قدس آنلاین- دکتر جمیله علم‌الهدی پنجشنبه گذشته در نشست علمی-پژوهشی بررسی «اولویت‌های تربیت اسلامی» که توسط اداره پژوهش خواهران معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، گفت: بحث در حوزه زنان بسیار جدی است، اما آن طور که باید در این مورد کاری نکرده‌ایم.

رئیس کمیسیون تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: یکی از بزرگ‌ترین دلایل رشد تفکر فمنیستی در کشور، به حاشیه بردن مسائل و نداشتن تحقیقات مبنایی در حوزه زنان است، در حالی که بخش عمده‌ای از آیات کتاب آسمانی ما، موضوعات مربوط به زنان است.

علم‌الهدی با بیان اینکه مفهوم جنسیت، مفهومی مدرن است و سبب شده دیواری بین زن و مرد کشیده شود، توضیح داد: بحث جنسیت از اقتضائات نظام سرمایه‌داری بوده و از آنجا شکل گرفته است. پس از انقلاب صنعتی و نیاز کارخانه‌ها به کارگران ارزان، زنان به جامعه‌ای کشانده شدند که جامعه حاکم می‌خواست. هر چند آن‌ها قبلاً در مزارع و کارگاه‌ها کار می‌کردند، اما در انقلاب صنعتی کارخانه‌ها نیروی کار بسیاری نیاز داشتند. آنجا بود که بحث تساوی نیروی انسانی و جنبش‌های فمنیستی که همان برابری زن و مرد است، مطرح شد. زنان آموزش‌های مساوی با مردان گرفته و رفتارهای مساوی با آنان را انجام دادند. تا جایی که امروز تساوی‌گری به حق و نه یک ایدئولوژی تبدیل شده و زنان مساوات‌خواه شده‌اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: اما تساوی‌گری در حوزه اسلامی با آنچه بیان شد تفاوتی اساسی دارد، زیرا در قرآن بحث زن، مرد، جنسیت و تساوی نیامده است. در قرآن همیشه بر مفهوم زوجیت تأکید شده است. زوجیتی که می‌دانیم تنها مختص انسان نیست، بلکه تمام زوجیت و دوتایی‌ها را شامل می‌شود. آن هایی که بدون یکدیگر معنا نداشته و کامل کننده هم هستند، مانند خواهر و برادر، پدر و فرزند، ارباب و رعیت.

این دکترای فلسفه اضافه کرد: فلسفه غربی و اسلامی از این نظر با هم در تضاد هستند که در غرب اصرار بر این است زوجیت‌ها و دوتایی‌ها با هم تساوی داشته باشند، اما در اسلام این گونه نیست. این معانی در برخی حوزه‌ها مانند حوزه‌های درون خانواده بخوبی پرداخته شده است. درون یک خانواده تمامی هنجارها و وظایف مشخص و تعریف شده و می‌دانیم زن و مرد چگونه باید مکمل هم باشند، اما در جامعه این تعریف شفاف نیست. زن و مرد وقتی در مقام کارگر و کارفرما یا دو همکار در جامعه حاضر می‌شوند، جنبه رقابتی یافته و دچار خصومت می‌شوند. عفاف و حجاب بستر اصلی ایجاد مکمل بودن است و در جامعه‌ای که عفاف وجود نداشته باشد، تعهد و وفاداری خانوادگی به وجود نمی‌آید.

رئیس کمیسیون تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی یادآور شد: در فلسفه غرب و تفکر مدرن، دوگانگی‌ها به طرف تساوی پیش می‌رود، در حالی که در زوجیت انعطاف به یکدیگر مشاهده می‌شود، اما در تساوی این مفهوم دیده نمی‌شود. زوجیت ولایت به همراه دارد. ولایت یعنی پذیرفتن سرپرستی یک زن یا مرد به خاطر علاقه شدیدی که بین آن‌ها به وجود آمده است.

