می‌شوند افراد جامعه مطالبات، آرمان‌ها و آمال‌هایشان را مطرح و برای آن مبارزه کنند؛ البته باید در نظر داشت که اگر ساختار این سیستم درست نباشد در فعالیت‌های بیرونی اجتماع نمودی از آن دیده نمی‌شود. به همین دلیل از شاخص‌های زنده بودن جامعه‌ای، تعداد تشکل‌های آن جامعه است.
عضو هیئت رئیسه کانون عالی کارفرمایی ایران با تأکید بر اینکه این تشکل‌ها هستند که می‌توانند بر حاکمیت نظارت خوبی داشته باشند، توضیح می‌دهد: تشکل‌ها ناظرهای قدرتمند و خوبی هستند که می‌توانند سبب هدایت جامعه شوند. آن‌ها با فشار بر حاکمیت، کمک می‌کنند تا در مسیر درست قرار گرفته منحرف نشوند. به عبارتی تشکل‌ها موتور محرکه جامعه برای رسیدن به اهداف هستند.
تشکل‌ها در حد تیتر باقی مانده‌اند
سیفی با تقسیم رتبه‌بندی سطح بلوغ جوامع دنیا از یک تا پنج می‌گوید: تشکل‌ها زمانی کارآیی لازم دارند که سطح بلوغ جامعه از ۲.۵ بالاتر باشد، ضمن اینکه جامعه‌ای که سطح بلوغ پایین‌تری دارد، شاید تعداد تشکل‌های بالایی داشته باشد، اما در محتوا بالا نخواهد بود؛ در این صورت تشکل‌ها که به منظور احقاق حق و حقوق صنفی شکل می‌گیرد، کارآیی لازم را ندارند، مانند مشکلات بسیاری که اقتصاد کشور، اوضاع کارگری، کسب و کار و... دارد و تشکل‌ها برای بهبود اوضاع و احقاق حق و حقوق مردم نتوانسته‌اند اقدامی انجام دهند.
این استاد دانشگاه تأکید می‌کند: مقصر اصلی مشکلات، تشکل‌ها هستند. چرا که در محتوا ضعیف هستند و اگر این ضعف وجود نداشت، به مدیران اجازه تصمیم اشتباه گرفتن داده نمی‌شد. به عبارتی در سطح بلوغ فعلی جامعه، تشکل‌ها و بخش خصوصی هنوز بالنده و قوی نشده است. تشکل‌ها در حد تیتر بوده و در محتوا بسیار ضعیف هستند. هر چند معدل بلوغ و کارآیی این تشکل‌ها، باز هم از معدل سازمان‌های دولتی بهتر و بالاتر است.
سیفی در پایان با توصیه به مسئولان می‌گوید: راه برون رفت از مشکلات جامعه، قدرت و اختیار دادن به تشکل‌هاست. هر چه این قدرت و اختیار بیشتر باشد، آن تشکل توسعه یافته‌تر بار می‌آید، ضمن اینکه در کنار تعداد تشکل‌ها و رشد جوامع، باید به ساماندهی آن‌ها نیز فکر کرد.
تشکل‌ها توان حل مشکلات اجتماعی را ندارند
عضو هیئت مدیره انجمن یاری کودکان در معرض خطر نیز به خبرنگار ما می‌گوید: تشکل‌ها یا سازمان‌های مردم نهاد، مجموعه‌ای از افراد هستند که مشکلات را در بطن جامعه دیده‌اند و برای حل آن مشکل، نمونه‌سازی کرده‌اند. این مجموعه‌ها با بیان مشکل در جامعه حساسیت ایجاد می‌کنند و با درگیر کردن آن، سبب حل مشکلات می‌شوند.
شَری نجفی با اشاره به اینکه این تشکل‌ها نمی‌توانند پُررنگ، قوی و زیاد عمل کنند، می‌گوید: حل بسیاری از مشکلات اجتماعی که در جامعه وجود دارد مانند بیکاری، اعتیاد، کودکان کار و کودکان خیابانی و... از عهده تشکل‌ها بر نمی‌آید. آن‌ها می‌توانند با کمک خرَد مردمی، نمونه‌های ارزشمند اجرایی، پژوهشی، میدانی را به دولت ارائه دهند تا آن‌ها را اجرایی کند. حل این مشکلات بر عهده بودجه نویسان، بودجه‌گذاران و تصویب‌کنندگان قوانین است. آن‌ها باید با تغییر قوانین سبب اجرای درست آن‌ها و حل مشکلات جامعه شوند.
