قدس آنلاین- چند دهه پیش، وقتی کنکور قامت بلند کرد، آن‌قدر متقاضی برای ورود به دانشگاه‌ها نبود که نگرانی از سیل متقاضیان پشت سد آن، آب را در دل مردم و مسئولان تکان دهد. اما هرچه گذشت، میل به تحصیلات دانشگاهی در بین جوانان شدت گرفت،
این‌روزها که بحث پیرامون حذف کنکور بالا گرفته، با دکتر مجتبی شریعتی‌نیاسر، معاون آموزشی وزیر علوم درباره حذف این آزمون بزرگ و جایگزین‌های آن گفت‌وگو کردیم که می‌خوانید.
شما از موافقان حذف کنکور هستید، اما معتقدید که حذف کنکور یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد. چه شیوه‌های جایگزینی را به‌جای برگزاری کنکور پیشنهاد می‌کنید؟
من قویاً معتقدم که کنکور از نظام آموزش عالی باید برداشته شود. ما اگر بخواهیم با پیشرفت‌های علمی دنیا در عرصه‌های مدیریت آموزش عالی همراهی کنیم باید توجه داشته باشیم که در اغلب کشورهای پیشرفته، چیزی به نام کنکور وجود ندارد. البته استثنائاتی در جاهایی هست، ولی اگر قائل به این هستیم که جزو کشورهایی با نظام آموزش عالی برتریم، پس زیرساخت‌های نظام سنجش و پذیرش ما هم باید مطابق با استانداردهای جهانی باشد. بنابراین کنکور به معنایی که امروز ما داریم، باید حذف و اصلاح شود، اما حذف آن یک فرآیند تدریجی است نه اتفاقی یک‌شبه. برای تحقق این موضوع بستگی دارد که کدام مقطع را هدف بگیریم. مقطع دکترا، کارشناسی‌ارشد، کارشناسی یا کاردانی؟ ضمن این‌که باید توجه شود ترکش حذف کنکور به کدام دستگاه‌ها می‌خورد تا با آن دستگاه هماهنگی لازم صورت بگیرد.
پیش از این تجربه حذف کنکور در مقطع خاصی را داشتیم؟
بله، قبل از این‌که فضای امروز رسانه‌ای روی حذف کنکور متمرکز شود، در سال ۹۴ برای مقطع دکترا این خیز را برداشتیم و عملاً کنکور دکترا را حذف کردیم. در آن سال کنکوری که برای مقطع دکترا برگزار شد، صرفاً یک کنکور پایه و GRE با هدف سنجش توانایی‌ها و معلومات بود که صرفاً داوطلبان را فیلتر اولیه کند، اصل پذیرش دانشجوی دکترا به دانشگاه‌ها واگذار شد. سال ۹۴ این اتفاق افتاد، اما نمایندگان مجلس دوره گذشته به دلایلی به موضوع ورود پیدا کردند و مصوبه‌ای را گذراندند که براساس آن، پذیرش دانشجو به شیوه قبل برگردد. عملاً کاری که برای حذف کنکور در مقطع دکترا انجام دادیم، کان لم یکن تلقی شد و مجدداً از سال ۹۵ به‌بعد، پذیرش دانشجوی دکترا با کنکور انجام گرفت. این وضعیت مطلوب نیست. باید به سال ۹۴ برگشت و کنکور را در مقطع دکترا حذف کرد. به‌نظر می‌رسد که حذف کنکور در مقطع دکترا راحت‌تر از سایر مقاطع بوده و توجیه آن هم راحت‌تر است. تجربه نشان داده است که دادن استقلال به دانشگاه‌های مجری دوره دکترا برای پذیرش دانشجو به‌مراتب سالم‌تر و کیفی‌تر برگزار خواهد شد تا این‌که به‌سراغ کنکوری برویم که عوامل مختلفی در خدشه‌دار کردن آن می‌تواند دخالت داشته باشد.
یعنی در گام اول بهتر است کنکور دکترا حذف شود؟
این‌که کدام مقطع تحصیلی در گام اول یا دوم حذف شود، مورد بحث نیست. حذف کنکور در مقطع دکترا راحت‌تر است، ضمن این‌که تجربه آن را هم داریم. اگر بتوانیم مصوبه مجلس را اصلاح کنیم برای پذیرش دانشجو در مقطع دکترا می‌توان همچون سال ۹۴ اقدام کرد و این رویه ادامه پیدا کند.
البته حذف کنکور در مقطع کارشناسی که به دیپلمه‌ها ربط پیدا می‌کند، کمی سخت‌تر است، چون جمعیت بیشتری را شامل می‌شود، ضمن این‌که حتماً باید هماهنگی با آموزش و پرورش انجام شود چون نظام آموزش و پرورش ما به‌گونه‌ای طراحی شده که براساس نظام ۶-۳-۳ در سه‌سال آخر، جهت‌گیری تحصیلی دانش‌آموزان آن‌ها را برای عبور از کنکور آماده می‌کند. اصلاً جهت‌گیری برنامه‌ریزی درسی و تستی شدن دانش‌آموزان به همین سمت است، بنابراین حذف کنکور در مقطع کارشناسی مستلزم هماهنگی با وزارت آموزش و پرورش است. این‌طور نیست که امروز اراده کنیم و از فردا کنکور حذف شود. برنامه‌های درسی و آموزشی در آموزش و پرورش باید تا سه‌سال آینده طوری طراحی شود که دانش‌آموزان از امروز بدانند که بدون کنکور وارد دانشگاه می‌شوند و دغدغه کنکور و رقابت‌های آنچنانی، خانواده‌ها را نگران نکند.
شیوه آزمون‌های متوالی می‌تواند جایگزین خوبی برای کنکور باشد؟
روی این موضوع باید کار کارشناسی و مطالعاتی انجام شود. به یاد دارم سال ۱۳۵۳ وقتی از دبیرستان فارغ‌التحصیل شدم، کنکور غیرمتمرکز بود و این سابقه را داشتیم که آزمون‌های غیرمتمرکز برگزار می‌شد؛ یعنی داوطلبان چند آزمون می‌دادند. آن‌زمان در کل کشور ۱۶۰ دانشگاه داشتیم و امروز به ۲ هزار و ۸۰۰ مرکز آموزش عالی رسیده است، ضمن این‌که در آن دوره زمانی، رقابت‌های جهانی و منطقه‌ای دانشگاه‌ها چندان مطرح نبود، ولی شرایط امروز بسیار تغییر کرده است. در این شرایط بایستی جهت‌گیری به‌سمت حذف کنکور باشد و اگر کار کارشناسی درستی صورت بگیرد پیش‌بینی می‌شود که کنکور طی ۳-۴ سال آینده حذف شود. البته دانشگاه‌های سطح یک و دو شرایط متفاوتی دارند و تقاضای زیادی برای ورود به آن‌ها وجود دارد. به همین دلیل ممکن است که رقابت‌پذیری برای ورود به دانشگاه‌های تراز اول وجود داشته باشد.
آیا در وزارت علوم کار کارشناسی در این‌باره صورت گرفته است؟
بله، مطالعات درباره حذف کنکور در وزارت علوم آغاز شده است و در این زمینه از حضور صاحب‌نظران متبحر و باتجربه استفاده می‌شود تا روی این موضوع، بررسی‌های دقیق و علمی داشته باشند.
نظر شما