قدس آنلاین- خانواده یک نهاد اساسی و محوری در جامعه است و به عنوان هسته اولیه سایر نهادهای اجتماعی به شمار می‌رود، افرادی که در این واحد کوچک اجتماعی رشد می‌کنند و تربیت می‌شوند، به میزان رشد و شکوفایی شان در واحدهای اجتماعی بزرگ انسانی سهم دارند.
افرادی که روزی به عنوان یک فرماندهی تأثیرگذار، سیاستمدار، شهید و چهره‌ای شاخص بروز می‌کنند؛ نظام خانواده و کانون گرم پدر و مادر تربیت گاه نخستین آن هاست.
اما در کانون گرم خانواده، بزرگ‌ترها و به قول ما ایرانی‌ها بازنشسته‌ها که روزی جوان بودند و حالا به سالمندی رسیده‌اند نیز جایگاه ویژه دارند و از این جهت اسلام به حفظ حرمت خانواده و بزرگ‌ترها و تکریم آن‌ها تأکید دارد. ۲۵ شهریور اما در تقویم رسمی کشور به نام روز تکریم خانواده و بازنشسته‌ها ثبت شده است تا درباره جایگاه والای کانون خانواده و همه بزرگ‌ترهایی که روزگاری جوانی خود را به پای بزرگ شدن فرزندان خود ریختند، بیشتر تأمل کنیم.
ما هم از این فرصت مغتنم استفاده کردیم و به سراغ کارشناسان رفتیم تا از جایگاه والای خانواده و نقش بزرگ‌ترها در این نهاد اجتماعی بگویند.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدمهدی بهداروند جامعه شناس، استاد دانشگاه و کارشناس معارف و دکتر غلامعلی افروز روان شناس و استاد دانشگاه در این گفت وگو همراه ما هستند.
خانواده؛ نهادی تعیین کننده در شخصیت انسان
دکتر غلامعلی افروز با بیان اینکه کانون خانواده نقش مهمی در شکل گیری شخصیت همه افراد جامعه دارد، می‌گوید: خانواده، مهم‌ترین رکن اجتماعی برای شکل گیری شخصیت افراد گوناگون جامعه شمرده می‌شود که این رکن البته ارکان گوناگونی در دل خود دارد که شامل پدر و مادر و زن و شوهر می‌شود و برای هرکدام از این ارکان حقوق ویژه‌ای در ارتباط با یکدیگر و در ارتباط با فرزندان ترسیم شده است.
وی ادامه می‌دهد: خانواده البته به یک نقطه اتصال محکم نیاز دارد و آن تقید و اعتقاد زن و شوهر به مسائل دینی و دستورهایی است که خداوند برای زندگی صالحانه در معارف اسلامی در دسترس قرار داده است.
تربیت مبتنی بر مفاهیم دینی
این استاد دانشگاه اضافه می‌کند: مسئله اعتقاد و توجه به مفاهیم دینی بسیار اهمیت دارد و ما می‌بینیم خانواده هایی که با توجه به مسائل دینی فرزندان خود را تربیت می‌کنند، با آسیب‌های اجتماعی کمتری هم روبه رو می‌شوند. نکته دیگر اینکه دین به ما می‌گوید عیوب همدیگر را در مقابل دیگران افشا نکنید، بنابراین زن و شوهر که رکن مهم خانواده هستند، باید در برابر فرزندانشان رفتارهای محترمانه‌ای با هم داشته باشند.
زن و شوهر پوشش هم باشند
دکتر افروز با اشاره به یکی از آیات قرآن درباره نقش زن و شوهر در برابر هم می‌گوید: خداوند متعال در قرآن از زن و شوهر به منزله لباس و پوشش هم یاد کرده و می‌فرماید: «هن لباس لکم وانتم لباس لهن؛ آن‌ها لباس شما هستند و شما لباس آن‌ها» بدان معنا که هر دو زینت هم و سبب حفظ یکدیگر هستند و همان طور که لباس عیوب بدن را می‌پوشاند زن و شوهر هم باید همین گونه باشند.
نظامی محبوب‌تر از خانواده نیست
اما در ادامه حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدمهدی بهداروند می‌گوید: نظام خانواده، نظامی ارزشمند و محبوب است که در اسلام هیچ بنایی زیباتر و ارزشمندتر از آن پایه ریزی نشده است. چنان که رسول گرامی اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در این زمینه می‌فرمایند:
«ما بنی فی الاسلام بناء اَحبّ الی اللَّه تعالی و اعزّ من التزویج؛ در اسلام هیچ نهادی محبوب‌تر و عزیزتر از تشکیل خانواده در نزد خداوند بنا نشده است. »
وی اضافه می‌کند: نظام خانواده از چنان جایگاه و مقام شایسته در اسلام برخوردار است که حتی روی ثواب عبادت و بندگی تأثیر می‌گذارد، تا جایی که دو رکعت نماز کسانی که تشکیل خانواده داده‌اند، برتر از عبادت فرد مجردی است که شب و روز نماز بخواند.
