قدس آنلاین- شماری از نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره آمریکا روز پنجشنبه طرحی را به‌منظور تغییر یک‌جانبه مفاد برجام و اجرایی‌کردن شروط دونالد ترامپ برای ماندن در توافق هسته‌ای ارائه دادند که تصویب آن عملاً به‌معنای نقض برنامه جامع اقدام مشترک و اسقاط این توافق بین‌المللی خواهد بود.
کمتر از ۱۰ روز پیش دونالد ترامپ علی‌رغم تهدیدات قبلی خود، یک‌بار دیگر اسقاطیه‌های تحریم‌های هسته‌ای ایران را به‌زعم خود برای آخرین‌بار همراه با چهار شرط که مخالف نص و روح برجام است تمدید کرد.
او از کنگره آمریکا و ۳ کشور اروپایی عضو برجام خواست ظرف ۱۲۰ روز خواسته‌های او را برای تغییر مفاد و شرایط برجام محقق کنند، در غیر این‌صورت از تمدید مجدد تعلیق تحریم‌های هسته‌ای که در این توافق آمده خودداری خواهد کرد و عملاً از این توافق خارج می‌شود.
شروط ترامپ عبارت‌اند از این‌که ایران باید اجازه دسترسی به همه اماکن از جمله پایگاه‌های نظامی خود را در هر زمان داده و اطمینان بدهد که در هیچ شرایطی به‌سمت تولید سلاح هسته‌ای نخواهد رفت. همچنین او تأکید کرد که برخلاف ساختار موجود برجام، تعهدات و محدودیت‌های ایران نباید دارای محدودیت زمانی بوده و باید دائمی شوند. شرط چهارم ترامپ اما این بود که تصریح شود موشک‌های دوربرد و برنامه تسلیحات هسته‌ای از یکدیگر قابل‌تفکیک نیستند و ایران باید به‌خاطر ساخت و تولید موشک مورد تحریم شدید قرار گیرد.
روز پنجشنبه «پیتر روسکام» و «لیز چنی» دو نماینده جمهوری‌خواه کنگره به‌همراه جمعی از هم‌حزبی‌های خود مفاد خواسته‌های ترامپ را در قالب طرحی با عنوان «قانون سیاست آزادی ایران و تحریم‌ها» ارائه دادند.
به‌موجب این طرح، هرگونه اقدام مرتبط با موشک‌های بالستیکِ دارای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای از جمله آزمایش موشکی با استفاده از فناوری بالستیکی ازسوی ایران، بازگشت سریع و فوری تحریم‌های آمریکا را در پی خواهد داشت. همچنین در این طرح تأکید شده است که اگر رژیم ایران هرچیزی برای قادر ساختن ایران به تولید اورانیوم با درجه موردنیاز برای ساخت سلاح یا پلوتونیوم برای سلاح هسته‌ای در کمتر از ۱۲ ماه انجام دهد، تحریم‌های آمریکا فوراً و سریعاً علیه ایران بازخواهند گشت.
طراحان این طرح همچنین خواستار بازرسی از همه‌چیز و همه‌جا شده و آورده‌اند: اگر ایران هرچیزی برای منع دسترسی نامحدود، بدون قید و اعلام‌نشده جامعه بین‌الملل به برنامه هسته‌ای ایران، از جمله دسترسی و بازرسی «هرجا، هرزمان» از سایت‌های نظامی انجام دهد، تحریم‌های آمریکا فوراً علیه ایران بازخواهند گشت.
در این طرح همچنین از دولت آمریکا خواسته شده به بهانه‌های مختلف از جمله حقوق بشر و مبارزه با تروریسم، تحریم‌های بیشتری را علیه افراد و نهادهای ایرانی به‌ویژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعمال کند.
این درحالی است که تمامی مفاد این طرح نه‌تنها مغایر با چارچوب‌ها و اصول ساختاری برنامه جامع اقدام مشترک «برجام» است و بندهای مختلف آن را نقض می‌کند، بلکه در تعارض با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در حمایت از برجام نیز قرار می‌گیرد.
دیکته کنگره و کاخ سفید به اروپایی‌ها
از سوی دیگر این اقدام پیش‌دستانه درحالی‌که پیشتر اعضای دیگر کنگره و سنا همچون «بن کاردین»، عضو ارشد دموکرات در کمیته روابط خارجی مجلس سنا تعیین شرط و ضرب‌الاجل از سوی ترامپ را مانع رسیدن به یک توافق و رایزنی با کشورهای اروپایی عنوان کرده بودند، عملاً پاریس، لندن و برلین را در مقابل کار انجام‌شده قرار می‌دهد و امکان هرگونه چانه‌زنی را از تروئیکای اروپایی عضو برجام با واشنگتن می‌گیرد.
