قدس آنلاین- در کنار عشق‌های آسمانی همچون عشق پدر ومادر به فرزند که شاید گریزناپذیر و جبری است، عشق زن و مرد تدبیری و اختیاری است و قرآن از همسر تعبیر به لباس می‌کند؛ زیرا زن و مرد با آن عشق و عرفان را توأمان تجربه می‌کنند

ماه ذی الحجه که می‌آید، رویدادهای مهم و قابل تأملی را با خود همراه می‌سازد که هر یک درسی برای زندگی است، ضمن آنکه دو عید مبارک قربان و غدیر، دل‌های مسلمانان را شادمان می‌سازد. سالروز ازدواج حضرت علی(علیه‌السلام) با دخت گرامی پیامبر حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) بهانه‌ای شد در گفت و گو با کارشناسان از اهمیت و جایگاه ازدواج در اسلام و چرایی فاصله گرفتن از این سنت حسنه در جامعه سخن بگوییم.

راز اهمیت ازدواج در اسلام

استاد حوزه و دانشگاه درباره راز اهمیت ازدواج در اسلام به قدس می‌گوید: ازدواج میدان تجربه توأمان عشق زمینی و آسمانی است، یعنی در کنار عشق‌های آسمانی همچون عشق پدر و مادر به فرزند که شاید گریزناپذیر و جبری است، عشق زن و مرد تدبیری و اختیاری است و قرآن از همسر تعبیر به لباس می‌کند؛ زیرا زن و مرد با آن، عشق و عرفان را توامان تجربه می‌کنند.

حجت الاسلام والمسلمین علی سرلک ادامه می‌دهد: در نگاه دینی معاشرت‌های همسرانه و حتی نگاه کردن از سر مهرِ همسران به یکدیگر، حسنه دارد، زیرا ظرفیت عشق ورزی در بستر خانوادگی جنبه‌های الهی می‌یابد و کسی که برای خدا ازدواج یا زمینه ازدواج دیگران را فراهم می‌کند، طبق روایات از اولیای خدا محسوب می‌شود.

این کارشناس مذهبی با تأکید بر ضرورت مشخص بودن هدف در ازدواج ابراز می‌کند: بنابر تعبیر قرآن، ازدواج باید هدفمند باشد، یعنی رضای خدا را تأمین کند تا ظرفیت‌های انسانی در پرتوی آن بالفعل شود، اما اگر برای چشم و همچشمی، تأمین صرف غرایز و حرف دیگران باشد، کارکردهای اصلی خود را ندارد؛ بنابراین با کفویت در ایمان، اخلاق و اعتقاد است که انرژی مثبت معنوی در زندگی آزاد و این چنین حتی جارو کردن منزل کلاس عرفان می‌شود.

وی با تأکید بر انتخاب درست و آگاهانه، می‌افزاید: غفلت از این انتخاب، برخی ازدواج‌ها را به قصه‌ای پرغصه تبدیل می‌کند، زیرا انتخاب درست همچون سپاسگزاری از نعمت‌های الهی، باب برکت را به روی انسان می‌گشاید. ازدواج محرز دین است، البته به شرط ایجاد هویت همسری در فرد تا او نه به انزوا کشیده و نه به ولنگاری مبتلا شود؛ در این شرایط حتی فرد مجرد هم از برکات ازدواج بهره مند می‌شود و در روایت است کسانی که امکان ازدواج را ندارند، با عفاف به ظرفیت‌های نورانی ازدواج دست می‌یابند.

وی خاطرنشان می‌کند: البته کم کاری و غفلت مسئولان، سازمان‌های مردم نهاد و واسطه‌های خیری که به بهانه‌های واهی پا پَس کشیده‌اند هم برای ازدواج مانع می‌تراشد، در حالی که ازدواج به عزم ملی نیاز دارد و نباید توسط دولتمردان به مسلخ مسائل سیاسی برود.

تربیت نسل سوم برای دانشگاه رفتن

مشاور و کارشناس مذهبی هم در گفت و گو با قدس پیرامون فرمایشات پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در مقوله ازدواج عنوان می‌کند: ایشان فرمودند: «النِّکَاحُ سُنَّتِی فَمَنْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِی فَلَیْسَ مِنِّی»؛ یعنی «ازدواج سنت من است، هر که از ازدواج رویگردان باشد، از من نیست.»

حجت الاسلام سید مهدی واعظ موسوی نوع تربیت نسل سوم را عاملی مؤثر در تمایل نداشتن آنان به ازدواج می‌داند و اظهار می‌کند: متاسفانه نسل سومی‌ها تصور می‌کنند فلسفه خلقت‌شان در دانشگاه رفتن خلاصه می‌شود. تب رفتن به دانشگاه این نسل را درگیر خود کرده است.

وی بیان می‌کند: آموزش و پرورش و خانواده‌ها در فراگیری تب دانشگاه نقش مهمی داشتند و نسل سومی‌ها را برای رفتن به دانشگاه در یک مسابقه قرار دادند.

