قدس آنلاین- هرچند عمر فعالیت شرکت‌های سرویس هوشمند حمل و نقل شهری یا همان تاکسی‌های اینترنتی در ایران حتی به چهار سال هم نمی‌رسد و آن‌ها در همین زمان اندک با ارائه خدمات سریع، آسان و مهم‌تر از همه ارزان به مشتریان توانسته‌اند رقبای سنتی شان را کم و بیش از دور رقابت خارج کنند، اما حالا با چالش‌های جدی مواجه شده‌اند.

یکی از این چالش‌ها موضوع سرقت و تعرض به حریم خصوصی مسافران توسط برخی از رانندگان تاکسی‌های اینترنتی است. موضوعی که نه تنها پلیس فتا را واداشته است تا با صدور اطلاعیه‌ای از شهروندان بخواهد حتی‌المقدور از شماره تلفن اصلی خود برای ‌نام نویسی در نرم‌افزارهای آنلاین حمل‌ونقل اینترنتی استفاده نکنند، بلکه عباس جعفری دولت آبادی، دادستان تهران را هم مجبور به واکنش کرده است؛ تا جایی که وی بتازگی و در پی تعرض یکی از رانندگان تاکسی موبایلی به یک مسافر، به شرکت مربوطه هشدار داده که مراقب فعالیّت رانندگانش باشد تا محملی برای ایجاد نا امنی و ارتکاب جرم نشود.

   امنیت و حفظ حریم خصوصی

رضا الفت نسب، دبیر انجمن صنفی کسب و کارهای مجازی درباره چالش یاد شده که به باور برخی از کارشناسان از جمله علیرضا قنادان، مدیر عامل سازمان تاکسیرانی تهران نتیجه نبود نظارت مناسب بر شرکت‌های هوشمند حمل و نقل شهری و همچنین جذب نامناسب و بی ضابطه رانندگان خودروهای شخصی است، به قدس می‌گوید: وقوع برخی اتفاقات ناگوار در هر صنف محتمل است؛ یعنی با وجود تمام پیش بینی هایی که می‌شود، باز هم شاید شخصی مرتکب خلاف شود. این گونه اتفاقات حتی در تاکسی‌های شهری یا آژانس‌ها هم می‌افتد، اما اینکه در ۱۰۰ میلیون سفر یک اتفاق را بزرگ کنند و آن را بر سر تاکسی‌های آنلاین بکوبند، بحث دیگری است و نشان می‌دهد که دامن زدگان به این گونه اخبار چه اهداف خاصی دارند.

رضا الفت نسب از ارسال فهرست رانندگان به اداره اماکن و نظارت کامل پلیس اطلاعات و امنیت عمومی – پاوا- بر شرکت‌های هوشمند حمل و نقل شهری خبر می‌دهد و می‌گوید: این گونه شرکت‌ها تازه در کشور فعال شده‌اند و برای جذب مشتری بشدت دنبال شفاف سازی و رفع مشکلات و مخاطرات پیش روی خود هستند؛ بنابراین برای ارتقای امنیت و حفظ حریم خصوصی مسافران علاوه بر برنامه اشتراک گذاری اطلاعات راننده و سفر از سوی مسافر که توسط همه تاکسی‌های آنلاین انجام می‌شود، اخیراً نیز طرح تماس امن یا همان پنهان سازی شماره تماس‌ها توسط برخی از شرکت‌های مورد نظر در حال اجراست.

وی در همین زمینه از تشکیل کارگروهی با حضور نمایندگان اتاق اصناف، پلیس و قوه قضائیه برای بررسی و رفع مخاطرات تاکسی‌های اینترنتی خبر می‌دهد و می‌گوید: قطعاً برای جذب رانندگان در شرکت‌های هوشمند حمل و نقل شهری ضوابط و دستورعمل‌های جدیدی تدوین و اجرا می‌شود.

تاکسی‌های آنلاین و آلودگی هوا

جدا از موضوع امنیت و نقض حریم خصوصی مسافران، شرکت‌های هوشمند حمل و نقل شهری با چالش‌های دیگر چون پایین بودن کیفیت تاکسی‌های اینترنتی و نقش آن‌ها در آلودگی هوا و همچنین فعالیت تحت نظارت شهرداری یا سازمان تاکسیرانی دست به گریبان هستند.