این طرح فشار مضاعف و سنگینی را بر کشورهای اروپایی وارد می‌آورد تا آن‌ها را وادار کند متعاقباً تهران را برای پذیرش این شروط زیر فشار بگذارند.
کشورهای اروپایی اگرچه می‌دانند این خواسته‌ها چیزهایی نیست که بتوان آن‌ها را در برجام گنجاند، اما مسائلی است که خود آن‌ها نیز بی‌میل نبودند در توافق با ایران گنجانده شود، اما واقعیات میدانی چنین امکانی را فراهم نمی‌کرد، بنابراین آن‌ها نیز اکنون به‌جد نگران برهم‌خوردن این توافق هستند. به همین دلیل در نشست هفته پیش بروکسل به ایران وعده دادند در روند اجرای برجام، تسهیلات بیشتری را فراهم آورند.
با این‌حال رسانه‌های اروپایی از مذاکرات و توافق میان وزرای خارجه این ۳ کشور به‌علاوه موگرینی با محمدجواد ظریف برای آغاز مذاکرات موشکی خبر دادند؛ خبری که به‌سرعت و با شدت از سوی تهران تکذیب شد.
باج‌گیری از نظام بین‌الملل
مهم‌تر از تناقض‌های این طرح با مفاد برجام به‌گفته دکتر مسعود اخوان‌فرد این است که طرح کنگره آمریکا نقض اصول و حقوق روابط بین‌الملل در مورد معاهدات چندجانبه و بین‌المللی است، زیرا قوانین داخلی یک کشور نمی‌تواند مفاد توافقنامه‌های بین‌المللی را دگرگون سازد. به بیان دیگر کنگره آمریکا به‌دنبال تغییر دادن یک توافقنامه بین‌المللی مورد حمایت شورای امنیت به‌وسیله مصوبات داخلی این کشور است.
این کارشناس حقوق بین‌الملل گفت: نظام حاکمه آمریکا به مسیر غیرمنطقی خود برای برهم‌زدن برجام ادامه می‌دهد. نظام حاکمه آمریکا تلاش دارد از این مسیر نوعی باج‌گیری بین‌المللی انجام دهد که از نظر کنوانسیون معاهدات بین‌الملل مردود است.
وی با اشاره به تاریخچه معاهدات هسته‌ای ایران و کشورهای غربی خاطرنشان کرد: توافقنامه ژنو در ۴ صفحه منعقد شد، در لوزان این توافقنامه گسترش یافت و قطورتر شد و در توافق وین که موسوم به برجام است، بدل به قراردادی ۱۵۰ صفحه‌ای با چندین ضمیمه شد که نشان می‌دهد حرکت روبه‌رشد و توسعه‌طلبانه آمریکا همواره ادامه داشته است و فرقی بین سیاست‌های اوباما و ترامپ نیست و آن‌ها هرکدام به‌عنوان یک بازیگر، طرحی کلی را دنبال می‌کنند.
رئیس اسبق بسیج حقوق‌دانان کشور تصریح کرد: خواست آمریکا برای دائمی شدن محدودیت‌های برجامی و اعمال محدودیت برای برنامه موشکی ایران خلاف روح و متن توافق هسته‌ای و منشور سازمان ملل متحد است و تنها موجب برهم‌خوردن این توافق خواهد شد.
دکتر اخوان اضافه کرد: در منشور سازمان ملل متحد هیچ تفاوت و برتری از این‌نظر بین کشورها نیست که عده‌ای چنین امکانی را داشته باشند و برخی دیگر به‌صورت دائمی محروم شوند، مگر این‌که آمریکایی‌ها بخواهند قوانین داخلی خود را بر حقوق بین‌الملل دیکته کنند که جامعه جهانی این اتفاق را نمی‌پذیرد.
مقدمه‌چینی برای خروج رسمی از برجام
این کارشناس مذاکرات هسته‌ای تأکید کرد: خواسته حقوقی و منطقی جمهوری اسلامی ایران چیزی جز اجرای کامل برجام نیست که مورد حمایت جامعه جهانی است و باید به‌شدت مقابل این تعرضات ایستادگی کرد و به محاکم بین‌المللی شکایت برد. همچنین طبق ماده ۳ قانون مصوب مجلس برای اقدام متقابل و فرمان ۹ ماده‌ای مقام معظم رهبری، باید اقدام متقابل در مورد نقض برجام از سوی آمریکا صورت گیرد.
وی با بیان این‌که موارد نقض‌های برجام در سایت کنگره آمریکا در ۲ سال گذشته به بیش از ۹۰ مورد رسیده است اظهار داشت: از لحاظ عملی آمریکا مدت‌هاست از برجام خارج شده، ولی به‌صورت رسمی سیاستی را که ترامپ در انتخابات بیان کرد که پاره کردن برجام بود را برروی کاغذ نیاورده است و این قانون و شروط او مقدمه‌چینی برای چنین اقدامی است.
نظر شما