قدس آنلاین- هنوز هم پس از ۱۲ سال از کلید خوردن «طرح شبکه ملی اطلاعات» در کشور و در شرایطی که گفته می‌شود زیرساخت‌های سخت‌افزاری شبکه ملی اطلاعات آماده شده است، ابهام‌های زیادی برای کاربران و ذی‌نفعان بالقوه این شبکه وجود دارد.

پرسش‌هایی از این قبیل که برای استفاده از این فضا به کدام مراکز باید مراجعه کرد و دولت چه حمایت‌های مالی از افرادی که تمایل دارند داده‌های خود را روی این شبکه قرار دهند، انجام می‌دهد؟ روشن است که هر جابه‌جایی یا به عبارتی اثاث‌کشی، دارای دشواری‌ها و هزینه‌هایی است و علاوه بر خریداری منزل جدید، باید به فکر هزینه انتقال اثاث به خانه جدید هم بود. وانگهی اگر خانه جدید ظرفیت اسباب و اثاثیه خانه قبلی را نداشته باشد، در عمل شما نمی‌توانید همه داشته‌ها و سرمایه‌های خود را منتقل کنید. بنابراین اکنون باید روشن و شفاف بررسی کرد که آیا زیرساخت‌های ادعایی شبکه ملی اطلاعات به عنوان خانه جدید اطلاعات ایرانیان – اعم از انبوه اطلاعات بخش خصوصی و بخش دولتی با هزاران سازمان و نهاد و اداره – فضا و کشش میزبانی از این حجم از داده‌ها و اطلاعات را دارد یا خیر؟ اگر پاسخ مثبت است که از گذرگاه اول عبور کرده‌ایم، هرچند اطلاع روشنی درباره این ظرفیت نداریم.

در مرحله بعد بحث انتقال بسیاری از اطلاعات زیرساختی و حیاتی کشور پیش می‌آید که متأسفانه هم‌اینک روی سِرورهای خارجی و در خارج از مرزها، بدون کمترین ضریب امنیتی نگهداری می‌شوند. شاید برخی گمان کنند که اطلاعات مهم تنها اطلاعات محرمانه و طبقه‌بندی شده کشور است، در حالی که این‌طور نیست. بسیاری از داده‌هایی که در ظاهر ممکن است مهم به نظر نیایند، حتی جست‌وجوها و گفت‌وگوهای روزمره شهروندان، دارای ارزش‌های اقتصادی و امنیتی هستند و امروزه غول‌های بزرگ فناوری ارتباطات و اطلاعات از این داده‌ها به بهترین شکل استفاده می‌کنند. پس هر گونه اطلاعاتی مهم است؛ اطلاعات سازمان‌های دولتی اما مهم‌تر است.

اکنون و در شرایطی که گفته می‌شود نوبت به کاربران، بخصوص بخش خصوصی رسیده تا برای استفاده از شبکه ملی اطلاعات وارد میدان شوند، باید تأکید کرد که هزینه جابهجایی اطلاعات زیرساختی، جانمایی و ارائه فضاهای جدید بر عهده دولت است. در واقع اگر دولت هزینه این اثاث‌کشی را بر عهده نگیرد، بخش خصوصی هم انگیزه چندانی برای جابهجایی نخواهد داشت. از «تولید محتوا» بدرستی سخن به میان آمده است، اما قبل از تولید محتوای جدید، باید به این پرسش پاسخ داد که «با حجم انبوه محتواهای موجود فعلی چه می‌کنیم؟» آیا قرار است این محتواهای ارزشمند که اکنون بخشی از اطلاعات بشری به زبان فارسی و حتی دیگر زبان‌ها هستند، همچنان در خارج از مرزها بمانند و در شرایط خطرناکی مانند جنگ و تحریم، بلوکه شوند؟ درست شبیه اتفاقی که برای دارایی‌های اقتصادی ما رخ داده و بلوکه شده‌اند؟

بسیاری از اطلاعاتی که برای ما ارزش علمی و مرجع دارند و در داخل کشور روی فضاهای امن نگهداری نمی‌شوند، مشمول مرور زمان می‌شوند و چون برای خارجی‌ها اهمیت ندارند، می‌توانند پس از مثلاً نیم‌قرن یا خیلی کمتر، برای همیشه از روی سرورهای آن‌ها حذف و به اصطلاح «شیفت‌ دیلیت» شوند. بنابراین دولت باید به فکر هزینه‌های سنگین انتقال اطلاعات به داخل کشور و شبکه ملی اطلاعات هم باشد و برای این کار اعتبارات ویژه اختصاص دهد. تنها افتتاح شبکه ملی اطلاعات کافی نیست؛ اگرچه خود، کار بزرگی است.