قدس آنلاین- در هفته‌های اخیر نرخ ارز به‌شدت افزایش یافته و در مقطعی به بیش از ۴۷۰۰ تومان رسید. گمانه‌زنی‌های صورت‌گرفته درباره نرخ ارز و آینده بازار ارز در ایران به‌گونه‌ای است که برخی آغاز این نوسانات را از تنزل نرخ سود بانکی از سوی دولت می‌دانند. این دسته از افراد معتقدند این مساله منجر به ورود مردم و سفته‌بازها به بازار ارز شده است. موضوعی که علاوه‌بر ایجاد نوسان در بازار ارز دارای تبعات گسترده‌ای در سایر بازارها است؛ تبعاتی که از ناتوانی در برنامه‌ریزی سیاست‌های اقتصادی و بی‌ثباتی در تعیین نرخ نهایی کالاهای تولیدی آغاز و تا عدم تمایل به سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی به دلیل ناتوانی در تعیین قیمت تمام‌شده و چالش‌های بانک مرکزی برای حفظ ارزش پول ملی تداوم دارد. حالا باید منتظر ماند و دید که چگونه مسئولان بانک مرکزی می‌خواهند طی روزهای آینده نرخ ارز را کاهش دهند و آیا اصلا این اتفاق رخ خواهد داد یا خیر؟ در همین رابطه با سیدکمال سیدعلی، معاون ارزی رئیس کل اسبق بانک مرکزی و رئیس صندوق ضمانت صادرات ایران به گفت‌وگو پرداخته است. سیدعلی می‌گوید: «افزایش نرخ ارز صد درصد غیرعامدانه بوده است، چراکه ضررهایی که دولت از افزایش نرخ ارز و فضای سیاسی جامعه متحمل می‌شود، بسیار زیاد است. بنابراین دولت به هیچ وجه نظر و دلیلی ندارد که خودش تعمدا عامل افزایش نرخ ارز باشد». متن کامل این گفت‌وگو در ذیل می‌آید.
مسئولان دولتی در روزهای گذشته مدعی شدند که به‌زودی قیمت ارز روندی کاهشی خواهد داشت. به نظر شما آیا این اتفاق رخ خواهد داد و این کاهش تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟
به هر حال اگر از موضع بانک مرکزی صحبت کنیم، بانک مرکزی صد درصد اراده‌اش بر این است که نرخ ارز را مدیریت کرده و بازار را به ثبات لازم برساند. به لحاظ اتفاقاتی که در این مدت افتاده نیز باید گفت که هنوز نه‌تنها مشکل خاص اقتصادی پیش نیامده، بلکه باید این را هم در نظر داشت که فروش نفت ما نیز افزایش پیدا کرده و احتمالا درطول سه یا چهار ماهه آخر سال به دلیل همین افزایش نرخ ارز ما شاهد رشد صادرات نیز خواهیم بود. ضمن اینکه نباید فراموش کنیم که امسال ما بیش از ۸۰ تا ۹۰ میلیارد دلار درآمد حاصل از نفت و صادرات غیرنفتی داریم، بنابراین اگر هر دوی اینها را باهم جمع کنیم، به رقمی نزدیک به ۸۰ تا ۹۰ میلیارد دلار می‌رسد. از طرفی میزان واردات کشور، حتی با احتساب قاچاق رقمی بیشتر از ۶۵ میلیارد دلار نخواهد شد. با این تفاسیر به نظر نمی‌رسد به لحاظ اقتصادی در داخل کشور ما با مشکل عرضه ارز مواجه باشیم. اما به هر حال فضا این‌گونه است که چون یک مقدار موضوع سفته‌بازها و ورود یک سری سرمایه‌گذاران از سمت بانک‌ها به بازار ارز وجود دارد و با کاهش نرخ سود بانکی این اتفاق افتاده و عده‌ای بعد از کاهش نرخ سود بانکی وارد بازار ارز شده‌اند و از طرفی قیمت سهام نیز به علت صحبت‌های ترامپ در حال کاهش بوده و روند نزولی داشته است، باعث شده یک حمله به ارز و بازار ارز صورت بگیرد. همان‌طور که می‌دانید، ارز به لحاظ نقدینگی خیلی سریع است و به تبع آن بعضی از مردم عادی احساس کردند باید به این عرصه ورود پیدا کرده و منابع خود را به ارز تبدیل کنند تا ارزش پول‌شان حفظ شود، اما در کلان قضیه ما مشکلی به لحاظ اقتصادی نخواهیم داشت و من فکر می‌کنم بانک مرکزی نمی‌تواند کاهش آنچنانی در نرخ ارز انجام دهد، ولی به این مساله معتقدم که قیمت ارز می‌تواند در حد ۱۵۰ تا ۲۰۰ تومان کاهش پیدا کند.
