قدس آنلاین- دیروز دولت دوازدهم نخستین لایحه بودجه خود را بر مبنای «اشتغال فراگیر و رفع فقر» به مجلس تقدیم کرد؛ لایحه‌ای ۱۱۹۴ تریلیون تومانی که در مقایسه با بودجه امسال رشدی ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی و به عبارتی ۲۲ درصدی به خود دیده است.

دولت در نخستین سال عمر خود و به تبع چهار سال گذشته، امسال هم لایحه را مطابق وعده یعنی در حوالی نیمه آذر و با دستان رئیس جمهور به بهارستان­نشینان سپرد تا در سه چهار ماه پایانی سال با چکش‌کاری کمیسیون‌ها و بعد هم بحث و بررسی در صحن علنی، حساب دخل و خرج کشور پس از چانه‌زنی‌های متعدد مشخص شود.

*بررسی بودجه

نگاهی به لایحه منتشر شده از سوی سازمان برنامه و بودجه نشان می‌دهد مجموع بودجه عمومی دولت در سال ۹۷ حدود ۴۲۹ هزار میلیارد تومان دیده شده که این رقم در مقایسه با امسال ۶۰ هزار میلیارد تومان (معادل ۱/۶ درصد رشد) خواهد داشت. ناگفته نماند در سال جاری و پس از چانه‌زنی‌های مجلس، در نهایت مجموع بودجه عمومی کشور ۳۹۸ هزار میلیارد تومان به تصویب رسید.

نکته دیگر اما افزایش ۴۰ هزار میلیارد تومانی منابع عمومی بودجه دولت است که این رقم را به حدود ۳۶۰ هزار میلیارد تومان رسانده است. فراموش نکنیم که نمایندگان در پایان بررسی بودجه سال جاری این منابع را ۳۴۶ هزار میلیارد تومان مصوب کرده بودند.

ذکر این نکته ضروری است که در لایحه دولت و از مجموع ۴۲۹ هزار میلیارد تومان بودجه عمومی پیش‌بینی شده، تا ۵۶ هزار میلیارد تومان از محل درآمدهای اختصاصی تأمین خواهد شد. کاهش ۱۸ هزار میلیارد تومانی بودجه عمرانی و پیش‌بینی رقم ۶۰ هزار میلیارد تومان در این حوزه هم قابل توجه است. بودجه شرکت‌های دولتی نیز ۷۰۲ هزار میلیارد تومانی پیش‌بینی شده است.

نفت ۵۵ دلاری و ارز ۳۵۰۰ تومانی سناریوهای به تأیید دولت رسیده در بودجه سال آینده هستند؛ اعدادی که ماه‌ها بر سر آن بحث و تبادل نظر شد و با انتشار لایحه در روز گذشته سرانجام به گمانه‌زنی‌ها پایان داد.

*کاهش درآمدهای نفتی

دولت در لایحه بودجه سال آینده، مجموع درآمدهای ناشی از فروش نفت را ۱۰۶ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی کرده که این رقم در مقایسه با امسال کاهش نشان می‌دهد. این این رقم در لایحه ۹۶ حدود ۱۱۶ هزار میلیارد تومان دیده شده بود که مجلسی‌ها ۲۰۰۰ میلیارد تومان هم به آن اضافه کردند.

منابع حاصل از فروش نفت هم حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان در مقایسه با لایحه سال ۹۶ و ۱۲ هزار میلیارد تومان نسبت به رقم مصوب مجلس، کاهش به خود دیده و ۱۰۱ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.

افزایش ۱۶ هزار میلیارد تومانی درآمدهای مالیاتی دولت و افزایش آن به ۱۲۸  هزار میلیارد تومان هم نشان‌دهنده عزم جدی دولت برای دورتر شدن از دلارهای نفتی و شیرهای طلای سیاه و در عین حال افزایش فشارهای مالیاتی بر مؤدیان حقیقی و حقوقی است آن هم در شرایطی که در ۶ ماهه اول امسال حدود ۴۳ هزار میلیارد تومان (کمتر از ۵۰ درصد درآمدهای پیش‌بینی شده مالیاتی) محقق شد.