مسائلی که محسن پور سید آقایی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران به آن‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: تاکسیرانی مجازی هیچ مقرراتی را رعایت نمی‌کند و در دامن زدن به آلودگی هوا نقش مؤثری دارد. البته شهرداری به دنبال سازو کاری برای قانونمند کردن فعالیت شرکت‌های هوشمند شهری است؛ چون به اعتقاد ما این شرکت‌ها نوعی از شرکت تاکسیرانی است و باید تحت نظارت و کنترل شهرداری قرار گیرد. موضعی که البته از سوی شورای شهر پایتخت و برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم پشتیبانی می‌شود.

 هوای نرخ‌ها ابری می‌شود

در کنار تهدیدهای یاد شده نباید از چالش سختی دسترسی به تاکسی‌های آنلاین و افزایش نرخ آن‌ها در روزهای بارانی و برفی غافل بود. واقعیتی که چندی پیش شاهدش بودیم؛ به طوری که یا تاکسی‌های اینترنتی مثل تاکسی‌های آژانس‌ها در دسترس نبودند و یا اگر بودند نرخشان به اذعان برخی از شهروندان حداقل ۵۰ درصد بیش از زمان عادی بوده است.

سهیل تقوی، فعال کسب و کار مجازی هم در این باره به قدس می‌گوید: در وضعیت جوی نامساعد که جاده‌ها لغزنده و ریسک رانندگی بالا می‌رود و ترافیک سنگین می‌شود به صورت موقت کرایه تاکسی‌های آنلاین افزایش می‌یابد، البته این افزایش قیمت‌ها در مقایسه با آژانس‌ها و خودروهای که به صورت شخصی و دربستی فعالیت می‌کنند، کمتر است اما به هرحال این موضوع به دریافت کننده خدمت فشار وارد می‌کند.

وی با اشاره به اینکه فعالیت تاکسی‌های اینترنتی بر اساس اقتصاد پلتفرمی استوار است، تصریح می‌کند: در چنین اقتصادی شرکت‌ها هم باید به عرضه کننده خدمات و هم به دریافت کننده خدمات توجه داشته باشند. در واقع یک بالانس یا تعادلی را بین آن‌ها ایجاد کنند؛ چون اگر یک طرف سنگینی کند کل آن‌ها از بین می‌رود.

وی با اشاره به اینکه در شرایط نامساعد جوی شرکت‌های مجازی با افزایش نرخ کرایه‌ها رانندگان را تحریک می‌کنند تا ریسک کار و سنگینی ترافیک را تحمل کنند و به ارائه خدمات بپردازند، در پاسخ به این پرسش که آیا قانون خاصی برای افزایش میزان کرایه تاکسی‌های اینترنتی در کشور وجود دارد یا خیر؟ می‌گوید: قانون خاصی در این رابطه نداریم، اما یک مکانیزمی وجود دارد که مانع افزایش زیاد کرایه‌ها می‌شود؛ یعنی اگر شرکتی کرایه‌ها را خیلی بالا ببرد در این صورت مسافران به سوی رقیبش می‌روند؛ چون بازار حمل و نقل مسافر در ایران رقابتی است نه انحصاری و به همین خاطر مکانیزم لازم برای کنترل قیمت‌ها وجود دارد. چراکه خود شرکت‌ها مجبورند قیمت‌ها را متعادل نگه دارند تا هم راننده راضی باشد و هم مشتریان. بنابراین به نظر می‌رسد که بهترین کاری که دولت می‌تواند در این راستا انجام دهد، این است که رقابتی بودن بازار را حفظ کند؛ یعنی ضد انحصاری عمل کند. در این صورت دست نامریی بازار خود به خود قیمت‌ها را متعادل می‌کند.

رضا الفت نسب، دبیر انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی هم در این باره حرف‌های مشابهی می‌زند و به قدس می‌گوید: ما تعرفه ثابت نداریم و افزایش کرایه‌ها در ایام خاص کاملاً قانونی است، البته افزایش نرخ کرایه‌ها در ایام خاص به بیش از ۳۰ درصد نمی‌رسد.