به هر حال قیمت نفت افزایش پیدا کرده و حول و حوش ۷۰ دلار است. به همین علت درآمدهای ارزی ما نسبت به ماه‌های گذشته بالا رفته است. عده‌ای معتقدند به این دلیل هیچ جای نگرانی وجود نداشته و نرخ ارز به‌زودی کاهش می‌یابد. تحلیل شما از این مساله چیست؟
در اینجا باید این مساله را مورد تاکید قرار داد که میزان کاهش نرخ ارز بسیار مهم و دارای اهمیت است. بله، ممکن است نرخ ارز به میزان ۱۵۰ تا ۲۰۰ تومان کاهش پیدا کند، ولی این‌گونه نیست که نرخ ارز به زیر چهار هزار تومان بازگردد. پس باید این مساله را در نظر داشته و در تحلیل‌های خود مدنظر قرار دهیم؛ یعنی وقتی می‌گوییم کاهش نرخ ارز، منظورمان از کاهش چیست؟
به نظر شما افزایش نرخ ارز عامدانه نیست؟ بسیاری از صاحب‌نظران می‌گویند دولت به عمد نرخ ارز را افزایش می‌دهد تا کسری بودجه خود را تامین کند. اگرچه عده‌ای نیز تبعات این کار را برای دولت زیاد دانسته و به قول معروف آن را برای دولت به‌صرفه نمی‌دانند. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
بی‌تردید افزایش نرخ ارز صد درصد غیرعامدانه است. من معتقدم ضررهایی که دولت از افزایش نرخ ارز و فضای سیاسی جامعه متحمل می‌شود، بسیار بیشتر از این مسائل است. این موضوع برای دولت هزینه ایجاد می‌کند، بنابراین دولت به هیچ وجه مایل نیست تا خودش عامل افزایش نرخ ارز باشد. همان‌طور که گفتم، من این افزایش را غیرعمدی می‌دانم.
رئیس کل بانک مرکزی در روزهای گذشته به مردم درباره سرمایه‌گذاری در بازار ارز هشدار داد. سیف معتقد است تجربه موجود طی سال‌های گذشته نشان داده سرمایه‌گذاری در خرید ارز هیچ‌گاه سودآور نبوده است. نظر شما درباره اظهارات رئیس کل بانک مرکزی و دلایل بیان آن چیست؟
به هر حال طی چهار سال گذشته، این حرف درست بوده و ما صرفا در چهار ماه اخیر شاهد رشد ناگهانی و ۲۰ درصدی نرخ ارز بودیم، وگرنه طی چهار سال گذشته هرکس در زمینه ارز سرمایه‌گذاری کرده بود، به دلیل مقایسه‌اش با نرخ سود بانکی و بازده بورس آسیب و خسارت دیده است. پس می‌توان گفت این سخن رئیس کل بانک مرکزی درست است و باید این سخن را مدنظر قرار داد.
در شرایط فعلی بانک مرکزی با اتخاذ چه سیاست‌هایی می‌تواند بازار ارز را کنترل کند و باید چه اقداماتی انجام دهد؟
من معتقدم که دولت با مقررات و تثبیت قیمت ارز برای واردات می‌تواند بازار ارز را کنترل کند. به هرحال اجرای این مسائل می‌تواند تا حدودی در تصمیم دولت برای کنترل قیمت ارز موثر باشد. در واقع دولت از زمان گشایش تا زمان معامله اسناد باید بیاید و سقفی بگذارد که اگر نرخ ارز از این رقم بیشتر شد، خود دولت این مابه‌التفاوت را تامین کند. در واقع ارز باتوجه به زمان گشایش اعتبار فروخته‌شده تلقی شود، اما تعهدات لازم از مشتری دریافت شود.
یعنی نمی‌توان گفت نوسانات نرخ ارز یا افزایش آن به خاطر کسری بودجه دولت است؟
همان‌طور که اشاره کردم، افزایش نرخ ارز به این صورت توسط دولت صورت نمی‌گیرد. به خاطر اینکه آسیب‌هایی که دولت از قِبل این موضوع می‌بیند، خیلی بیشتر از فایده‌هایی است که به‌عنوان مثال ممکن است برای تامین کسری بودجه‌اش داشته باشد، پس این مساله برای دولت صرف ندارد.
عده‌ای از کارشناسان بر این اعتقادند که افزایش نرخ ارز، مشکلات اقتصادی را تشدید می‌کند، به نظر شما این مساله در حال حاضر می‌تواند مشکلات اقتصادی ما را تشدید کند؟
به هر حال این موضوع را باید در نظر داشت که هنوز این اتفاق- افزایش نرخ ارز - خیلی حاد نشده که بخواهد تاثیر مستقیمی در اقتصاد بگذارد. اگر همین ۱۵۰ تا ۲۰۰ تومان نرخ ارز که به آن اشاره کردم کاهش پیدا کند، بازار با رشد ۱۰ تا ۱۲ درصدی مواجه می‌شود و این رشد باتوجه به تورمی که داریم، نمی‌تواند مشکل چندانی ایجاد کند.
نظر شما