قدس آنلاین - شاید دردناک‌ترین و تراژدیک‌ترین سکانس زندان، متعلق به زندانیان جرایم غیر عمد باشد. آنان که به خاطر یک بد بیاری، یک اشتباه، یک ضمانت نابه جا، حالا روزگارشان پشت میله‌های زندان می‌گذرد. روزها را در انتظار و شب‌ها را با هزار و یک فکر خیال پشت سر می گذرانند. در سرشان هزار باید و نباید است و در دلشان بی‌شمار افسوس و ای کاش.
بیشترشان آبرودار هستند و شاید روزگاری برو بیایی داشتند. حالا اما ورق زندگی‌شان برگشته و روزگار با آن‌ها بد تا کرده است. یکی از همین زندانیان مادری است رنجور اهل یزد که در نهایت عشق و مهر، برای بهبود شرایط مالی پسرش ضامن او شده است و حالا روزهایش کنج بندهای زندان می گذرد. ماجرا آن جایی تلخ‌تَر می شود که فرزندش از شدت مشکلات مالی و روحی دست به خودکشی زده است. حالا ما با مادری داغ دیده پشت میله های زندان رو به رو هستیم که دیگر امید چندانی به آزاد شدن ندارد.
مصداق‌های این چنین کم نیستند. به طور نمونه پدری دلسوز از اصفهان که بعد از ۶۰ سال زندگی آبرومند حالا بابت مهریه عروسش در زندان است. پدری که با بالا گرفتن دعوای پسر و عروسش، پا درمیانی کرده است و برای به دست آوردن دل عروس خانم پرداخت مهریه را ضمانت کرده است. حالا با دعواهای مجدد و به دنبال آن متواری شدن مرد خانه، حالا پدرشوهر برای پرداخت مهریه پشت میله‌های زندان است.
کم نیستند افرادی که اینچنین به خاطر ضمانت، مهریه، دیه و... پشت میله‌های زندان‌اند. شاید کسی برای رهایی چشم امیدش بعد از خدا به دستان خیری باشد. شاید کودکی در خانه روزهای فراق پدر را می‌شمارد. برای کمک به این افراد به همت خیران در سال ۱۳۷۶ ستاد دیه کشور شکل گرفت. ستادی که به گفته آمار تا به امروز حدود ۱۱۰هزار مددجوی نیازمند را به آغوش خانواده‌ها بازگردانده است که چهار درصد آن خانم‌ها بوده‌اند.
سیستان و بلوچستان، زندانی زن ندارد
مدیرعامل ستاد دیه کشور با بیان اینکه مجموع زندانیان غیرعمد و غیر کلاهبرداری کشور ۱۲هزار و ۱۹۳ نفر است، به خبرنگار ما می‌گوید: از این تعداد ۸۳۰۰ نفر دارای شرایط دریافت کمک دیه هستند. بقیه افراد که واجد شرایط به شمار نمی‌آیند یا پرونده آن‌ها برای موضوع واحدی در چند محکمه همزمان در حال رسیدگی است و هنوز حکم قطعی برای آن‌ها صادر نشده است یا در کنار جرم غیرعمدی که دارند، موضوع عمد هم مطرح شده است. از این تعداد زندانی ۲۵۰ نفر زن و مابقی مرد هستند که ۱۶۰ نفر از زندانیان خانم واجد شرایط هستند.
سید اسدالله جولایی اضافه می‌کند: از آنجایی که ستاد دیه تنها از افرادی حمایت می‌کند که دو مؤلفه مهم داشته باشند؛ یکی اینکه حتماً در آستانه آزادی بوده و با دریافت تسهیلات از زندان آزاد شوند و دیگر اینکه حتماً آبرومند باشند و ناخواسته گرفتار زندان شده باشند. برای همین به افرادی که تنها موارد غیرعمد در پرونده داشته باشند، رسیدگی می‌کند.
وی در ادامه خبر می‌دهد: استان فارس با ۱۳۰۰ زندانی در صدر فهرست زندانیان غیرعمد کشور قرار دارد. بعد از آن اصفهان با ۹۶۱ زندانی دوم و گیلان با ۹۱۰ زندانی رتبه سوم را دارد. نکته جالب در این آمار این است که استانی مانند سیستان و بلوچستان با توجه به وسعت منطقه‌ای که دارد تنها ۶۷ زندانی غیرعمد دارد و هیچ زندانی زن هم در زندان‌های این استان وجود ندارد.
