به گزارش قدس آنلاین، مرتضی ضرابی روز سه شنبه در جمع خبرنگاران با اشاره به سابقه فعالیت پژوهشکده رویان جهاددانشگاهی از اوائل دهه ۸۰، یکی از چالش‌های مهم شروع بکار این حوزه در کشورمان را مباحث اخلاقی مرتبط با دانش سلول‌های بنیادی خواند و گفت: مقام معظم رهبری در پی‌نوشت نامه‌ای که در این باره برایشان ارسال شد، فرمودند: «به دوستان بگویید؛ با همت و پشتکار هدف‌های بزرگ این تحقیقات را دنبال کنند و این ثروت هنگفت انسانی را برای ملت و کشور و خود، تولید نمایند. انشاالله موفق باشند، مراقب باشند که ساختن قطعات یدکی انسان به تولید انسان منتهی نشود».

وی در ادامه به وی‌ژگی‌های سلول‌های بنیادی اشاره و انواع آن را شامل سلول‌های بنیادی جنینی، سلول‌های بنیادی بالغین و سلول‌های بنیادی خون بند ناف ذکر کرد.

ضرابی با اشاره به این که امروز بسیاری از محققان معتقد هستند که سلول‌های بنیادی در تمام بافت‌های انسان وجود دارد، در مورد مهمترین ویژگی‌های خون بندناف و سلول‌های بنیادی آن اظهار کرد: دسترسی آسان و بدون درد، بی‌خطر بودن تهیه ان برای مادر و نوزاد، کاهش ریسک انتقال آلودگی ویروسی و همچنین کاهش شانس رد پیوند  و همچنین امکان بیشتر تطبیق ژنتیکی بین دهند و گیرنده از جمله مهمترین ویژگی‌های خون بند ناف است.

وی خاطرنشان کرد: از بند ناف نوزاد در هنگام تولد بین ۸۰ تا ۲۰۰ میلی‌لیتر خون استحصال می‌شود که در صورت خون‌گیری از آن حداکثر ۱۰ دقیقه می‌تواند در تولید نمونه سلول‌های بنیادی مورد استفاده قرار گیرد.

مدیر بانک خون بند ناف رویان جهادانشگاهی با اشاره به نگهداری از نمونه‌های سلول‌های بنیادی خون بند ناف در بانک‌های عمومی و خصوصی، تصریح کرد: نمونه‌های موجود در بانک‌های عمومی همواره با نیت خیرخواهانه و به صورت رایگان اهدا و برای استفاده در بیماران یا مصارف تحقیقاتی نگهداری می‌شود ولی در بانک‌های خصوصی در قبال دریافت هزینه‌هایی، مالکیت نمونه برای شخص حفظ و نگهداری می‌شود.

وی در این باره اعلام کرد: هم‌اکنون در بانک‌های عمومی دنیا ۸۵۰ هزار نمونه و در بانک‌های خصوصی ۳.۵ میلیون نمونه نگداری می‌شود و تاکنون نیز ۳۵ هزار مورد پیوند سلول‌های بنیادی انجام شده است یعنی به طور متوسط سالانه دو هزار پیوند در دنیا از نمونه‌های خون بند ناف انجام می‌شود.

وی در مورد این ارقام در ایران اظهار کرد: در حال حاضر در بانک‌های عمومی خون بندناف کشورمان ۱۵ هزار  نمونه و در بانک‌ خصوصی پژوهشکده رویان جهاددانشگاهی قریب ۸۲ هزار نمونه ذخیره‌سازی شده است که در نوع خود بی‌نظیر است.

ضرابی با اشاره به استخراج اطلاعات ژنتیکی ۶۵ هزار نمونه ذخیره شده در رویان، شانس پیدا کردن نمونه برای بیماران از  بانک‌های عمومی و خصوصی این مرکز را بیش از ۶۰ درصد عنوان کرد و گفت: البته متاسفانه به دلیل کمبود مراکز پیوند در کشور گاهاً بیمارانی با وجود پیدا کردن نمونه پیوند نتوانسته‌اند از آن بهره گیرند که در این رابطه نیازمند توجه بیشتر مسئولان حوزه درمان کشور هستیم.

وی یادآور شد: خوشبختانه در حال حاضر کلیه فرآیندهای پردازش و ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی خون بند ناف مطابق استانداردهای جهانی است و نمونه‌ها در تانکرهای مخصوص و در دمای ۱۹۶ درجه سانتیگراد زیر صفر نگهداری می‌شود.

به گفته وی، در حال حاضر این مرکز دارای ۲۸ نمایندگی در استان‌های کشور و یک نمایندگی در کردستان عراق است ولی به زودی در دیگر استان‌های کشور نیز راه‌اندازی می‌شود و حتی درخواست‌هایی برای ایجاد نمایندگی در کشورهایی مانند لبنان، عمان، عراق و تاجیکستان داریم که در این باره در حال رایزنی هستیم.

