قدس آنلاین- فناوری «نانو» یکی از حوزه‌هایی است که در سال‌های گذشته مورد توجه کشورهای پیشرو جهان قرار گرفته است. این فناوری که جزو فناوری‌های سطح بالا یا «های‌تک» به شمار می‌آید، به دلیل اینکه در گستره وسیعی از صنایع مختلف، از صنایع پزشکی گرفته تا صنعت ساختمان و حتی غذا و دارو و خودروسازی و... کاربرد دارد، دارای ارزش افزوده بسیار زیادی است و به همین دلیل مورد توجه و رقابت کشورهای مختلف قرار گرفته است. پژوهشگران و دانشمندان جوان کشورمان هم چند سال است با ورود خوب و ارزشمند خود به این حوزه در حال پیشرفت‌های شایان توجه هستند. البته در رقابت تنگاتنگی که بر سر این حوزه علمی کاربردی در جهان وجود دارد، پژوهشگران و صنعتگران ایرانی نیازمند حمایت‌های پررنگ و فوری دولتی هستند تا از قافله این صنعت در دنیا، جا نمانیم. درباره این موضوع با دکتر علی فرزانه، نخبه جوان و مخترع برگزیده که دانش آموخته دکتری مهندسی شیمی است، گفت و گو کرده‌ایم.

* فرهنگسازی درباره نانو

دکتر علی فرزانه، نخبه جوان و دانش آموخته دکتری مهندسی شیمی در این باره می‌گوید: امروز نیاز به ترویج و فرهنگسازی درباره استفاده کارآمد از «فناوری نانو» در بین صنایع به عنوان موتور اقتصادی جامعه و در بین مردم به عنوان مصرف کننده نهایی داریم.

این پژوهشگر نانوفناوری در گفت و گو با قدس می‌افزاید: درباره محصولات مبتنی بر فناوری نانو که بخشی از جامعه مصرف کننده آن مردم عادی هستند، نیاز به فرهنگسازی، اطلاع رسانی و ترویج می‌باشد و به همین اندازه و حتی بیشتر نیز در مورد صنایع موجود باید فعالیت‌های ترویجی و حمایتی برای فراگیری فناوری صورت پذیرد تا با بهره گیری از مزایای این فناوری، قدرت رقابت پذیری و بهره‌وری آن افزایش یابد.

* کاربرد نانو در همه رشته‌ها

وی در ادامه تصریح می‌کند: فناوری نانو یک موضوع بین رشته‌ای است و در هر حوزه‌ای می‌توان از مزایای آن بهره برد. این فناوری یک صنعت مستقل نیست و قرار هم نیست صنعتی را کنار بزند، بلکه هدف نهایی آن ارتقای بهره وری و بهبود صنایع موجود است. از این رو روند رو به گسترش و رو به رشدی را طی می‌کند و بتدریج صنایع در حال آشنایی با مزایای این فناوری هستند؛ به طوری که تعدادی از شرکت‌های بزرگ صنعتی کشور در حال بکارگیری این فناوری در فرایندهای تولیدی خود هستند و این موضوع در نمایشگاه امسال فناوری نانو کاملاً نمایان بود.

دکتر فرزانه با اشاره به اختراع جدیدش با نام تجاری گرافینیک که در محصولات متعددی قابل استفاده است، ادامه می‌دهد: این نانو ماده، از خواص متنوعی برخوردار است و قابلیت بکارگیری در صنایع مختلفی همچون صنایع آرایشی بهداشتی، روان کننده‌ها، پلیمرها، ساختمان، رنگ و پوشش‌ها را دارد و می‌تواند جایگزین بسیاری از موادی که در حال حاضر استفاده می‌شود، بشود تا افزون بر بهبود عملکرد در این حوزه ها، از مزایای اقتصادی آن نیز بهره ببریم.

* پژوهش‌ها باید کاربردی باشد

مخترع برگزیده بنیاد ملی نخبگان ایران با تأکید بر اینکه علاقه‌مندان و پژوهشگرانی که تمایل به فعالیت در این حوزه دارند، باید توجه داشته باشند که بر اساس نیازها و چالش‌های کشور به اختراع و تحقیق در این حوزه بپردازند، می‌گوید: پژوهشگران نباید ملاک خودشان را تنها تحقیقات و مقاله‌هایی که در کشورهای خارجی چاپ و منتشر می‌شود قرار دهند. آن‌ها برای عملیاتی کردن کارهایشان می‌توانند با نهادها و سازمان‌های کشور مشورت و همکاری کنند و با اعلام نیاز آن‌ها به فعالیت‌های کاربردی بپردازند. مثلاً یکی از چالش‌های اساسی که کشور در حال حاضر با آن روبه‌روست موضوع کمبود آب شیرین است و فناوری نانو دارای ظرفیت بالایی برای افزایش کارایی فرایندهای تصفیه و شیرین‌سازی آب می‌باشد.

* کاربرد نانو در حوزه دارو

دکتر فرزانه با اشاره به اینکه در حوزه دارویی و بخصوص تولید داروهای ضد سرطان مبتنی بر فناوری نانو در حال پیشرفت و ورود به بازار هستیم، می‌افزاید: شرکت‌های زیادی در حال حاضر در حوزه فناوری نانو و در عرصه‌های مختلف همچون پوشاک، پزشکی و غذایی به تولید و صادرات مشغول هستند، ولی باید در نظر داشت لزوماً هر چیزی که برچسب نانو به آن خورد را نمی‌توان مفید تلقی و از آن استفاده کرد. از این رو وزارت بهداشت و درمان و سازمان غذا و دارو در زمینه نانو و ملاحظات استفاده از آن همیشه بررسی‌هایی را انجام می‌دهند و پیگیر استفاده از فناوری نانو در موارد مختلف و چگونگی ورود این فناوری به چرخه زندگی هستند و این موضوع را کنترل می‌کنند و به شرط تأیید ویژگی‌های محصولات، مجوز استفاده از آن‌ها را صادر می‌کنند.