ضمانت پای زندانیان غیرعمد را به زندان‌ها باز کرده است
جولایی تشریح می‌کند: عمده جرایم مشمولان ستاد دیه و زندانیان غیرعمد و ناخواسته کشور، افرادی هستند که بدهکار مالی دیه شده و غیر بزهکار راهی زندان شده‌اند. این افراد ممکن است در حوادث کارگاهی گرفتار بدهی شده باشند یا ناخواسته در حوادث جرحی یا فوتی گرفتار شده باشند. طبق آخرین بررسی‌ها بیشترین مددجوها محکومان مالی هستند و بدهکاری چک در صدر جدول زندانیان غیرعمد کشور قرار دارند، البته تمام افراد خود چک صادر نکرده‌اند. برخی از آن‌ها که کم هم نیستند، ضمانت افراد دیگر از بستگان، همسایگان، دوستان گرفته تا فرزند و همسر خود را کرده و اکنون با پرداخت نشدن بدهی توسط آنان، در زندان گرفتار شده‌اند.
مدیرعامل ستاد دیه کشور با اشاره به اینکه استان‌های سیستان و بلوچستان با ۶۹، خراسان شمالی با ۹۲ و سمنان با ۹۹ زندانی کمترین مددجوهای کشور را دارند، توضیح می‌دهد: تا پایان سال تلاش می‌کنیم زندانیانی با اولویت سرپرست خانواده، زنان، بیماران و کهنسالان را از زندان‌ها آزاد کنیم.
وی می‌گوید: رسالت اصلی ستاد دیه آزادی زندانیان کشور است. افزون بر آن در حوزه درمان نیز فعال است، اما در حوزه پیشگیری هم با توجه به حساسیت‌های مؤسسان ستاد و بنا بر رسالتی که برای خود تبیین و ترسیم کرده، وارد شده و سبب شده است برنامه‌ای مدون برای آموزش، پیشگیری همگانی و فرهنگ سازی داشته باشد. این برنامه‌ها شامل حضور در جشنواره‌های هنری، ساخت مستندهای آموزشی، ارائه اطلاعات به نویسندگان و تهیه برنامه‌هایی در حوزه پیشگیری در سیما، رادیو، سینما و تئاتر با محوریت نمایش زندانیان غیرعمد است.
۶۰۰ راننده زندانی چشم انتظار کمک خیران
جولایی در مورد اقدام‌های انجام شده توسط این ستاد عنوان می‌کند: ستاد دیه در بحث اصلاح قانون نیز اقداماتی انجام داده است. به طور نمونه رفع جنبه کیفری از مهریه‌های بیشتر از ۱۱۰ سکه بهار آزادی حاصل تلاش‌های ستاد دیه بود. البته این ستاد تلاش در کاهش این تعداد به ۱۴ تا ۷۲ سکه داشت که در نهایت با اجماع نمایندگان، ۱۱۰ سکه تصویب شد. در مورد پیشگیری نیز قانون اجباری بیمه شخص ثالث را داشتیم که تلاش ۱۸ ساله ستاد دیه کشور، با تصویب سه دوره آزمایشی سبب شد در اردیبهشت سال گذشته قانون دائمی این موضوع به شور گذاشته شده و با موافقت اکثریت نمایندگان مجلس به تصویب برسد. با کمک این قانون، زندانیان راننده از سال ۱۳۸۷ که ورودی حدود ۶۰ نفر در روز در زندان‌ها داشتند، به حدود دو تا سه نفر در امسال کاهش پیدا کرد و این تعداد روز به روز کمتر نیز می‌شود.
مدیرعامل ستاد دیه کشور با بیان آخرین اقدام ستاد دیه، می‌گوید: از آنجایی که استان فارس، بیشترین تعداد زندانیان بدهکار را در سوانح رانندگی دارد با معاونان اجرایی ستاد دیه استان فارس و راننده‌های زندانی جلسات متعددی برگزار کرده و در تلاش هستیم بتوانیم تا پایان امسال، ۹۰ نفر از راننده‌های زندانی در استان فارس از زندان آزاد شوند. البته با توجه به اینکه مجموع راننده‌های زندانی در کشور ۶۰۰ نفر است، درصدد هستیم با محقق شدن این تلاش‌ها تعداد راننده‌های زندانی تا پایان سال به نصف آمار موجود برسد.
نظر شما