مدیر بانک خون بند ناف رویان جهادانشگاهی با اشاره به انجام تاکنون ۱۰۰ مورد پیوند سلول‌های بنیادی خون بندناف در کشور که ۲۰ مورد آن با استفاده از نمونه‌های بانک خون رویان صورت گرفته است، با توجه به این بیشترین سلول‌های بنیادی موجود در خون بندناف از نوع خون‌ساز هستند، بیشترین استفاده از انها تاکنون در رابطه با بیماری‌های خونی بوده است.

وی از انجام تحقیقات در مورد ۱۰۷ کارآزمایی بالینی برای استفاده از سلول‌های بنیادی خون بند ناف برای درمان دیگر بیماری‌ها خر داد و اعلام کرد: بزرگترین طرح استفاده از سلول‌های بنیادی کشور اخیراً در قالب تفاهم‌نامه‌ای با مرکز طبی کودکان، سازمان انتقال خون و ستاد سلول‌های بنیادی برای عمل پیوند و درمان ۱۲۰ کودک بیمار ۵ تا ۱۳ سال دچار فلج مغزی در فاز نخست برای سالجاری منعقد شده است.

ضرابی با بیان این که پذیره‌نویسی فاز نخست این طرح انجام شده است، ابراز امیدواری کرد: با موفقیت فاز اول در سالجاری، در فاز دوم طرح فراخوان برای ثبت‌نام بیماران جدید انجام خواهد شد.

وی با اشاره به استفاده از ضایعات زایمانی مهم دیگری مانند پرده جنینی و سلول‌های دیگر موجود در بند ناف، اعلام کرد: در شش ماهه دوم سالجاری طرح جمع‌اوری سلول‌های بنیادی پالپ دندان(دندان‌های شیری) را کلید خواهیم زد.

وی در مورد این سئوال که ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی برای چه خانواده‌هایی توصیه می‌شود، اظهار کرد: برای عوم مردم حداقل در قالب بانک های عمومی توصیه می‌شود ولی خانواده‌هایی که داراری سابقه بیماری‌های خونی مانند تالاسمی، سرطان و غیره هستند، مانند یک بیمه بیولوژیکی مهم تلقی می‌شود و مورد تاکید است.

این مسئول در مورد هزینه‌های ذخیره‌سازی نمونه‌های خون بندباف نیز اظهار کرد: معولاً در بانک عمومی هزینه‌ای از خانواده‌ها دریافت نمی‌شود و در صورتی که بتوانیم این بانک‌ها را گسترش دهیم همه خانواده‌ها می‌توانند ذخیره‌سازی را انجام دهند ولی در مورد بانک خصوصی پژوهشکده رویان هزینه اولیه معادل ۲ و نیم میلیون تومان و سالانه ۱۲۰ هزار تومان برای نگهداری اخذ می شود.

وی این میزان هزینه را در مقایسه با برخی کشورهای منطقه اندک خواند و گفت: هرچند این هزینه شاید در نگاه اول زیاد باشد ولی در صورتی که خانواده‌ای نیاز به پیوند داشته باشند باید متحمل هزینه‌های بسیار بیشتری شود.

وی از فراهم کردن امکاناتی مانند تقسیط و پرداخت تسهیلات به خانواده‌ها در صورت تمایل به این اقدام خبر داد و افزود: خانواده‌هایی که شرایط خاص از جمله بیماری‌های تالاسمی داشته باشد نیز بعضاً رایگان تحت حمایت قرار می‌گیرند.

وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به همکاری نزدیک به ۴۰۰ بیمارستان کشور و همکاری ۱۵۰ کارشناس خون‌گیری با این مرکز، گفت: خانواده‌هایی که می خواهند از خدمات بانک خون بند ناف استفاده کنند، باید پیش از زایمان یعنی در ماه نهم بارداری با مراجعه به سایت بانک خون بند ناف رویان جهاددانشگاهی به صورت اینترنتی ثبت‌نام کنند تا هماهنگی‌های لازم برای خون‌گیری در هنگام زایمان برایشان انجام شود. ‌

ضرابی در پایان با بیان این که بیش از ۹۵ درصد از نمونه‌هایی که دریافت می‌کنیم ذخیره‌سازی می‌شود، خاطرنشان کرد: خوشبختانه در حالی آمار جهانی در ارتباط با آلودگی نمونه‌ها سه تا پنج درصد است، این آمار در کشورمان حدود ۰.۵ درصد است که آماری قابل دفاع و مورد توجه در جهان است.

منبع: ایسنا