قدس آنلاین- گروه استانها- طیبه قاسمی؛ با یک نگاه به عکس های تالاب بندون و میانگران در سال های گذشته، تالابی را می بینید که میان زیبایی پرندگان مهاجر حصر شده، تالابی به رنگ آبی آسمان، رنگش نقش زندگی برای گیاهان، پرندگان و اهالی منطقه داشته، افسوس امروز نه از آن رنگها چیزی باقیست و نه زندگی میان آن، دو تالاب میانگران و بندون اوضاع بدی دارند، بد تا آنجا که دیگر مردم هم ناامید شده اند و عده ای سودجو نیز دست به دست عوامل دیگر اقدام به سوزاندن ته مانده این تالابها می کنند، این میان متولیان، برنامه ای برای متوقف کردن تالاب کشی ها ندارند و یکی از اصلی ترین شریانهای تنفس در استان خوزستان ذره ذره جان می سپارد، میان خاموشی صلاح دیده شده توسط مدیران.
اینجا ایران است
تنها در ایران است که تالابها می میرند به جرم زندگی بخشیدن، این استعداد مختص ماست که متولی یک تالاب اداره راه و شهرسازی است و تنها در خوزستان است که با وجود معضل ریزگردها به جای اهمیت دادن به تالابهایی که تاثیر آن بر این پدیده واضح است آنها را به بیابان های خشک و بی آب و علف تبدیل می کنند.  

خشکی بالای ۹۵ درصد 
رییس حفاظت محیط زیست شهرستان ایذه در گفت و گو با خبرنگار قدس آنلاین خبر از خشکی  بالای ۹۵ درصد تالاب میانگران می دهد و می گوید: این تالاب در تابستان ها به طور کامل خشک است و در زمستان آبگیری کمی دارد، متاسفانه مقدار آبی که در آن دیده می شود نیز فاضلاب شهری است.
حفر چاه های غیرمجاز بلای جان تالاب ها
عباس سلطانی تصریح می کند: بعد از خشکسالی حفر چاه های غیرمجاز اطراف تالاب و برداشت بی مجوز از آبهای زیرزمینی دلیل دوم خشک شدن تالاب ها است که نظارتی هم روی آنها نیست، هرچند بخشی از این چاه ها مجاز است وشامل چاه هایی می شود که اداره آب و فاضلاب «شهری یا روستایی» برای تامین آب شرب منطقه می زند و برخی غیرمجاز ها هم مربوط به کشاورزانی است که این چاه ها را برای آبیاری مزارع حفر می کنند.
شهری بی اداره آبفا
او از ایذه بدون اداره امور آبفا خبر می دهد و بیان می کند: ما سالها اداره امور آب نداشتیم و کمتر از هفت الی هشت ماه است که اداره امور آب ما افتتاح شده و متولی یافته است، حال اگر پی گیری کنند باید چاه های غیرمجاز را پلمپ کنند. برداشت آب با اداره آب و برق سازمان آب و برق معاونت امور آب است و غیرمجاز ها باید به دادگاه فرستاده شده و دادگاه هم برای کور کردن حلقه های چاه غیر مجاز حکم دهد.
سلطانی یکی از دلایل خشکی تالابهای استان را خشکسالی می داند و اظهار می کند: این خشکسالی ها که روز به روز هم در تمام دنیا اضافه می شود به خاطر میزان بارش هاست که حتی در پاییز هم بارندگی نداریم.
این مسئول تاکید می کند: منبع آب گیری های هردوی آنها ناشی از بارندگی است و متاسفانه چشمه و رودخانه‌ای به این تالاب ها متصل نیست و آب آن ها ناشی از بارش است، تالاب میانگران چون دور تا دور آن اراضی کشاورزی است همیشه در معرض تخریب و تصرف بوده و حتی در حال حاضر خشک شده است.