*حذف ۴۰ تا ۵۰ درصد یارانه بگیران

در خصوص بحث شیرین یارانه هم این نکته قابل ذکر است که یارانه نقدی سالانه در سال آینده ۱۹ هزار میلیارد تومان کاهش خواهد داشت و به ۲۳ هزار میلیارد تومان خواهد رسید که این کاهش به معنی اجرایی شدن قطعی حذف دهک‌های مرفه و غیرنیازمندان از فهرست یارانه‌بگیری است؛ انتقادی که در پنج سال گذشته کابینه تدبیر و امید بارش را با خود به دوش کشیده است و این طور به نظر می‌رسد که با کاهش قابل توجه این رقم، قصد دارد به انتقادات مخالفان مبنی بر ناتوانی دولت در حذف پولدارها پایان دهد در این بین یارانه ۴۰ تا ۵۰ درصد (بیش از ۳۰ میلیون نفر) حذف خواهد شد.

مطابق لایحه دولت، بناست از محل منابع سازمان هدفمندی تا ۳۷ هزار میلیارد تومان به صورت نقدی و غیرنقدی در چند بخش هزینه شود که این رقم در مقایسه با امسال کاهش ۱۰ هزار میلیاردی تومانی را تجربه خواهد کرد.

دربودجه سال قبل برخی نمایندگان پیشنهاد داده بودند که  یارانه ۲۰ درصد افراد تا پایان سال ۹۶ حذف شود که این اتفاق رخ نداد البته دردولت قبل تنها یارانه ۵ میلیون نفر قطع شده بود که نزدیک به یک سوم این تعداد دوباره در فهرست دریافت  یارانه قرار گرفتند.

افزایش بودجه فقر زدایی

خبر خوب بودجه‌ای دولت اینکه از محل درآمد ۳۷ هزار میلیارد تومانی هدفمندی تا ۷۰۰۰ میلیارد تومان صرف کاهش فقر مطلق در خانواده‌های بی‌بضاعت خواهد شد آن هم از طریق افزایش مستمری خانوارهایی که درآمدشان از خط حمایتی کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی کمتر است. البته طبق قانون برنامه ششم  مستمری ویارانه از سال جاری افزایش یافته است.

 قابل ذکر است این رقم در سال جاری ۴۰۰۰ میلیارد تومان دیده شده بود. سهم بخش درمان از منابع حاصله از اجرای قانون هدفمندی ۳۷۰۰ میلیارد تومان و یارانه نان و خرید تضمینی گندم هم۳۳۰۰ میلیارد پیش‌بینی شده است.

علاوه بر پیش‌بینی واریز ۳۲ درصد از منابع حاصل از فروش نفت و گاز به حساب صندوق توسعه ملی، اشتغال ۸۴۰ هزار نفری، تمدید اجرای آزمایشی قانون مالیات بر ارزش افزوده، ثابت ماندن سقف ۲ میلیون تومانی معافیت مالیاتی حقوق‌بگیران و عدم افزایش وام ۱۰ میلیونی ازدواج، دریافت ۲۰۰ تومان از مشترکان گاز و ۱۰۰ تومان از مشترکان برق برای بیمه مشترکان، افزایش ۲۰ تومانی بهای هر مترمکعب آب، مشارکت بخش خصوصی در تکمیل طرح‌های عمرانی نیمه‌تمام، تعیین سقف فاینانس برای طرح‌ها علاوه بر باقی مانده سال قبل، معادل ریالی سی و گران شدن ۲۰ درصدی گازوئیل به منظور کسب درآمد ۱۳ هزار میلیارد تومانی از شاخص‌ترین ارقام لایحه بودجه سال آینده است. درمورد بنزین هرچند احتمال می‌رفت که قیمت این کالای راهبردی در سال آینده افزایش یابد اما ظاهراً تغییر نخواهد داشت.

ناگفته نماند عملکرد قانون بودجه امسال در ۶ ماهه اول از تحقق ۴۴ هزار میلیارد تومانی درآمدهای پیش‌بینی شده حکایت دارد و برخی صاحب‌نظران با توجه به لایحه فعلی دولت، افزایش کسری تراز عملیاتی بودجه به ۸۳ هزار میلیارد تومان را پیش‌بینی می‌کنند؛ اما باید دید پس از گذشت روزهای داغ بودجه‌ای مجلس، کدام اعداد و ارقام به تصویب خواهند رسید و جزیی از قانون دخل و خرج سال آینده کشور خواهند شد.