علم‌الهدی به نقد نظریه مازلو یکی از فلسفه‌دان‌های غربی پرداخت و توضیح داد: مازلو کامل‌ترین نیازهای انسان را نیازهای طبیعی مانند آب و غذا می‌داند. اما زمانی که جنین به وجود می‌آید، همان ابتدا نیاز به غذا ندارد، بلکه نیازمند ولی و سرپرستی است که بتواند در بزرگ شدن او را کمک، راهنمایی و هدایت کند. پس مسئله اصلی در نیازهای اولیه انسان مسئله ولایت و سرپرستی است. بدیهی است، بسط و توسعه جامعه از طریق ادامه نسل و ولایت محقق می‌شود.

وی با اشاره به اینکه جنین‌ها و کودکان در معرض آسیب بسیار هستند، بیان کرد: به میزانی که اعتقاد به توحید کاهش پیدا کند، سقط جنین افزایش پیدا می‌کند و پس از آن نسل در معرض خطر قرار می‌گیرد. بنابراین زوجیت از دل خود ولایت را متولد می‌کند. زوجیت بر مفهوم مکمل بودن تأکید دارد و رقابت، خصومت، از هم گسیختگی، فخر و خودپسندی در آن جایی ندارد، در صورتی که در مدل تساوی فرهنگ غربی این موضوعات به دفعات مشاهده می‌شود و مفهوم جنسیت متکی بر مفهوم تساوی است، اما در کلمه زوجیت مفاهیمی مانند عدالت، انسانیت و فداکاری پدیدار می‌شود.

استاد فلسفه دانشگاه شهید بهشتی به سه سبک از زندگی زنان اشاره و تشریح کرد: اولین مدل، الگوی زن سنتی است. زنی که به دنبال ارزش‌های اخلاقی و محدود به خانواده است. دومین الگو زن غربی بوده که در مقابل زن سنتی قرار دارد. این زنان به خانواده محدود نبوده، دنبال مفاهیمی مانند آزادی و به دنبال تجملاتی مردانه مانند ماشین و موبایل هستند. اما سومین الگو، که الگوی زن اسلامی است مبتنی بر مسئولیت‌های مدنی بانوان است. آن‌ها اوقات خود را با مسائل فرهنگی اجتماعی می‌گذرانند و آزادی‌خواهی را دنبال نمی‌کنند. ویژگی‌هایی از یک زن که امام راحل(ره) در سخنان خود به آن اشاره کرده و در اوایل انقلاب هم زیاد پیدا می‌شد، اما متأسفانه نسل آن‌ها در جامعه امروز رو به انقراض است.

علم‌الهدی در ادامه به اولویت‌های تربیتی دختران اشاره کرد و گفت: در اولویت تربیتی، تربیت دختران برای ادامه دستاوردهای انقلاب اسلامی بسیار ضروری است و با این شیوه که در پیش گرفته‌ایم امکان ندارد، مدل سوم، بازتولید شود. بخصوص با اجرایی شدن مفاد سند ۲۰۳۰ این شیوه کمرنگ‌تر نیز خواهند شد. تربیت دختران که جزو اولویت‌های اصلی جامعه است باید از سنین پایین‌تر شروع شده و جامعه نسبت به تربیت کودکان حساس شود.

رئیس کمیسیون تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان با تأکید بر اینکه در حوزه اسلامی برای والدگری مطالعه و فعالیت عمیقی انجام نداده‌ایم، گفت: متأسفانه سبک والدگری اسلامی یعنی پدری و مادری کردن بر مبنای آموزه‌های اسلامی، از احادیث ما استخراج نشده است و در حوزه خانواده دچار خطای بزرگی شده‌ایم. رشته‌ای دانشگاهی که در حوزه مطالعات خانواده طراحی شده است نیز رشته‌ای از جنس رشته‌های مدرن است که هیچ کمکی به حوزه خانواده نکرده و برای ارتقا و رفع مشکلات خانواده تلاش نمی‌کند. در حوزه والدگری دستمان خالی است. تربیت سخت و دشوار است، ضمن اینکه رقبای سرسختی مانند غربی‌ها در این زمینه وجود دارند که نشان می‌دهد باید به طور جدی در این زمینه اقداماتی انجام دهیم.