پیکر بی جان تالاب ها می سوزد
او در پاسخ سوال خبرنگار قدس آنلاین مبنی بر اینکه عده‌ای برای تخریب و تصرف در این تالابها حتی آن را شخم زده و در آن کشت و کار می کنند عنوان می کند: دیگر مشکل آنها شکل گیاهان تالابی است؛ این گیاهان بعد از خشک شدن باقی می ماند اما آن را می برند و حتی گیاهان آن را آتش می زنند تا بتوانند اراضی تالاب را تصرف کنند و در آن راحت کشت و کار کنند، مشکل دیگر تالاب ها تخلیه فاضلاب در تالاب است فاضلاب باعث بحران و نابودی تالاب می شود و از سوی دیگر مشکل رسوباتی که در آن می ریزد که با آب ناشی از بارندگی و سیلاب وارد تالاب می شود.
سلطانی می افزاید: رسوبات کف تالاب ته‌نشین شده و از عمق تالاب کم و به سطح آن اضافه می کند طبق اصول فیزیک سطح آب که زیاد می شود ته نشینی هم بیشتر و تالاب خشک می شود.
واگذاری بندون به اداره راه و شهر سازی
او در پاسخ به اینکه چه مشکلاتی در حفظ تالاب ها دارید می گوید: تالاب بندون را خود دولت به اداره راه و شهرسازی واگذار کرده است و اصلاً در مالکیت اراضی ملی یا اداره منابع طبیعی و محیط زیست نیست و اگر مقداری آب بگیرد ما می توانیم فقط به عنوان زیستگاه از آن محافظت کنیم، تالاب میانگران که منطقه حفاظت شده است مشکلات آن تصرف و تخریب است که انتظار داریم سیستم قضایی کمک کنند و حریم آن را مشخص کند تا از تخریب و تصرفات آن جلوگیری شود.
سلطانی اضافه می کند: اداره محیط زیست باید وسایلی نظیر موتور سیکلت، خودرو و غیر را بیشتر در اختیار داشته باشد تا بتوانند بهتر کار خود را انجام دهد، ضمن اینکه یک پاسگاه میزبانی هم در حریم تالار میانگران زده‌ایم که ساختمان آن آماده است اما به دلیل نبود اعتبارات کافی نتوانسته ایم نیرویی برای آن جذب کنیم.
او بیان می کند: باید نیرو و اعتبار برای آن جذب شود که اگر این نیروها در تالاب مستقر شوند می‌توانند مثمر ثمر باشند و در مواقع خطر وارد قضیه شوند و عوامل را دستگیر کنند مردم هم کمتر اقدام به از بین بردن تالاب ها می کنند.
کانون‌ ریزگرد
او در پاسخ به اینکه آیا از بین رفتن تالاب ها آنها را به منبع گرد و خاک تبدیل می‌کند عنوان می کند: دقیقاً یکی از کانون‌های اصلی ریزگردهای ایذه این دو تالاب هستند، به چشم خود دیده ام وقتی باد می آید از وسط دو تالاب گرد و خاک بلند می‌شود و اینها منشا گرد و غبار هستند وقتی یک گرد و غبار داخلی باشد توسط بادی که از داخل می وزد بلند می‌شود، همین دو تالاب اگر پوشش گیاهی آنها خوب باشد دیگر تبدیل به معضل نمی شود.
رییس حفاظت محیط زیست ایذه با اشاره به اینکه از نظر بهداشتی ولی تالاب ها وزارت بهداشت است ادامه می دهد: تالابها می توانند تفریحگاه خوبی باشند، اگر آب آن دائم باشد می‌توانند محل زندگی ماهی ها باشد و مردم هم از آن استفاده کنند. حتی می توانند گروه‌هایی را تشکیل دهند در قالب شرکت تعاونی تا بتوانند برای این تالاب‌ها توریست جذب کنند.
سلطانی اضافه می کند: ازکارکردهای دیگر تالاب این است که باعث مهار سیلابها می‌شود، تالاب‌ها خاصیت خود تمیزی دارند بنابراین برای احشام بسیار مفید و خوب است و گاومیش ها از تالاب به عنوان زیستگاه مفید استفاده می‌کنند، در اقلیم و از نظر آب و هوایی روی دما و شرایط جوی تاثیر دارد و خشکی آنها به خشکی هوا می‌انجامد.
حقابه تالاب ها
اوخاطر نشان می کند: قرار است از دریاچه سد کارون ۳، برای شهرستان ایذه و باغملک آب صادر کنند، که آب شرب و کشاورزی حقابه این دو تالاب گرفته شود، اگر از دریاچه کارون سه برای این تالابها حقابه در نظر گیرند تالاب به تالاب دائمی تبدیل می‌شود و کارکردهای آن برمی‌گردد، در حال حاضر خیلی از کارکردهای آن به دلیل فصلی بودن از دست رفته است.
تالاب با کاربری چاه فاضلاب
این مسئول با لازم دانستن سیستم جمع آوری فاضلاب برای شهرستان ایذه می افزاید: وقتی شبکه فاضلاب برای ایذه در نظر بگیرند فاضلاب ها دیگر در تالاب ها تخلیه نمی شود، این تالاب ها رو باز است و شبکه ناشی از شستشوی فاضلاب ها شامل تصفیه آبهای مازاد و پسماند و پساب ها توسط همان کانال های روباز در تالاب میانگران انجام می‌شود.

