قدس آنلاین- مدت‌هاست که قدرت‌های بزرگ و البته پوشالی، در عرصه تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی از مسئله «مبارزه با تروریسم» به عنوان شعاری پوچ و سراسر توخالی به منظور جامه عمل پوشاندن به اهداف شوم خود به قیمت از دست رفتن منافع و مصالح ملت‌های مظلوم و بی‌دفاع، بهره‌برداری می‌کنند. این‌بار اما به نظر می‌رسد که نوبت به ترکیه رسیده تا در دنباله‌روی از قدرت‌هایی که خود را کدخدای جهان می‌دانند و می‌نامند، به اتخاذ سیاست‌های مخرب یکجانبه‌گرایانه علیه دولت‌ها و ملت‌های منطقه مبادرت ورزد. درهمین ارتباط، چندی پیش ستاد مشترک ارتش ترکیه از آغاز عملیات نظامی این کشور در شمال سوریه یعنی در شهر کُردنشین «عفرین» خبر داد. دولتمردان آنکارا اعلام کردند که این عملیات با هدف مبارزه با تروریسم و خشکاندن ریشه‌های کلید خورده است. این درحالی است که اقدام یکجانبه آنکارا در به راه انداختن جنگی جدید در شمال سوریه واکنش دولتمردان دمشق را به دنبال داشته است. دولت دمشق صراحتا اعلام کرده که هیچ مجوزی برای حضور نظامیان تُرک در خاک خود صادر نکرده است. حملات چند روز گذشته ارتش ترکیه به شهر کُردنشین عفرین موجب کشته شدن شماری از غیرنظامیان شده؛ مسئله‌ای که هدف اعلامی ترکیه از انجام عملیات را تحت‌الشعاع قرار داده است و نشان می‌دهد آنکارا در ورای این عملیات، اهداف دیگری را دنبال می‌کند که حاضر نیست صراحتا از آن سخن بگوید.

مبارزه با تروریسم؛ شعار یا واقعیت

همانگونه که پیشتر گفته شد، مقامات آنکارا مدعی هستند که هدف اصلی از عملیات «شاخه زیتون» در شمال سوریه نابودی تروریست‌های تکفیری است. این درحالی است که سلسله تحولات میدانی کاملا برعکس این ادعا را نشان می‌دهد. طبق اعلام سازمان ملل متحد، از زمان آغاز عملیات نظامی ترکیه در سوریه بیش از ۱۲۰ هزار غیرنظامی آوارده شده و درحال حاضر بیش از ۳۰۰ هزار غیرنظامی نیز در معرض آوارگی قرار دارند. درهمین حال، ده‌ها غیرنظامی نیز در جریان حملات نیروهای تُرک، کشته و یا زخمی شده‌اند. از سوی دیگر، از همان ساعات اولیه آغاز عملیات تجاوزکارانه ترکیه در شمال سوریه، عناصر گروه تروریستی موسوم به «ارتش آزاد» که تحت حمایت ترکیه هستند، موفق شدند خود را به مناطقی در محور شمالی رسانده و بر تعدادی از مناطق سیطره یابند؛ اتفاقی که پیش از دخالت نظامی ترکیه، تحقق آن برای ارتش آزاد، میسّر نبود.

برهمین اساس، کاملا واضح و آشکار به نظر می‌رسد که ادعای مطرح‌شده مقامات ترکیه درخصوص هدفشان از ورود به شمال سوریه یعنی همان مبارزه با تروریسم، یک شعارِ عوام‌فریبانه است تا واقعیتی قابل باور. عملیات نظامی در شهر کُردنشین عفرین این مسئله را ثابت کرد که ترکیه همچنان به سیاست‌های توسعه‌طلبانه و بلندپروازانه خود در سوریه ادامه می‌دهد. اکنون و با آغاز عملیات عفرین، این شائبه به وجود آمده است که ترکیه قصد دارد مناطقی از شمال سوریه را تحت اشغال خود درآورد. حتی اگر هدف اصلی ترکیه از عملیات کنونی در شمال سوریه، اشغال محور شمالی نباشد، این واقعیت را نمی‌توان انکار کرد که آنکارا در صدد تقویت گروه‌های تروریستی به منظور قادر ساختن آن‌ها برای تسلط بر این محور است.

رؤیای تشکیل ارتش مستقل

یکی از اهداف اصلی ترکیه از عملیات نظامی در عفرین، تشکیل یک ارتش مستقل در این شهر کُردنشین است؛ ارتشی که برخی از آن تحت عنوان «ارتش ۲۲ هزار نفری» ترکیه در شمال سوریه یاد می‌کنند. اعضای این ارتش در واقع همان تروریست‌هایی‌ هستند که پیشتر و در جریان مذاکرات صلح سوری از آنها تحت عنوان «گروه‌های تروریستی قابل مذاکره» یاد می‌شُد. مقامات ترکیه‌ای با این اقدام قصد دارند در آنِ واحد سه هدف را محقق سازند؛ اول اینکه خطر کُردها را برای همیشه از مرزهای خود دور ساخته و اجازه ندهند که تشکیل دولت مستقل کُردی احتمالی تهدیدی برای امنیت ملی آنها تلقی شود. دوم آنکه طرح ایالات متحده آمریکا برای تشکیل نیروهای امنیت مرزی در محور شمالی سوریه در نطفه خفه شده و معادلات در این محور به صورت کاملا معکوس رقم بخورد به گونه‌ای که واشنگتن دیگر نتواند همچون گذشته به حمایت‌های مالی و تسلیحاتی خود از نیروهای دموکراتیک کُرد سوری ادامه دهد. سوم آنکه؛ زمینه برای به زیر کشیدن «بشار اسد» به عنوان رئیس جمهور مشروع سوریه فراهم شده و آنکارا بتواند با قدرت بیشتری برای روی کار آوردن نیروهای تحت‌الحمایه خود در سوریه تلاش کند.

