قدس آنلاین- گروه استانها- طیبه قاسمی: «سمندر امپراتور» یک گونه نادر در استان خوزستان است که خبر انقراض آن چند سالی می شود بین اهالی محیط زیست و دوستداران و انجمن حمایت از حیوانات می چرخد، سالهاست که ثابت شده است هر موجود زنده ای که در جهان وجود دارد در حفظ اکوسیستم طبیعی آن نقش دارد و نتیجه این تحقیقات به ایران نیز رسیده است حال چرا مردم و مسئولین امر ما توجه ای به این مسئله نمی کنند جای شگفتی  دارد.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان دزفول در گفتگو با خبرنگار قدس آنلاین با اشاره به زیستگاه‌های سمندر امپراتور می گوید: این گونه جانوری به شمال استان خوزستان و جنوب لرستان محدود می شود.

فرهاد قلی نژاد یکی از محدودیت‌های زیستی آن را آب می داند و عنوان می کند: این سمندر گونه‌ای است وابسته به آب و در مناطق خشک نمی تواند زندگی کند، در مناطقی که چشمه‌ها و آبشار دارد زیست می کند و هر جا که آب است می تواند زندگی کند.

زیست گاه های سمندر امپراتور انگشت شمارند

او علت کمی جمعیت آنها را محدود شدن زیستگاه‌هایشان نام می برد و تصریح می کند: زیست گاه این جانور به تعداد انگشت شمار رسیده است که استان های خوزستان و لرستان را شامل می شود. که در خوزستان میان شهرهای اندیمشک، دزفول، اندیکا و الیزه گزارش شده اند.

او با اشاره به اینکه همین تعداد محدود هم در معرض انقراض هستند بیان می کند: از دلایل انقراض آن خروج گونه از زیستگاه توسط انسان و فروش آن در بازار ها ست، این سمندر به همراه ماهی های زینتی به فروش می رسد، به خصوص در اسفند به دلیل بازار ماهی شب عید و آکواریوم ها این سمندر را شکار می کنند. ما داریم از آنها محافظت می کنیم تا مانع شویم گونه‌ای از زیست گاه اش خارج شود.

 قلی نژاد با اشاره به عوامل دیگر آسیب این جانور می گوید: عوامل طبیعی هم به آنها آسیب می‌رساند، مثل چشمه هایی که خشک شده است و خشکسالی های اخیری که باعث شده است آبشارهای که این جانوران در آن زندگی می کردند از بین بروند.

او می افزاید: خشک سالی ها عامل مهمی بودند که جمعیت آنها را کم کرده است عامل دیگر که ممکن است پیش بیاید و حتماً هم تاثیرگذار است بحث آلودگی چشمه ها و رودهایی است که محل زندگی این گونه می باشد. البته به دلیل اینکه زیستگاه‌های آنها مناطق صعب العبور در خوزستان است این مورد مشاهده نشده است اما آلودگی هم می تواند این گونه را به خطر بیاندازد.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان دزفول اظهار می کند: در استان خوزستان یک سری مناطق را به عنوان مناطق شکاربند یا حفاظت شده برای این گونه داریم، مثل منطقه شکار بندون هفت تنان در شمال دزفول، یا آثار طبیعی ملی آبشار شوی.

او می افزاید: شوی یکی از زیستگاه‌های سمندر است به همین دلیل ما آن را اثر طبیعی ملی اعلام کردیم، تا بتوانیم با حفظ این آبشار که زیستگاه این جانور است این گونه را نیز حفظ کنیم. این کار را ما با استقرار ایستگاه های محیط بانی و ماموران محیط بان انجام می دهیم و تلاش می کنیم از زنده گیری این گونه و خروج آن جلوگیری کنیم.

مردم از صید سمندر دست بردارند

فرهاد قلی نژاد با اشاره به اینکه برای مطلع شدن مردم از وضعیت سمندر، اقدام به اطلاع رسانی های گسترده به خصوص در دزفول و شرق خوزستان کرده ایم اظهار می کند: مردم و جوامع محلی باید بدانند این جانور در خطر انقراض است تا رفتار مهربانتری را شاهد باشیم و مردم نیز از زنده گیری آن دست بردارند.

