قدس آنلاین- گروه استانها- حدیث کریمی: استان خوزستان با قدمت تاریخی ۲۷۰۰ساله پس از میلاد مسیح و شکل گیری تمدن عیلام در هزاره سوم قبل از میلاد است. که از ۲۷ شهر، ۵۴ شهرستان، ۵۲ بخش، ۱۱۲ دهستان و ۳۸۸۰ آبادی مسکونی و ۲هزار و ۵۱۳ آبادی غیر مسکونی متشکل شده، در میان این توسعه شهری نیز ساخت وساز های مختلفی از دوران گذشته تا کنون انجام شده است. این بافت ها فاقد ایمنی، استحکام، امنیت اجتماعی، خدمات و زیر ساخت های شهری هستند.

۶هزار هکتار بافت فرسوده در خوزستان

رئیس انجمن صنفی انبوه‌سازان مسکن خوزستان با بیان اینکه ما در استانی زندگی می کنیم که به لحاظ ساختمان های نا ایمن در کشور رتبه خیلی بالایی دارد اضافه می کند: ۷۲هزار هکتار بافت فرسوده در کشور شناسایی شده است که از مجموع آنها ۶ هزار هکتار در استان خوزستان قرار دارد و این آمار جای تأمل دارد.

فرشید پورحاجت تصریح می کند: برنامه‌ ریزی کلی برای بازآفرینی و توانمندی سازی بافت فرسوده استان خوزستان باید صورت بگیرد که این مهم هیچ وقت مورد توجه مسئولان قرار نگرفته است.  چندی پیش اتفاقی که در منطقه حصیرآباد رخ داده است مصداق بافت های ناایمن هستند که با گستردگی که در استان خوزستان دارد بسیار بد است، حدود ۹ درصد بافت فرسوده کشور در استان خوزستان هستند.

 چرخه ساخت و ساز معیوب

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان خوزستان درخصوص بافت فرسوده استان می گوید: سازمان نظام به تنهایی نمی تواند پاسخ دهد، چون حیطه مسئولیت سازمان از زمان شروع به ساخت تا پایان کار است و پس از آن متولی شهرداری و مسکن و شهرسازی است.

بهنام برومندزاده در ارتباط با اینکه رئیس انبوه سازان استان خوزستان گفتند باید نظام مهندسی پاسخ گوی ساخت و سازی بی کیفیت باشد، عنوان می کند: اول باید معیارهای ساختمان ناایمن را مشخص کرد. قطعا ساختمان ناایمن ساختمان است که اصول مهندسی و مقررات ملی در آن سه فاز طراحی، اجرا و نظارت رعایت نشده است.

نابسامانی جامعه مهندسی 

او با بیان اینکه به عنوان نماینده جامعه مهندسی خوزستان علت اصلی کاهش کیفیت ساختمان را در استان عدم اجرای قانون مصوب موجود علی الخصوص مجریان دارای صلاحیت از مراجع قانونی و نابسامانی ایجاد شده توسط مجریان مهندس نما میدانم اضافه می کند: قانونی که در اکثر استان های کشور سال هاست اجرا شده ولی در استان زرخیز خوزستان مانع از اجرای آن شده اند. مسئله ای کلیدی و تاثیرگذار بر کیفیت ساخت که سازمان نظام مهندسی ساختمان استان به جد پیگیر اجرای این حق قانونی بهره برداران صنعت ساختمان است.

عدم احیای بافت فرسوده

سرپرست معاونت توسعه و برنامه ریزی سازمان برنامه بودجه استان خوزستان راهکارهای پیشنهادی خود را در خصوص احیا و تمام توانمندی توانمندسازی بافت فرسوده استان می گوید: موضوع بافت فرسوده یک مسئله فرابخشی و مشترک بین چند دستگاه وارتخانه است. برای موفقیت اجرای طرح مشارکت کلیه دستگاه‌های اجرایی به همراه تعیین و تعریف وظایف هر دستگاه لازمه موفقیت این مشارکت خواهد بود.

ایمان وسطایی با اشاره استفاده از ظرفیت های قانونی ملی در خصوص بازآفرینی، ادامه می دهد: احیای این بافت‌ها متاسفانه در استان خوزستان مقفول مانده است، تسریع در اتمام و انجام مطالعات بافت فرسوده استان و تهیه نقشه موقعیت محدوده‌ها و محلات نیازمند بازآفرینی و بانک اطلاعاتی آنها همچنین الزام طرح های برنامه ریزی شهری نظیر طرح های جامع و هادی شهری شهرهای هدف نیازمند است.

او بیان می کند: استخراج اولویت ها، نیازها، راه اندازی و فعال کردن نهادهای محلی از طریق برگزاری کارگاه‌های مشارکتی نیازسنجی، از دیگر راهکارها خواهد بود.

