قدس آنلاین- نشریه آمریکایی اکونومیست در گزارشی در واکنش به اهدای جایزه صلح نوبل ۲۰۱۷ به کمپین بین‌المللی حذف سلاح‌های هسته‌ای موسوم به آیکن، این اقدام را گامی مثبت اما بی فایده می‌خواند و می‌نویسد: ممنوعیت تسلیحات هسته‌ای کمک زیادی به افزایش صلح نمی‌کند. مشروح این گزارش را در ادامه می‌خوانید.
بسادگی می‌توان فهمید که چرا کمیته جایزه نوبل تصمیم گرفته که جایزه صلح امسال را به کمپین بین‌المللی حذف تسلیحات هسته‌ای بدهد. بحران کره‌شمالی باعث شده سلاح‌های هسته‌ای دوباره در مرکز توجه قرار گیرد و گروه کمپین موفق شده یک معاهده ممنوعیت-هسته‌ای را ایجاد کند که در تیر ماه به سازمان ملل رسید و ۱۲۲ کشور از ۱۹۳ کشور به آن رأی مثبت دادند. این معاهده از زمان آغاز روند تصویب آن در ۲۹ شهریور توسط ۵۳ کشور امضا شده است و پس از تصویب رسمی از سوی ۵۰ کشور اجرایی می‌شود. اما بعد چه می‌شود؟
احتمالاً اتفاق چندانی نمی‌افتد. ۹ کشور و رژیم دارای سلاح هسته‌ای (پنج عضو دائم شورای امنیت یعنی آمریکا، روسیه، انگلیس، فرانسه و چین به همراه اعضای غیررسمی یعنی هند، پاکستان، اسرائیل و حالا کره شمالی) هیچ کاری به مذاکرات نداشته و رأی دادن را تحریم کردند. آمریکا، فرانسه و انگلیس اعلام کردند که این معاهده با سیاست بازدارندگی هسته‌ای که نقش اصلی در حفظ صلح در ۷۰ سال گذشته داشته در تضاد است. آنها افزودند که این معاهده نمی‌تواند نگرانی‌های امنیتی را که ادامه بازدارندگی هسته‌ای را ضروری می‌سازند رفع کند و کمکی به حل مشکل برنامه هسته‌ای کره شمالی نمی‌کند. متحدان نزدیک پنج عضو دائم شورای امنیت، از جمله اعضای ناتو نیز تمایلی به این معاهده نداشتند.
حامیان این معاهده که ویلیام پری، وزیر دفاع آمریکا در سالهای ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۵ نیز جزو آنها بود معتقدند که این معاهده به کاهش مشروعیت استفاده از سلاح هسته‌ای کمک می‌کند. آنها فکر می‌کنند که چنین معاهده‌ای می‌تواند معاهده منع گسترش سلاح هسته‌ای (NPT) را تقویت کند. معاهده منع گسترش رسماً کشورهای هسته‌ای را موظف می‌کند که در راستای خلع سلاح هسته‌ای تلاش کنند و منتقدان می‌گویند که این کشورها چنین تلاشی نداشته‌اند.
اما به نظر می‌رسد که چنین کاری بسیار بعید است. روسیه، چین و آمریکا به مدرن‌سازی زرادخانه هسته‌ای خود متعهد هستند که یعنی این زرادخانه‌ها حداقل تا پایان این قرن پابرجا خواهند بود. در واقع، شتاب کره شمالی به سمت دستیابی به توانمندی شلیک بمب هسته‌ای حرارتی به کشور آمریکا نشان می‌دهد که جذابیت سلاح هسته‌ای همچنان پابرجا است.
بهترین رویکرد برای کاهش تهدید ناشی از سلاح هسته‌ای از طریق مذاکرات جدی کنترل تسلیحات بین کشورهای هسته‌ای و بیش از همه آمریکا و روسیه است. این دو کشور هنوز بزرگترین زرادخانه‌های جهان را دارند. گفت‌وگوها باید با هدف کاهش تعداد تسلیحات و ممنوعیت برخی از سلاح‌ها مانند سلاح‌های میدان جنگ یا ابزارهای تاکتیکی و خاموش کردن سامانه های هشدار حساس زمینی و تغییر سطح حساسیت این سامانه ها از شلیک سلاح در صورت احتمال حمله به شلیک بعد از آغاز حمله انجام شوند. متأسفانه، تا زمانی که روابط بین روسیه و آمریکا ضعیف باشد احتمال مذاکرات جدید و اساسی کم است.
بدون شک کمیته نوبل معاهده منع سلاح هسته‌ای را اقدامی خوب در دنیایی بد می‌بیند. اما تأثیر چنین معاهده‌ای در افزایش صلح جای تردید دارد.
* ویژه نامه روایت امروز روزنامه قدس
نظر شما