تربیت دینی؛ مهم‌ترین وظیفه پدر و مادر
این استاد دانشگاه با بیان اینکه تربیت یکی از مهم‌ترین وظایف پدر و مادر در برابر فرزندان است، تصریح می‌کند: اسلام به تربیت صحیح فرزندان توصیه مؤکد دارد و این نکته را جزو وظایف پدر و مادر در برابر فرزندان قرار داده است.
دکتر بهداروند ادامه می‌دهد: فرزندان ثمره و میوه زندگی مشترک زن و شوهر هستند و اگر خوب تربیت شوند می‌توانند به نسلی مؤمن و آگاه تبدیل شوند که در فرازهای زمان اثرات مثبت و تعیین کننده‌ای برجای خواهند گذاشت؛ چنان که در بررسی زندگی بسیاری از افراد تأثیرگذار از جمله شهدا می‌بینیم که پدر و مادر آن‌ها به تربیت دینی فرزندشان اهتمام ویژه‌ای داشته‌اند.
رها کردن فرزند در فضای مجازی، تربیت نیست
این جامعه شناس با اشاره به توسعه فضای مجازی و همگانی شدن آن برای همه می‌گوید: برخی والدین متأسفانه فرزندشان را در این فضای افسار گسیخته رها می‌کنند و بدون توجه به اینکه او در چه فضایی پرسه می‌زند، خوشحال هستند که برای فرزندشان امکانات روز تهیه کرده‌اند، غافل از اینکه رها کردن فرزند در این فضای ناهنجار مجازی به منزله تربیت نیست، بلکه گناه است.
وی ادامه می‌دهد: تربیت به معنای جهت دادن به سیر زندگی فرزند است و توجه نکردن به اینکه فرزندمان در کدام شبکه از فضای مجازی تردد دارد، عین بی توجهی به نظام تربیت دینی است و اگر نظارت پدر و مادر نباشد، فرزندان در چنین محیطی آسیب می‌بینند.
تأکید اسلام بر حفظ حرمت بزرگ‌ترها
دکتر افروز می‌گوید: بزرگ‌ترها مایه برکت و انسجام خانواده‌ها هستند و اسلام بر حفظ حرمت آن‌ها توصیه مؤکد دارد. آن‌ها پس از سال‌ها کار و کسب تجربه امروز بازنشسته شده‌اند و کوله بار زندگی شان سرشار از تجربه‌های گوناگون است که می‌توانند این تجربه‌ها را در اختیار نسل جوان خانواده قرار دهند.
وی تأکید می‌کند: این روزها متأسفانه برخی جوان ترها نگاهی نامتعارف به بزرگ‌ترهایشان دارند و نسبت به جایگاه این نسل صاحب تجربه بی توجهی می‌کنند، غافل از اینکه جایگاه امروز آن‌ها حاصل سپیدشدن موی بزرگ‌ترهای آن هاست.
این استاد دانشگاه تأکید می‌کند: بازنشسته‌ها به حمایت بیشتر نیاز دارند، چون در این سن ممکن است درگیر بیماری‌ها باشند و حقوق آن‌ها باید تأمین کننده همه نیازهایشان باشد؛ بنابراین مسئولان باید برای این قشر که سال‌های جوانی خود را طی کرده‌اند، برنامه ریزی ویژه داشته باشد تا هم معیشت و درمان بیماری‌های احتمالی شان تأمین شود و هم با آرامش بیشتری به زندگی خود ادامه دهند.
قدر خانواده و بزرگ‌ترها را بدانیم
اما حجت الاسلام بهداروند هم با اشاره به اینکه جوانان باید حرمت بزرگ‌ترهای خود را نگه دارند، می‌گوید: اسلام خانواده را اساس زندگی انسان قرار داده، زیرا شکل دهنده آن پدر و مادر هستند که با بزرگ شدن فرزندشان پیر می‌شوند و در دوران پیری و بازنشستگی جز احترام و حمایت از فرزندانشان چیز بیشتری نمی‌خواهند.
وی تأکید می‌کند: بزرگ‌ترها تا وقتی زنده‌اند حلقه اتصال خانواده و بچه‌ها هستند، قدرشان را بدانیم و خدا را به داشتن این نعمت بزرگ شکر کنیم؛ یادمان باشد جوانی و موفقیت امروز ما مرهون از خودگذشتگی‌های دیروز آن‌هاست، آن‌ها را نرنجانیم و حالا که پیر شده‌اند نیاز به توجه و مهربانی ما دارند؛ مهربانی هایمان را از آن‌ها دریغ نکنیم و برایشان وقت بگذاریم.
------------------------------
خانواده به یک نقطه اتصال محکم نیاز دارد و آن تقید و اعتقاد زن و شوهر به مسائل دینی و دستورهایی است که خداوند برای زندگی صالحانه در معارف اسلامی در دسترس قرار داده است
نظر شما