قدس آنلاین- «اشنوگل» اولین فیلم هادی حاجتمند و علی سلیمانی داستان رزمنده‌ای به نام یونس است که به عنوان فرمانده گردان غواصان سه شب قبل از عملیات در حالی که در صدد حفر تونلی در منطقه عملیاتی بوده، مفقودالاثر می‌شود. حالا پس از سی سال اطلاعاتی به دست می‌آید که نشان می‌دهد احتمالاً یونس زنده است و در آن زمان به واسطه منافقین قرارگاه اشرف با دشمن همکاری کرده… این اتفاقات در جریان عملیات کربلای ۴ رخ می‌دهد.
عملیات کربلای ۴ نام عملیات نظامی تهاجمی نیروهای ایرانی در جنگ ایران و عراق بود. این عملیات با رمز محمد رسول‌الله (ص) در محور ابوالخصیب به صورت گسترده در تاریخ ۵ دی ۱۳۶۵ به فرماندهی سپاه انجام شد. لو رفتن این عملیات  شکست سختی برای ایرانی‌ها به همراه آورد بطوری که رزمندگانمان  پس از حدود یک روز از آغاز عملیات با به جا گذاشتن تلفات فراوان عقب‌نشینی کردند. در سال ۱۳۹۴، با گذشت ۳۰ سال از عملیات کربلای ۴، کمیته جستجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح ایران اعلام کرد که اجساد ۱۷۵ غواص ایرانی را که با دستان بسته کشته شده‌اند در منطقه ابوفلوس، عراق کشف کرده‌اند. فرمانده این ستاد همچنین اعلام کرد که برخی از اجساد کشف شده دارای هیچ جراحتی نیستند و نیروهای بعثی آن‌ها را زنده به گور کرده‌اند. پیکر پاک شهدای غواص در تاریخ ۲۶ خرداد سال ۹۴ با حضور پرشکوه مردم تشییع شد.
در فیلم «اشنوگل» که دومین فیلم سینمایی درباره شهدای غواص است سعی شده به ماجرای این عملیات و اتفاقاتی که پیش از آغاز عملیات برای رزمندگان افتاد پرداخته شود. نقطه تمرکز فیلم بر روی شخصیت یونس و هم رزم وی است که اکنون در مظان اتهام خیانت و جاسوسی قرار دارد.   فیلم با انبوهی از سؤالات آغاز می‌شود، سوالاتی که مخاطب مدام در انتظار پاسخ دادن به آنهاست اما در عوض با سوالاتی جدید مواجه می‌شود. سکانس‌های ابتدایی فیلم تماماً حول محور صحبت‌های یکی از بازماندگان جنگ که دوست و همرزم یونس بوده و ماموران اطلاعات می‌گذرد. دیالوگ‌هایی که در این سکانس‌ها می‌شنویم کاملاً برای مخاطب گیج کننده هستند. ما از پیشینه این افراد هیچ اطلاعی نداریم و همچنین نمی‌دانیم چرا رزمنده سابق در یک واگن قطار و به تنهایی و درانزوا زندگی می‌کند. همه حرف‌ها مبهم هستند و حتی بعد از گذشت چندین دقیقه از این مکالمه مخاطب باز هم متوجه نمی‌شود ماجرا چیست و در گذشته چه خبر بوده؟ کارگردان‌های فیلم برای طرح پاسخ فیلم را غیر خطی تدوین کرده و ما شاهد فلاش بک‌هایی به گذشته و زمان جنگ هستیم اما حتی این سکانس‌ها هم اغلب به لحاظ داستانی مغشوش بوده و اطلاعاتی به مخاطب ارائه نمی‌کنند.
فیلم تلاش دارد چالش خیانت/ اشتباه را در ذهن مخاطب جا بیندازد. یونس نقش اصلی را در اجرای عملیات داشته و حالا پس از سال‌ها، خواهرش از اردوگاه اشرف بازگشته و پلاک یونس را به همراه دارد. همین موضوع باعث مشکوک شدن نهادهای اطلاعاتی می‌شود. سؤال این است،   اگر یونس در اروند شهید شده چرا پلاکش از اردوگاه اشرف بازگشته است؟ دلیل اصرار یونس برای کندن معبر چیست؟ چرا یونس مدام اصرار دارد غواص‌ها به آب بزنند؟ در شب عملیات چه اتفاقی می افتد؟ متاسفانه فیلم نتوانسته اهمیت جزئیات عملیات حفر تونل و غواصی را نشان دهد و هیچ تلاشی هم نمی‌کند که نشان دهد چرا گروه غواصان مجبور به عملیاتی با ریسک بالا بوده‌اند.  
یونس بارها می‌گوید چاره‌ای جز به آب زدن غواصان نیست، اما چرا؟ سود عملیاتی که همه شرکت کنندگان می‌دانند برگشتی ندارد، چیست؟ فیلم به این سؤالات پاسخ نمی‌دهد.
اگر از ضعف‌های محتوایی فیلم که کاملاً بر گردن فیلمنامه کم رمق آن است بگذریم، «اشنوگل» در اجرا کم نقص عمل می‌کند. کارگردانان فیلم آشکارا همه تلاش خود را برای ساخت فیلمی استاندارد کرده‌اند و تمامی سکانس‌های جنگی در فرم و تکنیک قابل قبول و باور پذیر هستند. طراحی صحنه و لباس فیلم قابل قبول و استاندارد است و موسیقی شنیدنی از آب درآمده. فیلم همچنین در بخش‌های صداگذاری، صدابرداری و تدوین نیز موفق عمل کرده است.
در مجموع «اشنوگل» می‌توانست فیلم بهتری باشد اگر در گره گشایی عجولانه رفتار نمی‌کرد و فیلمنامه منطق روایی باورپذیرتری داشت. هادی حاجتمند و علی سلیمانی با ساخت اولین فیلمشان در گونه دفاع مقدس نشان دادند قریحه ساخت اثری استاندارد در این حیطه را دارند و اگر ایده، داستان و فیلمنامه ای خوب در اختیار داشته باشند می‌توانند فیلمی جذاب در گونه جنگ بسازند و در این عرصه حرف‌های مهمی برای گفتن داشته باشند.
در پایان اشاره به این نکته را ضروری میدانم که این فیلم متاسفانه بدون تبلیغات و مراسم رونمایی در سانس‌هایی محدود و سینمایی اندک روی پرده رفته است و مخاطبان از اکران این فیلم بی اطلاع هستند. امید است نهادهای مربوطه و عوامل فیلم با تبلیغات بیشتر و اطلاع رسانی مؤثر مخاطبان علاقمند به تماشای فیلم‌های گونه دفاع مقدس را از اکران این فیلم مطلع کنند.

*منتشر شده در ویژه نامه روایت امروز روزنامه قدس