این استاد حوزه و دانشگاه خاطر نشان می‌کند: اگر با یکی از جوان‌های امروزی در خصوص ازدواج صحبت کنید، متوجه می‌شوید احساس خوشایندی در این زمینه ندارد و دلش می‌خواهد فقط به کسب علم بپردازد. گویی آن‌ها را فقط برای دانشگاه رفتن تربیت کرده‌اند.

واعظ موسوی، می‌افزاید: تجمل گرایی به آفتی برای ازدواج جوانان تبدیل شده است. اگر والدین در کنار تحصیل و دانشگاه رفتن، به معنویت، اخلاق و هدایت نیز توجه داشته باشند، نسل بهتری خواهیم داشت.

وی با اشاره به روایات آخرالزمانی تأکید می‌کند: در روایات آمده که در آخرالزمان، وضعیت به گونه‌ای می‌شود که ازدواج نکردن را امری حلال تلقی می‌کنند. گویا کار به جایی می‌رسد که ازدواج سبب می‌شود انسان دین خود را از دست بدهد. بدین ترتیب، این مستحب مؤکد به مکروه یا حتی حرام تبدیل می‌شود که خداوند آن را نهی فرموده است.

این مشاور خانواده، جلوگیری از به خطر افتادن ایمان و پاکی جوانان را از مهم‌ترین اهداف ازدواج می‌داند و می‌گوید: گاهی دختران، همسر هم کفو خویش را پیدا نمی‌کنند و از ازدواج دوری می‌جویند. گاهی به سبب همین ازدواج نکردن، گوهر عفت خود را بر اثر روابط نامشروع از دست می‌دهند و دچار مشکلات فراوانی می‌شوند. پسرانی هم دیده شده‌اند که ازدواج نکردن سبب شده به گناهانی آلوده شوند.

واعظ موسوی ادامه می‌دهد: غلبه بر نفس، مسئله مهمی است. دختران و پسرانی هم هستند که با کنترل نفس خود، از به خطر افتادن ایمانشان جلوگیری کرده‌اند، اما نمی‌توان از تأکید اسلام به سنت ازدواج به راحتی گذشت.

ناکارآمدی شیوه‌های ازدواج در ایران

دکتر «نوشین صدارت» کارشناس اجتماعی نیز با اشاره با ناکارآمدی شیوه‌های ازدواج و همسر گزینی در ایران می‌گوید: مشکلات اقتصادی همچنان مهم‌ترین مانع جوانان برای ازدواج است. در این میان، ناکارآمدی شیوه‌های ازدواج هم مزیدی بر علت شده است.

وی ادامه می‌دهد: جوانان ما بین ازدواج سنتی و مدرن پاسکاری می‌شوند. از سویی دیگر، ازدواج‌های اینترنتی و سایت‌های همسریابی نیز سردرگمی جوانان را بیشتر کرده است.

این کارشناس اجتماعی، در زمینه مشکلات همسریابی جوانان تأکید می‌کند: کسی به جوان ما برای یافتن همسر، آموزش کافی نداده است. برخی دختران و پسران دیده می‌شوند که از امکانات کافی برای شروع زندگی بهره مند هستند، اما برای یافتن همسر مناسب خود با مشکلاتی رو به رو می‌شوند.

صدارت خاطر نشان می‌کند: گسترش شهرنشینی و هسته‌ای شدن خانواده‌ها، مکانیزم انتخاب همسر سنتی را در جامعه ناکارآمد کرده است. از سویی دیگر، جوانان هم حاکمیت والدین را قبول ندارند.

این مشاور خانواده می‌گوید: تغییرات اجتماعی سبب شده بسیاری از دختران در تجردهای ناخواسته به سر ببرند و سپس به تجرد قطعی برسند. پسران نیز روابط گسترده‌ای برقرار کرده، دچار بدبینی شده و دیگر ازدواج نمی‌کنند.

وی در پایان اظهار می‌دارد: مسائل دیگری مانند بالا رفتن میزان تحصیلات دختران، از بین رفتن توازن بین شمار دختران و پسران در آستانه ازدواج و قید و بندهای فرهنگی سبب کاهش آمار ازدواج شده است. عقایدی مانند بد شمردن تقاضای ازدواج از طرف دختران یا در نوبت ازدواج بودن خواهران و برادران بزرگ‌تر نیز سبب بالا رفتن سن ازدواج در جوانان شده است.

به آمارها اکتفا نکنیم

با آنکه زنگ خطر کاهش ازدواج جوانان بیش از ۶ سال است به صدا درآمده، اما اقدام قابل تأملی در این راستا صورت نپذیرفته است. جوانان ما هنوز با مشکلات معیشتی و اشتغال دست و پنجه نرم می‌کنند و تسهیلات مسکن نیز کاری از پیش نبرده است. به نظر می‌رسد، نگرانی برای کاهش نرخ ازدواج جوانان، تنها در آمارها دیده شود و این اعداد و ارقام هستند که برای ازدواج جوانان حد و مرز تعیین می‌کنند. بازی با آمار، راه حل معضل ازدواج جوانان نیست و باید به فکر راهکارهای عملیاتی تری باشیم.