قدس آنلاین- شایعات فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، پزشکی و حتی آموزشی در فضای مجازی همانند علف‌های هرز رشد می‌کنند.

روزنامه نیویورک تایمز نوشت به عقیده روان‌شناسان، در پشت هر شبکه اجتماعی نوعی پویایی و تحرک وجود دارد که موجب می‌شود این شبکه‌ها تبدیل به برنده‌های قدرتمند در زمینه ترویج اطلاعات غلط و تبدیل برخی از آن‌ها به واقعیت شوند.

* بزرگنمایی در شبکه‌های اجتماعی

روند تأثیرگذاری شبکه‌های اجتماعی در این زمینه در مرحله اول به گونه‌ای است که هر موضوع را تا اندازه زیادی پررنگ و مهم جلوه می‌دهند، بخصوص برای کسانی که احساس می‌کنند در دنیا، در معرض خطرات بزرگی قرار گرفته‌اند و زندگی‌شان در خطر است.

در مرحله دوم، عاملی که موجب می‌شود همه ما، در مقابل اطلاعات نادرست آسیب پذیر شویم، این است که فناوری با انگیزه ها، اخلاقیات و تعصبات رایج ما تعامل پنهان فراوانی دارد و همین امر ناخودآگاه سبب تحت تأثیر قرار گرفتن ما می‌شود.

این موضوع یکی از راه‌های اصلی برای توسعه بازاریابی شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل و فیس‌بوک است. پیش از این در انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا، فیس‌بوک بیش از ۱۰۰ هزار دلار تبلیغات به شرکت‌های مرتبط با دولت روسیه و گوگل نیز بیش از ۴۵۰۰ دلار اعتبار به حساب‌های متصل به دولت روسیه فروختند و به همین دلیل درگیری‌های زیادی با کنگره آمریکا داشتند.

* پلت فرمی برای انتقال اطلاعات نادرست

اما دولت روسیه دقیقاً می‌خواست چه استفاده‌ای از حساب‌های کاربری و تبلیغات خود بر روی گوگل و فیس‌بوک داشته باشد؟ به نظر می‌رسد که در تمام دنیا، این گونه اعمال، پیش از یک انتخابات نوعی سیاست معروف به «هک فرهنگی» برای جا انداختن یک طیف سیاسی خاص است.

با این حال اغلب محققان راه حل معقول و مناسب برای کنترل این برنامه‌ها را، فیلترینگ کنترل شده می‌دانند، اما در همه زمینه‌ها نیز این راه حل پاسخگو نیست.

برندن نیهان، استاد دانشگاه دارتموث آمریکا معتقد است که شبکه‌های اجتماعی همچون گوگل، فیس‌بوک و توییتر براساس یک مکانیزم توزیعی فعالیت می‌کنند و پلت فرمی برای انتقال اطلاعات نادرست و کمک به پذیرش آن‌ها برای مخاطبین دارند.

کالن سیفارت، استاد روان‌شناسی دانشگاه میشیگان نیز در این باره عنوان کرده است: افراد مبتدی، به فیس‌بوک با دید خیرخواهانه نگاه می‌کنند، اما این شبکه اجتماعی در واقع یک انگیزه پنهان بزرگ دارد که آن را از افراد تازه وارد به دنیای فناوری پنهان می‌کند. این انگیزه نیز پوشش اخبار و اطلاعات تأثیرگذاری است که هیچ‌گونه سندیت و اعتباری ندارند، اما برای شما به واقعیتی پذیرفته شده تبدیل می‌شوند.

* شایعاتی که تبدیل به واقعیت می‌شوند

در الگوریتم رسانه‌های اجتماعی طیف وسیعی از شایعات عجیب و غریب به سرعت گسترش می‌یابند و منشأ نامعلومی دارند.

به گفته دکتر نیهان، در همه مردم عقیده مشترکی وجود دارد و آن این است که؛ این شایعات سبب افزایش هیجان و گردش خون در مردم می‌شود؛ زیرا بیشتر مردم زندگی دیجیتال اغراق آمیزی دارند.

تحقیقات نشان می‌دهد که شایعات بی اساس شبکه‌های اجتماعی با تأثیرگذاری تدریجی بر ذهن مردم، کم‌کم جلوه‌ای واقعی از خود نشان می‌دهند و مردم ناخودآگاه این شایعات را به واقعیت تبدیل می‌کنند. بخصوص شایعاتی که در خصوص دزدی‌های مختلف، جنایت‌های متعدد و اتفاقات آسیب‌زا منتشر می‌شود.

* مردم باید آموزش ببینند

تجربه نشان داده است که چنین شایعات و داستان هایی، حتی ممکن است تا انتها خوانده نشوند و به سرعت و بدون ضرورت، توسط فردی به فرد دیگر ارسال و منتقل شوند.

دکتر نیهان همچنین تأکید کرده است که شبکه‌های اجتماعی به طور خطرناکی در شناسایی الگوهای رفتاری تأثیرگذار هستند و شایعات منتشر شده در آن‌ها تبدیل به توطئه‌های ذهنی و رفتاری مختلفی در افراد می‌شوند که اصلاح رفتاری آن‌ها در آینده بسیار دشوار است.

در هر حال، متوقف کردن داستان‌های ساختگی و شایعات در شبکه‌های اجتماعی کار دشواری است و به نظر می‌رسد برای مقابله با آن‌ها بیشتر باید به مردم آموزش داد تا در شبکه‌های اجتماعی انتخاب‌های آگاهانه تری داشته باشند و به جای پیروی کورکورانه از تعصبات، نقش دانای کل را بازی کنند. به این ترتیب می‌توان ماهیت اجتماعی تعاملات دیجیتال را تغییر داد و مطمئن شد که شایعات کمتر جدی گرفته خواهند شد.