وسطایی می گوید: ارتقای ظرفیت دستگاه مدیریت شهری، مشارکت مدیریت شهری و اجتماعات محلی جهت بازآفرینی محلات و کاهش فقر علاوه بر در نظر گرفتن نیازها و اولویت های شهروندان، اعتمادسازی، نهادسازی و ارتقای ظرفیت در مدیریت شهری و شهروندان باعث تقویت نقش تسهیل گری مشاوران، استفاده از منابع درونی این اجتماعات و به بیان دیگر یافتن راه حل های مبتنی بر جلب مشارکت های مردمی و ایجاد یک شکل گیری مدیریت شهری مشارکت پذیری خواهد بود.

او بازآفرینی شهری پایدار را اقدامی اجتماعی می داند و اظهار می کند: کالبدی و هدف نهایی آن توسط اجتماعات محلی، بهسازی و کاهش فقر شهری است. از این رو با توجه به محدودیت روز افزون منابع، بخش دولتی_عمومی به تنهایی قادر به تحقق این هدف نیست و بسیج  منابع با توجه به ابتکارات محلی و استفاده از ظرفیت های سرمایه گذاری بخش خصوصی توصیه می‌شود.

سرپرست معاونت توسعه و برنامه ریزی سازمان برنامه بودجه استان خوزستان عنوان می کند: در نهایت، بازآفرینی شهری پایدار نیازمند الگوهای توسعه متفاوت با محدوده‌های برخوردار شهراست و باید بر اساس یافتن راه‌حل‌هایی مبتنی بر منافع جمعی، اقدامات کوچک مقیاس و گام به گام و نیز توسعه شهری متناسب با توان کم‌درآمد باشد. در این بین ترکیب کردن اقدامات بازآفرینی با ایجاد شغل و توسعه اجتماع و اقتصاد محلی حائز اهمیت است.

برخورد با متخلفین توسط اهرم های قانونی مناسب

معاون عمرانی استانداری خوزستان می گوید: در شورای فنی استان کمیته ای خاص کنترل کیفی مصالح در معدن، کارگاه و کارخانه تولید وجود دارد و قاعدتاً کار نظارت کیفی بر این موارد را بر عهده دارد و برای برخورد با متخلفین از اهرم های قانونی مناسبی استفاده می کند.

فرامند هاشمی زاده با بیان اینکه در بعضی از ساخت و ساز های شهری یا روستایی به رعایت اصول ساخت  توجه نمی شود تصریح می کند: این معلول علل مختلف است؛ ازجمله عدم آشنایی با ضوابط ومقررات یا سواستفاده بعضی از سود جویان از وجود تقاضای مسکن از سوی قشر کم درآمد ی، عوامل مختلف در جابجایی جمعیت و مهاجر پذیری بعضی از شهرها یا خطای متولیان امور در کنترل ایجاد سکونت گاه های غیر رسمی استحکام بنا و مقاوم بودن در برابرخطرات طبیعی و غیر طبیعی از مهمترین اصل در ساخت وسازهاست.

او اضافه می کند: مقاوم بودن به کیفیت مصالح، نحوه استفاده از مصالح، رعایت اصول ایمنی و استانداردها درترکیب و اتصال آنها در مهارت و تخصص کارگران و عوامل انسانی مرتبط با ساخت و ساز از جمله راهکارهایی است که باید رعایت شود. ناظرین و مالکین و... و. در واقع به زنجیره و مجموعه عوامل بهم وابسته و در هم تنیده در ساخت یک ساختمان است.

ناپایداری شاخصه بافت فرسوده

قابل ذکراست؛   شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در سومین جلسه در تاریخ ۱۱/۲/۸۵ براساس مصوبه مورخ ۱۶/۳/۸۴ خود ۳ شاخص، ریز دانگی: بلوک‌هایی که بیش از ۵۰% پلاک‌های آنها مساحت کمتر از ۲۰۰ متر مربع دارند، ناپایداری: بلوک‌هایی که بیش از ۵۰% بناهای آن ناپایدار و فاقد سیستم سازه است و نفوذناپذیری: بلوک‌هایی که بیش از ۵۰% معابر آن عرض کمتر از ۶ متر دارند.  را جهت شناسایی بافت‌های فرسوده در این مرحله مورد تصویب قرار داد و مقرر کرد دبیرخانه برای مواردی که این شاخص‌ها امکان معرفی و شناسایی در پهنه‌هایی را ناممکن می‌سازد، بررسی و راه کار مناسب جهت تصمیم‌گیری به شورا ارایه کند.

در واقع اگر این ۳ مشخصه در یک بلوک شهری وجود داشته باشد، حتی در مقیاس ۵۰ درصد، آن منطقه بافت فرسوده قلمداد می‌شود. در واقع  بخشی از شهر که بیش از ۵۰ درصد آن ناپایدار و عرض معابر آن کمتر از ۶ متر و املاک آن عرصه‌ای کمتر از ۲۰۰ متر داشته باشد، آن قسمت از شهر بافت فرسوده است.