او اضافه می کند: سطح تالاب ها پر از آشغال و یکبار مصرف شده است، خیلی از آشغال ها در تالاب‌ها تخلیه می‌شود.
سلطانی با توضیح اینکه هنوز وقت برای آمدن پرندگان مهاجر هست درباره کوچ پرندگان مهاجر اظهار کرد: هنوز هم تالاب‌ها آب نگرفته است، هر ساله با شروع سرما و بارندگی پرندگان از شمال کشور و کشورهای همسایه می‌آیند و یکی از زیستگاه های اول آنها تالاب میانگران است تا وقتی زمستان تمام شود در اوایل فصل بهار بر می گردند.
اوبا خبر از شکار پرندگان مهاجر توسط عده ای از متخلفان بیان می کند: هر ساله عده‌ای از متخلفان دستگیر می‌شوند و ما امیدواریم تعداد آنها کمتر شود،  انواع پرندگان آبزی و غیر آبی مثل مرغ سانان، غاز خاکستری، اردک سر سفید، اردک سرسبز، خودکا، چنجه، چنگک، پلیکان بسیار زیاد است، ودر آخر هر سال درنا و غاز پیشانی سفید کوچک هم می آیند.
مرگ ماهی ها
سلطانی درباره ماهی ها می گوید: تالابها دیگر ماهی ندارند و ماهی های آن از بین رفته است، تالابی ماهی دارد که پر از آب باشد، به طور حتم تالابی که از بین رفته ماهی هم ندارد، قبلاً ماهی های زیادی داشت و مردم هم با صید آنها امرار معاش می کردند، وقتی آب کم شد ماهی های مرده را جمع کردند، اما الان آبزیان از بین رفته‌اند.  
سد کارون۳ منجی تالاب ها
او درباره میزان اعتبار لازم برای احیای این تالاب ها می گوید: عمده ترین اعتبار همان حق آبه است که فعلاً برنامه ریزی شده و در مرحله فاینانس برای واگذاری حق آب از دریاچه سه سد کارون است، بعد از آن هزینه ایجاد پاسگاه و نیرو است.
سلطانی تشریح می کند: ارزش زیستی تالاب به مراتب بیشتر از ارزش زیستی دریا، مرتع، جنگل، دشت، کوه و رودخانه است، از نظر اقتصاد حداقل ارزش اقتصادی یک هکتار تالاب در یک سال چیزی حدود یک و نیم میلیارد تومان است و اگر ما احیای آن را در برنامه د اریم قطعاً باید هزینه زیادی برای کمی نیروها، امکانات و حقابه داشته باشیم.
شهری بدون سیستم فاضلاب
رییس اداره آب و فاضلاب شهرستان ایذه درباره فاضلاب هایی که در تالاب ها تخلیه می شود و کانال اصلی هم ندارند به خبرنگار قدس آنلاین می گوید: جهت اطلاع باید بگویم در ایذه سیستم فاضلابی وجود ندارد، شهر ایذه دارای یک اشتراک فاضلاب نیست بنابراین اظهارنظری هم در مورد فاضلاب نمی‌توانیم داشته باشیم.
غلامحسین نعمتی عنوان می کند: منازل آن یک چاه جلوی خانه دارند که این چاه فاضلاب جذبی است و سیستم فاضلاب ندارد، وقتی چاه پر می شود توسط ماشینهای تخلیه خالی شده و آن را می برند تا در جایی تخلیه کنند.

