قدس آنلاین- امسال و در بیست و پنجمین دوره حضور ایران در اسکار، فیلم سینمایی «نفس» به کارگردانی نرگس آبیار به عنوان نماینده ایران حضور خواهد داشت؛ فیلمی که با توجه به موفقیت‌هایش در جشنواره‌های خارجی و نیز اقبال مخاطبان ایرانی (با توجه به موضوعی که دارد) و البته موضع‌گیری و سیاست اسکار، بعید است که بتواند شانسی در اسکار امسال داشته باشد و نظر هیئت‌داوران آکادمی را به خود جلب کند.

اما به هر شکل این سئوال هنوز مطرح است که چرا در همه این سال‌ها ما هیچ‌گاه نماینده‌ای در حوزه سینمای دفاع مقدس یا فیلم‌های سیاسی و انقلابی مانند «ماجرای نیمروز» نداشته‌ایم؟ مگر ملاک‌های گزینش هیئت انتخاب چیست که همواره چنین فیلم‌هایی را از  قلم انداخته‌اند؟  

برای «نفس» به جمع‌بندی رسیدیم

امیر اسفندیاری، سخنگوی هیئت انتخاب نماینده ایران برای اسکار، موارد زیادی را برای انتخاب یک فیلم به عنوان نماینده کشورمان ذکر می‌کند و می‌گوید: هیئت انتخاب موارد متعددی را برای انتخاب یک فیلم به اسکار مد نظر دارد که از آن جمله می‌توان به کیفیت فیلم اشاره کرد و نیز اینکه فیلم یک زبان جهانی داشته باشد که اگر در جای دیگری جز ایران دیده ‌شود، باز هم مخاطبان بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. مورد دیگر اتفاقاتی است که برای فیلم‌ها در حوزه بین‌المللی رخ می‌دهد و اینکه این فیلم‌ها چقدر توانسته‌اند در عرصه بین‌المللی موفق باشند. ضمناً باید اثری به عنوان نماینده ایران معرفی شود که بتواند به بهترین شکل نشان‌دهنده تفکر ایرانی باشد.

در این مدت بحث و بررسی زیادی بر سر فیلم‌های معرفی‌شده داشته‌ایم و حتی برخی فیلم‌ها دوباره نمایش داده شده‌اند. هیئت انتخاب در نهایت فیلم «نفس» را با توجه به همه جوانبی که برشمردم، انتخاب کردند.

معاون بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی در پاسخ به این سؤال که چرا فیلم‌های سیاسی و انقلابی مانند «ماجرای نیمروز» همواره از حضور در عرصه‌ای بین‌المللی مانند اسکار جا مانده‌اند، گفت: ما بارها فیلم‌هایی معرفی کرده‌ایم که از جهات مختلف معرّف فرهنگ و سینمای ما بوده‌اند؛ فیلم‌هایی مانند «بچه‌های آسمان»، «میم مثل مادر»، «امروز»، «یه حبه قند» و... که به عنوان کاندید انتخاب شده و برای آکادمی ارسال شده‌اند. امسال هم که خوشبختانه فیلم «نفس» جزو فیلم‌های دفاع مقدسی است و خیلی از ارزش‌هایی که ما به آن توجه داریم، در آن دیده می‌شود.

اما درباره «ماجرای نیمروز» باید بگویم که از بین ۱۰۳ فیلم در بین ۱۰ اثر اول قرار گرفت و این بدان معنی است که این فیلم برای هیئت انتخاب از اهمیت خاصی برخوردار بوده و نگاه ویژه‌ای هم به این اثر خوب سینمایی شده است. ولی به هر حال نظر اکثریت هیئت انتخاب با توجه به همه ویژگی‌های مذکور، انتخاب فیلم «نفس» به عنوان نماینده سینمای ایران برای شرکت در مراسم اسکار امسال بود.

اما حبیب‌الله بهمنی معتقد است که شاید یکی از دلایل عدم انتخاب فیلم‌های سیاسی و انقلابی در همه این سال‌ها این بوده است که این آثار چون حساسیت برانگیز هستند، انتخاب نمی‌شوند.

وی در این باره ادامه داد: هرچند «نفس» هم یک فیلم دفاع مقدسی است ولی این دوستان آمده‌اند و با انتخاب آن خواسته‌اند صدای طرفداران فیلمی مثل «ماجرای نیمروز» را ببندند و چون این فیلم نیز خیلی متفاوت است، با این کار آمده‌اند و از بالانیامدن «ماجرای نیمروز» یا حتی «ویلایی‌ها» دفاع کرده‌اند.

به نظر من این سیاستی که در دوره‌های مختلف هم آن را دنبال کردند، سیاست یک بام و ۲ هوا است یعنی هم می‌خواهند از امتیازات حضور در اسکار استفاده کنند و هم نمی‌خواهند گردی بر دامن مواضع سیاسی- فرهنگی بخش رسمی فرهنگ ایران بیفتد. از این نظر همیشه سعی می‌کنند فیلم‌هایی را انتخاب نمایند که نگاه‌های آن سمت را هم به خود جلب کند و اگر فیلمی درباره نظام و دغدغه‌های داخلی انقلاب اسلامی باشد، آن را ارائه نمی‌دهند.

البته یک دوره‌ای که خود من هم جزو هیئت انتخاب بودم، فیلم ضدآمریکایی «بدورد بغداد» انتخاب شد. ولی تا جایی که به یاد دارم، به غیر از آن دوره، در بقیه دوره‌ها فیلم‌هایی انتخاب شدند که نه سیخ بسوزد نه کباب.

این کارگردان ادامه داد: این انتخاب‌ها با نگاه سیاسی سیاست‌گذاران فرهنگی و هیئت انتخاب که تحت تأثیر مدیران فرهنگی هستند، انجام می‌شود. آن‌ها دوست ندارند فیلم‌های چالش‌برانگیز و آثاری که موضع‌گیرانه باشند و مسائل انقلابی را مطرح می‌کنند را ارسال کنند. چون این فیلم‌ها یک چهره انقلابی از ایران را نشان می‌دهد ظاهراً در سیاست‌گذاری‌های بین‌المللی و مواضعی که دولتمردان ما دوست دارند در ابعاد فرهنگی گرفته شود، این گونه چالش‌ها به کارشان نمی‌آید واین مسئله‌ای است که همیشه بوده و شاید بشود گفت این یک نوع بیماری است و ما داریم یک جورهایی خودزنی می‌کنیم و فکر می‌کنیم که شترسواری دولا دولا هم می‌شود.

همه دنیا می‌دانند که ما چه مواضعی سیاسی، فرهنگی و انقلابی نسبت به مسائل جاری دنیا داریم و اینکه انقلاب ما چه مسائلی را مطرح می‌کند. آقایان هم هرچند می‌دانند ولی همیشه تلاش می‌شود که سینمای ما این را در دنیا بازتاب ندهد و یک تافته جدابافته معرفی شود. نمی‌دانم شاید در خط اپوزیسیون از خط انقلاب بهتر تعریف می‌شود و این سیاست متأسفانه همچنان ادامه دارد و سینمای ایران را از موضع انقلاب اسلامی دور کرده و به یک موضع اپوزیسیون انداخته است.