این مددکار اجتماعی در خصوص همفکری با دولت برای ارائه راهکار مؤثر حل مشکلات می‌گوید: این همفکری مستمر نبوده و بستگی به دولت‌ها داشته است. در برهه‌هایی از زمان از سازمان‌های مردم نهاد استفاده کرده‌اند که مردم آثار مثبت آن را هم دیده‌اند.
تشکل‌ها ابزاری برای پز دادن نیستند
نجفی با بیان اینکه سازمان‌های مردمی مدنی، به صورت خودجوش برای حل مشکلات جامعه به وجود می‌آیند، به مشکلاتی که با آن گریبانگیر هستند اشاره کرده و توضیح می‌دهد: به طور نمونه حذف شهریه ثبت نام کودکان پناهنده و بازمانده از تحصیل، از خواست‌های مهم و برجسته انجمن یاری کودکان در معرض خطر و شبکه‌های کودکان کار و خیابان است. وعده‌هایی که با وجود فرمان رهبری برای ثبت نام همه کودکان در مدارس به بهانه کمبود بودجه اجرایی نمی‌شود و اگر فکری بر این اوضاع نشود، در آینده‌ای نزدیک جامعه به موج عظیمی از کودکان کار و خیابان تبدیل می‌شود که خوشایند نیست. نمونه دیگر این مشکلات عدم تصویب لایحه حمایت از کودکان است که با وجود پیگیری‌های مکرر همچنان در مجلس شورای اسلامی جا خوش کرده است.
عضو هیئت مدیره انجمن یاری کودکان در معرض خطر می‌گوید: باید ما تشکل‌ها که کار اجرایی انجام می‌دهیم، جدی گرفته شویم. حل مشکلات اجتماعی نباید دست آویز مسائل سیاسی عده‌ای افراد شود. سازمان‌های مردم نهاد وقتی می‌توانند مؤثر باشند که در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم سازی‌ها نقش جدی و نه شعاری داشته باشند. دولتمردان ما نباید با سازمان‌های مردم نهاد پُز بدهند.
تشکل‌ها نیاز به بازنگری دارند
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز با بیان اینکه یکی از بهترین راه‌ها برای احقاق حقوق شهروندی ایجاد تشکل‌هاست، به خبرنگار ما می‌گوید: تشکل‌هایی مفید و مؤثر هستند که در چارچوب قانون شکل گرفته، در همان راستا حرکت کنند و امنیت روانی افراد جامعه را بر هم نزنند.
حسن لطفی اضافه می‌کند: چنین تشکل‌هایی جایگاه واقعی خود را در توسعه حقوق شهروندی و رعایت آن پیدا خواهند کرد. ثمره آن ایجاد عدالت اجتماعی و بدنبال آن نشاط اجتماعی خواهد بود و تک تک افراد جامعه به حق قانونی خود خواهند رسید.
این فعال اجتماعی با تأکید بر اینکه نماد اصلی مردم سالاری دینی ایجاد تشکل‌های اجتماعی و قانونی است، می‌گوید: این تشکل‌ها باید در راستای گسترش عدالت اجتماعی شکل بگیرد، اما متأسفانه بیشتر این تشکل‌ها صوری هستند و جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده‌اند یا متأسفانه افرادی که این تشکل‌ها را تشکیل داده‌اند، صرفاً به دنبال منافع خودشان بوده‌اند و منافع جامعه و گروه را در نظر نداشته‌اند.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس تأکید می‌کند: هم در قانون و هم اجرای تشکل‌ها نیاز به بازنگری وجود دارد. باید آن‌ها جایگاه واقعی خود را پیدا کنند، ضمن اینکه مردم هم باید هوشیار باشند و تنها از افرادی که برای احقاق حق، تشکلی را شکل می‌دهند حمایت کنند.
نظر شما