او ادامه می دهد: چند شهر در خوزستان داریم که سیستم فاضلاب دارد؟ حتی آبادان خرمشهری که ۷۰ سال پیش سیستم فاضلاب داشته اند الان دارای یک سری نواقص هستند، فاضلاب آن ها کجا می رود؟ تصفیه خانه دارند؟ شهرهایی می‌توانند ادعای سیستم فاضلاب داشته باشند که تصفیه خانه یا پکیج داشته باشند که متاسفانه هیچ کدام از شهرهای ما ندارند.
نعمتی با خبر از ساخت سیستم فاضلاب برای پنج شهر اضافه می کند: آبادان، خرمشهر، شادگان، هندیجان و رامهرمز شهرهایی هستند که سیستم فاضلاب و تصفیه فاضلاب در آنها صورت می گیرد، که این کار نیز توسط سرمایه گذار خارجی انجام می شود.
او می افزاید: در مرحله یا فاز دوم ایذه هم جز یکی از برنامه‌های کاری است تا سیستم فاضلاب آن  سر و سامان داده شود اما تا زمانی که اینجا تصفیه‌خانه زده نشده و سیستم فاضلاب کار نشود ما هم عملاً مسئولیتی در قبال آن نداریم، مردم هم چاههای جذبی دارند آنچه وارد تالاب ها می شود آبهای سطحی که متولی آن شهرداری است.
مدیریت خوبی روی تالابها نداشته ایم
در همین ارتباط معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت از محیط زیست استان خوزستان به خبرنگار قدس آنلاین می گوید: نکته مهمی که وجود دارد این است که ما نتوانسته ایم مدیریت خوبی روی تالابها انجام دهیم، مدیریت بر روی بحث حق آبه، کنترل و جلوگیری از تخریب و تصرف تالابها، اجرای پروژه های صنعتی، خدماتی، درمانی برای تالاب ها و همین فاضلاب شهر ایذه به خوبی انجام نشده است.
سید عادل مولا با بیان اینکه تالاب های ما از بهترین تالاب‌های جهان اند خبر می دهد: بندون شرایط بدی دارد چون آب بارندگی‌ها باید آنقدر زیاد باشد که رواناب آن وارد تالاب بندون شود و این موضوع با توجه به عدم بارندگی امکان پذیر نیست.
او تاکید می کند: به کار بردن واژه نابودی  برای تالاب‌ها مناسب نیست، نابودی کلمه ای است که همه چیز را از بین می برد که متاسفانه همه جا هم به کار می رود، تالاب های طبیعت خاص دارند، هر تالاب یک منبع تغذیه دارد، به طور نمونه بعضی منبع رودخانه‌ای دارند مثل شادگان و هورالعظیم که از یک شریان تغذیه می کنند، اما بندون و میانگران بیشتر از آبهای سطحی و روان آب ها تغذیه می شوند.