پُر کردن خلأ داعش

ازجمله دیگر اهداف آنکارا در ورای عملیات شاخه زیتون می‌توان به تلاش آن برای پُر کردن شکافی که پس از نابودی داعش در سوریه برای ترکیه ایجاد شده، اشاره کرد. دولتمردان ترکیه به این واقعیت واقف هستند که پس از نابودی تروریست‌های تکفیری سوریه، اکنون این کشور مسیر خود به سمت صلح و ثبات را آغاز کرده است. لذا مقامات آنکارا درصدد برآمدند تا روحی تازه در کالبد نیمه‌جان بقایای تکفیری‌ها در سوریه بدمند تا بدین‌سان، حداقل در آینده نزدیک، مانع از برقراری صلح و ثبات در این کشور شده شوند. شواهد و قرائن نیز نشان می‌دهد که رژیم صهیونیستی و همچنین رژیم‌های مرتجع عرب از تجاوز نظامی ترکیه به سوریه رضایت دارند. تاکنون هیچیک از رژیم‌های مرتجع عرب به مخالفت با عملیات غیرقانونی ترکیه در سوریه نپرداخته‌اند تا همین سکوت آن‌ها مهُر تأییدی بر رضایتشان از اقدام آنکارا باشد.

کوبیدن آخرین میخ بر تابوت مذاکرات صلح

مقامات آنکارا با ارتکاب اشتباهات فاحش و استراتژیک خود در شمال سوریه به دنبال کوبیدن آخرین میخ بر تابوت مذاکرات صلح سوریه طی سال‌های گذشته هستند. اقدام نظامی آنکارا در شمال سوریه تحت هیچ شرایطی با تعهدات آن در جریان مذاکرات آستانه و ژنو مبنی بر تلاش برای گسترده‌تر کردن دامنه «مناطق کاهش تنش» همخوانی ندارد. به همین دلیل، عملیات نظامی شاخه زیتون، اقدامی «یکجانبه‌گرایانه» بوده که نه تنها موجب حل‌وفصل بحران سوریه نمی‌شود، بلکه آتش جنگ در این کشور را بیش از پیش شعله‌ور خواهد کرد و موجب کورتر شدن گِره کلاف پیچیده این بحران خواهد شد. اینگونه که به نظر می‌رسد، آنکارا بسیار امیدوار است تا از رهگذر عملیات نظامی غیرقانونی کنونی در جبهه شمالی سوریه دستاوردی را به دست آورد تا بتواند از آن درجریان مذاکرات صلح سوری آینده به عنوان اهرم فشاری بر دولت دمشق و متحدانش بهره‌برداری کند. آنکارا درحالی به چنین هدفی چشم دوخته است که خود نیک می‌داند که نه کُردها آنقدر ضعیف هستند که به سادگی در برابر نظامیان تُرک زانو بزنند و نه دولت دمشق و متحدانش دست‌بسته به تماشای جولان‌دهی نیروهای ترکیه در شمال سوریه می‌نشینند.

سخن پایانی

مقامات ترکیه با انجام اقدام نظامی غیرقانونی در سوریه نشان دادند که از دیدگاه آنکارا، این قوانین و موازینِ قاعده‌مند و ساختاری نیستند که بر فضای بین‌الملل حاکم هستند و ترکیه با اتکاء به قانون جنگل به حل‌وفصل مشکلات، معضلات و چالش‌های خود در عرصه بین‌المللی می‌پردازد. مسیر اشتباهی که هم‌اکنون دولتمردان ترکیه در پیش گرفته‌اند نتیجه‌ای غیر از آنچه که آمریکایی‌ها طی حداقل چهار یا پنج دهه گذشته از تجاوزگری‌های متعدد خود در نقاط مختلف محقق ساختند، به دنبال نخواهد داشت. باتوجه به دست برتر نیروهای مقاومت در عملیات بزرگ نظامی خود در شمال سوریه به ویژه در ادلب، ترکیه شانس بسیار کمی برای تحقق اهداف خود در شهر عفرین دارد. همین مسئله موجب شده تا تحرکات ترکیه در شمال سوریه نه‌تنها برگ برنده‌ای برای این کشور در جریان مذاکرات صلح سوری نباشد، بلکه این کشور را در جایگاه ضعف قرار دهد؛ موضوعی که قطع به یقین به مذاق «رجب طیب اردوغان» خوش نخواهد آمد.

* منتشر شده در ویژه نامه بیت المقدس روزنامه قدس