او در ارتباط با اینکه چقدر از این تعداد سمندر باقی مانده است می گوید: به دلیل پراکندگی در مناطق کوهستانی و صعب العبور فعلاً سرشماری دقیقی از آن انجام نشده است، اما اقدام مهمی که در مورد آن‌ انجام شده تدوین برنامه‌های حفاظت از آن است.

قلی نژاد اضافه می کند: در دو استان لرستان و خوزستان جهت اقدام ابلاغ شده و با همکاری مدعوین برنامه های ملی با یک برنامه بلند مدت، میان مدت یا کوتاه مدت این کار انجام می شود. تا سال آینده نیزتلاش می‌کنیم کارهای بهتری انجام دهیم.

این مسئول در ارتباط با این که چرا مردم علاقمند شکار سمندر هستند تشریح می کند: این گونه بسیار زیبا و شکیل است و خیلی از سود جویان آن را برای تزیینات می فروشند، هرچند نگه داری آنها خصوصاً در شرایط اکواریوم کوتاه مدت است چراکه نیاز به اکسیژن مداوم و هوای تازه دارند.

او تاکید می کند: سمندر خوزستان استفاده غذایی ندارد و نگهداری از آن در کنار ماهیان گلی صرفا برای تزیین است.

نقش سمندر در پاکسازی طبیعت و آب های طبیعی 

قلی نژاد در توضیح شناختی این جانور بیان می کند: سمندر امپراطور از دوزیستان است راسته دوزیستان و از خانواده سمندرهاست، یکی از هفت گونه سمندر شناخته شده در ایران که به نام‌های سمندر قیصری، سمندر امپراطور یا سمندر کوهستانی خوانده می شود.

اواز یک گونه کوچک با قطر ۱۰ سانتیمتر هم نام می برد و می افزاید: گونه ای است که نقش بسیار موثری در طعم آب چشمه ها و آبشارهای دارد چراکه با خوردن حشرات در پاکیزگی چشمه ها و آبشارهای و به نوعی پاکسازی طبیعت و آب های طبیعی نقش بسزایی دارد.

او با اشاره به اینکه زیستگاه آن را نمی توان افزایش داد می گوید: ما پیشنهاد زیستگاه مصنوعی نداریم چون یک ریسک بزرگ است، اگر همان توان راه برای حفظ زیستگاه طبیعی آنها بگذاریم خیلی بهتر از زیستگاه مصنوعی است و می‌توانیم این گونه جمعیت آن را حفظ کنیم.

قلی نژاد عامل مهم انقراض آن را زنده گیری می داند و ابراز امیدواری می کند: اگربتوانیم با دائمی کردن آب چشمه ها و آبشارهای زیستگاه آن را حفظ کنیم خود گونه نیز حفظ می شود، این گونه در فهرست اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت iucn که یک اتحادیه بین‌المللی در جهان است در رده سرخ یعنی در آستانه انقراض قرار گرفته است، در ایران هم در رده در حال انقراض است و آسیب رساندن به آن ممنوع و جرم محسوب می شود.

او ادامه می دهد: سالهای قبل با اقداماتی که محیط زیست انجام داده عوامل در خطر بودن آن کاهش پیدا کرده اما متاسفانه به دلیل خشکسالی که امسال داشتیم می توان گفت تغییری در تعداد گونه ها نداشته‌ایم چون از طرفی عوامل آسیب آن را کم کرده ایم و از طرفی با خشکسالی خشک شدن چشمه ها مواجه شده ایم.

سمندر امپراتور رقیب ماهی قرمز

یک فعال محیط زیست در این باره به خبرنگار قدس آنلاین می گوید: سمندر امپراطور در هر آبی یافت شود آن آب جز پاکترین آب های طبیعت است زیرا این جاندار نسبت به آلودگی آب حساس است.

قنواتی با اشاره به اینکه سمندر امپراطور به رقیب ماهی قرمز عید تبدیل شده است بیان می کند: متاسفانه به همین دلیل این نوع جانور آبزی در حال انقراض است و از علل دیگر در خطر بودن آنها می توان تخریب زیستگاه ها وصید و فروش آنها را نام برد.