دکتر مولا با اشاره به اینکه دو تالاب خود را به این شکل وفق داده اند ادامه می دهد: زمانیکه بارندگی و نزولات آسمانی زیاد باشد می توانند تغذیه کنند و حیاتشان ادامه دارد، اما خشکسالی‌های اخیر و کم شدن بارندگی ها بر روی تالاب ها هم تاثیر می گذارد این به این معنی نیست که تالاب نابود شده است آنها پویایی خود را دارند، اما از لحاظ زیست گاهی تغییر کرده اند، زمانی هم تالاب خیلی پر آب می‌شود و حیات آبزیان و پرندگان مهاجر هم وجود دارد.
اوضاع بندون وخیم تر است
مولا در مقایسه دوتالاب عنوان می کند: میانگران اوضاع بهتری دارد چراکه نسبت به بندون وسعت بیشتری دارد و آبهای تحت ارزی و روان آب‌هایش هم بیشتر است و فقط چند ماه سال ممکن است خشک شود، تالاب میانگران در حال حاضر پر آب است و خیلی از پرندگان مهاجر که وارد خوزستان می شوند اولین توقفگاه آنها تالاب میانگران است.  

منکر تخلیه فاضلاب در تالاب ها نیستیم
او در پاسخ به اینکه گفته می شود تالاب ها پر از فاضلاب شده است اظهار می کند: ما منکر ریختن فاضلاب شهرها در تالاب نیستیم اما فاضلاب شهر تامین کننده تالاب نیست و در یک قسمت از تالاب وارد می شود بنابراین تغذیه کننده تالاب نیست و در همان سمت می ماند و تبخیر می شود.

معاون محیط طبیعی استان خوزستان با تاکید بر اینکه تالاب یکسری منابع آبی دارد خاطر نشان می کند: ممکن است این تالابها در فصل هایی خشک شود اما در حال حاضر حالت تالابی را دارد و ۷۰ تا ۶۰ درصد آن آب دارد، خیلی از پرندگان کمیاب مثل پلیکان، غاز پیشانی سفید و غیره در تالاب مشاهده شده و یکی از زیستگاه‌های مهم است و این نشان می‌دهد امنیت لازم در این تالاب ها هست.
واگذاری بندون به راه و شهرسازی صحت ندارد
او درباره اینکه تالاب بندون را دولت به راه و شهرسازی واگذار کرده است می‌گوید: این مسئله صحیح نیست خیلی از استعلام های که برای ما می آید در مجاورت ضابطه‌ای روی بندون هم اجرا می‌شود، دقیقاً مانند ضابطه ای که روی تالاب شادگان اجرا می کنیم، فاصله از تالاب و حد و مرز تالاب برای تالاب بندون هم مشخص شده و اگر واحدی باید با فاصله ۱۰۰۰ متری از تالاب باشد همان را رعایت می‌کنیم و اگر کمتر از آن باشد ما اصلاً مجوز نمی دهیم تالاب بندون جزو اراضی ملی و تالابی است.
مجوزهای غیر مجاز
در رابطه با چاه زیرزمینی دکتر مولا توضیح می دهد: متاسفانه در برهه‌ای از زمان مجوزهای که غیرمجاز بودند برای حفر چاه می دادند، اما یکی دو سال است که این چاه های غیرمجاز پلمپ شده و وزارت نیرو و امور آب پیگیر این موضوع هستند.
او با تشریح اینکه این قضیه فقط به خاطر تالاب‌ها نیست می گوید: در کنار آن بحث گسل و زلرله نیز وجود دارد، یکی از دلایل همین زلزله و شکاف هایی که ایجاد می شود آب های زیرزمینی ضعیف هستند به همین دلیل باید به جد پی گیری شوند و از وظایف وزارت نیرو این است که این مسائل را پی گیری کنند.
تخریب و تصرف 
مولا در پاسخ به سوزاندن زمین‌های تالاب اظهار می کند: از مشکلات دیگر ما در استان بحث تخریب و تصرف است که با حمایت مراجع قضایی به جد آن را پیگیری می‌کنیم، با توجه به اینکه متولیان این امر خود ما هستیم باید این کار را انجام دهیم.

لازم به ذکر است طبق گفته رئیس اداره حفاظت محیط زیست ایذه کار تعیین حریم تالاب میانگران ایذه که اخیرا کلید خورده بود، به دلایل نامعلومی متوقف شده است.

عکس ها: عباس سلطانی