قدس آنلاین- دکتر عبدالمجید شیخی مشاور وزیر اسبق کشاورزی و عضو هیات علمی دانشگاه در واکنش به ارائه لایحه الحاق به کنواسیون حمایت از ارقام جدید گیاهی از سوی دولت به مجلس به خبرنگار قدس آنلاین گفت: با تصویب این لایحه مالکیت معنوی محصولات این شرکت ها تثبیت می شود تا به قول معروف در این بازار کسی از بذر آن ها کپی رایت نکند. در واقع این شرکت ها به دنبال کسب مالکیت معنوی و منافع خودشان هستند. وی در پاسخ به این سوال که گفته می شود تصویب این لایحه برای کشورهایی که زیر ساخت های تولید بذر خود را با این قانون هماهنگ کرده اند مشکلی ایجاد نمی کند اما برای کشوری مثل ایران باعث ایجاد مشکل می شود تصریح کرد: سازمان تجارت جهانی نیز در بحث مالکیت معنوی به دنبال همین مسایل است چرا که عمده نوآوری و اختراعات (patent) در دنیا متعلق به کشورهای پیشرفته است این ها در ۱۰۰ سال اخیر مشاهده کرده اند که بسیاری از این اختراعات لو رفته و عمده کشورهای جنوب شرقی آسیا از همین طریق و با رمزگشایی از محصولات پژوهشی کشورهای غربی به این پیشرفت ها رسیده اند به طوریکه امروزه رقیب کشورهای اروپایی شده اند لذا کشورهای اروپایی به دنبال این هستند که با وضع این قوانین در کشورهای مختلف جلوی بومی سازی اختراعات خودشان را در سایر کشورها گرفته و رقبا را در مخمصه بازار قرار دهند و هزینه های نوآوری های خودشان را از دیگران بگیرند.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: هدف اصلی کشورهای غربی این است که تجربه بومی سازی در سایر کشورها تداوم نداشته و به نوعی قطع شود. نکته بعدی که نکته بسیار مهمی است این است که ما در مراوده و بده بستان بذر با اروپا اگر قرارداد یا کنوانسیونی را برای همکاری و بده بستان بذر امضا کنیم این ما هستیم که بازنده هستیم چرا که کل بذرهای بومی کل قاره اروپا یا آمریکا را اگر جمع کنیم شاید یک صدم و چه بسا یک هزارم ذخایر ژنتیکی ما نمی شوند. مشاور وزیر اسبق کشاورزی به قدس آنلاین گفت: تنوع ذخایر ژنتیکی گیاهی، دامی، جنگلی و باغی که ما داریم بسیار فراتر از ذخایر این کشورها است. در واقع چنین لوایحی در راستای تصاحب این ذخایر ژنتیکی و ترفندی است تا به کشور ما نفوذ کرده و ذخایر ما را به یغما ببرند. وی تاکید کرد: این تجارت برای ما هیچ سودی نخواهد داشت چون ما هیچ نیازی به ذخایر ژنتیکی آن ها نداریم ضمن اینکه عمده این ذخایر نیز باید با محیط سازگاری داشته باشند که لذا اکثر بذرهای سایر نقاط دنیا نمی توانند در کشور ما کارآیی داشته باشند.

وی در پاسخ به این سوال که گفته می شود برخی هدف این لایحه را استانداردسازی محصولات داخل کشور دانسته و آن را مقدمه ای برای صادرات بذر از سوی ایران می دانند خاطرنشان کرد: اصولا استانداردهایی مانند ISO ها ترفند اروپایی ها برای تحمیل هزینه های نوآوری بر کشورهای جهان سوم است مگر موسسه استاندارد ما ناتوان است که خودش معیارهای استاندارد معرفی کند؟ این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: مگر قرار است ما همیشه دنباله روی آن ها باشیم؟ فقط کافی است یک نمونه از محصولی که از طریق این استانداردها تایید شده است وارد کشور کنیم و با استفاده از مهندسی معکوس آن را بومی سازی کرده و متوجه شویم تاییدیه های استاندارد ما از آن ها جلوتر است یا نه؟ یعنی هیچ نیازی به تایید آن ها وجود ندارد.

شیخی ادامه داد: تجارت در کالاهای ریز عمدتا با طرفی که با ما عناد و دشمنی دارد یک معامله خطرناک است کافی است که یک دانه بذر از ما در اختیار آن ها قرار بگیرد تا با تکثیر آن بذر، خودشان را صاحب یک ذخیره ژنتیکی جدید کنند. این اقدامات و این قوانین راهی برای غارت منابع جهان سوم است و کشور ما نیازی به این توافقنامه ها ندارد مگر شرایط خاصی باشد که آن هم باید جزییاتش بررسی شود که در قبال این موضوع قرار است چه چیزی عاید ما شود.

نویسنده کتاب اقتصاد و برنامه ریزی تصریح کرد: ما بزرگترین مجموعه تحقیقاتی در کشور در بخش کشاورزی را داریم اما اساتید کشاورزی و پژوهشگران ما در اصلاح نهاد و بذر به دلیل نبود بودجه بیکار هستند. اگر امکانات لازم در اختیار این افراد قرار بگیرد تمام بذرهای مورد نیاز کشاور از سوی این پژوهشگران قابل تولید است.

این استاد اقتصاد خاطرنشان کرد: شاید به جرات بتوان گفت مجموعه تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی وابسته به جهاد کشاورزی که بیش از ۱۲۰ مرکز و موسسه پژوهشی را تحت پوشش دارد و حدود ۳۶۰ ایستگاه تحقیقاتی و چند موسسه آموزشی بسیار بزرگ در اختیار دارد این استعداد و آمادگی را دارد که کشور را نه تنها به مرز خودکفایی بلکه با هدف تجاری سازی صادرات بذر مازاد بر نیاز داخل به مرز صادرات برساند. اما این دولت برای تخصیص منابع مالی به این بخش همت کافی ندارد.

وی گفت: چرا باید موسسات استاندارد آلمان و جاهای دیگر را پشتیبان ایده های خودمان قرار دهیم این اقدامات در واقع تحقیر ملت ایران است. چرا مثلا موسسه تحقیقات نهال و بذر که یکی از موسسات مورد تایید سازمان های بین المللی است نباید پشتوانه اصلاح بذر در کشور باشد. شیخی در پایان خاطرنشان کرد: متاسفانه عمده لوایح این دولت بر مبنای کرنش در برابر بیگانگان است و این لایحه هم مانند سند ۲۰۳۰ و توافقنامه FATF  است.