قدس آنلاین- گروه استان ها- جعفر خاندوزی- مدیر موزه صنایع دستی گرگان: پس از پایان جنگ جهانی دوم و فروکش کردن شهوت جنگ‌طلبان و معتقدین به گفتمان سخت و هژمونیک، توسط عقلای جهان، نهادها و موسساتی ایجاد و شکل گرفتند که برخلاف دسته‌ی اول بر مدار تسامح و زندگی صلحانه و آموزه‌های انسانی تکیه داشتند. از جمله نهادهای مهم بین‌المللی در زمینه‌ی حفظ و پاسداشت مواریث فرهنگی ملت‌ها، شورای بین‌المللی موزه‌ها(ایکوم) است که سازمانی غیردولتی مربوط به امور موزه‌ها و کارگزاران حرفه‌ای موزه‌هاست که در سال ۱۹۴۶ با هدف ترویج منافع موزه‌شناسی و دیگر رشته‌های وابسته به اداره و فعالیت‌های موزه‌ها ایجاد شد.

ایکوم، زیر نظر یونسکو است ولی شخصیت حقوقی مستقل و مجزایی از سازمان یونسکو دارد. یک فوروم دیپلماتیک متشکل از ۱۳۶ کشور و منطقه جهان که به مسائل و مشکلات موزه‌های می پردازند. و مرکز آن در پاریس قرار دارد که امروزه بیش از ۱۲۰ کشور جهان دارای کمیته‌های ملی ایکوم هستند. هر سه سال یک‌بار نیز مجمع عمومی ایکوم در یکی از کشورهای عضو برگزار می‌شود.

ایکوم از سال ۱۹۷۰ روز جهانی موزه را در تاریخ ۱۸ ماه مه برابر با ۲۸ اردیبهشت تعیین و در پی آن برای هر سال یک مفهوم خاص را به عنوان شعار بین‌المللی قرار می‌دهد تا همه موزه ها و نگارخانه‌ها در همه جهان تابع این شعار فعالیت کنند.

طی هفته‌های اخیر نیز، «موزه‌های درهم‌ تنیده: رویکردهای نو، مردمان نو» عنوانی است که ایکوم به عنوان شعار روز جهانی موزه‌ها در سال ۲۰۱۸ انتخاب کرده که در روز ۱۸ می سال آینده میلادی (۲۸ اردیبهشت ۹۷) در سراسر جهان جشن گرفته می‌شود.

این مرکز در توضیح این شعار آورده است: در جهانِ پیوسته کنونی، درک نقش موزه‌ها بدون توجه به پیوندهایی که ایجاد می‌کنند، غیرممکن است. موزه‌ها عضوی اصلی و حیاتی از جامعه، منظر فرهنگی و محیط طبیعی هستند. فناوری این امکان را فراهم می‌کند تا موزه‌ها بتوانند با چیزی به سادگی یک «هشتگ #» به فراتر از مخاطبان اصلی خود دست یابند. برای برخی از موزه‌ها تکنولوژی حتی برای ایجاد پیوندهای جدید نیاز نیست و تنها رویکردی جدید به مجموعه‌شان راهی جدید و نوآورانه برای جذب مخاطبان جدید است. در روز جهانی موزه‌ها در سال ۲۰۱۸، همه‌ی موزه‌ها به یافتن رویکردها و مخاطبان جدید از طریق کاوش، تقویت و ایجاد پیوندها و ارتباطات تشویق می‌شوند.

با درنظرداشت این گزاره، پرسش که طرح می‌گرد این‌که چه لزومی به گستردگی و عمق‌بخشی به این ارتباط است؟ برای این‌که بنا به توضیح ایکوم، موزه‌ها در اکنونِ جهان، حضوری جدی در جوامع ملی و جامعه‌ی جهانی دارند و بسیار دیده می‌شوند و مورد توجه مردم/بازدیدکنندگان هستند. اما از آن‌جایی که جهان کنونی به شدت در هم تنیده و پیوسته است و چون شبکه‌ و ماتریسی که بخش‌ها و اعضای مختلف، تاثیرات و تاثرات بسیاری بر هم دارند.

لذا لازم است موزه‌ها نیز در این حیات نوی بشر حضور داشته باشند. اما چگونه؟ عبارت اصلی شعار مذکور به زبان انگلیسی: Hyperconnected Museums: New Approaches, New Publics است. که در فارسی به «تراپیوسته» و «درهم تنیده» ترجمه شده است.

ترجمه‌ی کلمه به کلمه این عبارت یعنی: موزه‌های بسیار پیوسته. که ساخت چنین عبارتی مبتنی بر دو سطح ارتباط است: الف) در جهان شبکه‌ایی- که خودِ این کلان‌شبکه از خرده‌شبکه‌ها تشکیل شده- موزه‌ها یک خرده‌شبکه هستند که در سراسر جهان با یکددیگر در ارتباطند و تعامل و انتقال تجربیات دارند. ب) از دیگر سو، ارتباط حداکثری، گسترده و عمیق با مردم/بازدیدکنندگان دارند. به عبارت ساده‌تر، هر موزه می‌تواند با کمک فناوری‌های نوین مانند شبکه‌های اجتماعی، بیش‌تر و عمیق‌تر با مردم/بازدیدکنندگان ارتباط داشته باشد.

این‌که ایکوم در توضیح شعار سال جاری میلادی از واژه‌ی هشتگ استفاده کرده تاکید بر همین است که هشتگ، نماد ارتباط‌های مجازی به ویژه در شبکه‌های اجتماعی است. بشر هم‌چنان که از برورکراسی(کاغذبازی) گذشته از دنیای معرفی و تبلیغ و اطلاع‌رسانی واقعی نیز عبور کرده و بسیاری از امور و فعالیت‌های خود را از طریق دنیای مجازی پی‌می‌گیرد. موزه‌ها از فرصت‌های فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بهره‌گیرند تا ضمن معرفی خود، بازدیدکنندگان بیشتری را به سوی خود جلب نمایند. در دهکده‌ی کوچک جهانی، مخاطب هرکسی از هرجای دنیا و در هر زمانی است.

به علاوه، بهره‌مندی از فرصت‌های مذکور، یافتن موزه‌ها را در دنیای مجازی آسان‌تر می‌نماید. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های دنیای مجازی، کدگذاری است. موزه‌ها هم، کدهای ویژه‌ایی را پیش‌بینی و طراحی نمایند و با استفاده از قابلیت‌هایی چون هشتگ، تگ، و... با مخاطبان جهانی در ارتباط باشند. هم‌چنین، با استفاده از چنین فضایی، ارتباط با مخاطب در حد یک بازدید از موزه باقی نمی‌ماند و پس از آن، بازدیدکنندگان می‌شوند دارایی و سرمایه‌ی موزه‌ها. و هر موزه گروه، کانال، پیچ، و... مختص خود را دارد. در جهان شبکه‌ایی، ارتباطات موزه‌ها، امری فراتر ارتباطات متعارف کنونی خواهد بود؛ بدین جهت، مردمانی نو و جهانی نو را می‌طلبد.