قدس آنلاین- گروه استان ها، مریم کروشاوی؛ شهری آرمانی در اذهان مختلف شاید مشترک باشد که آن هم رسیدن به عدالت اجتماعی در مقاطع مختلف است، سلامت روحی یک کشور می تواند در گروه ساختاری باشد که امنیت، زیبایی و در مهمترین مولفه ها، محوریت عدالت، در آن باشد. هنگامی که اقشار مختلف کنار یکدیگر از مزایا و حقوق مشترکی بهره مند می شوند، بی شک می توان ضامن یک شهر بی تنش بود، شهری که قرار نیست هر سو که نگاه کنی غصه  یک قصه را بخوری که آغاز و پایان مبهمش، سردر گمت کند. بی خانمان ها که اغلب به چشم مصرف کنندگان مواد مخدر به آن ها می نگریم از جمله ی اسیران این بی عدالتی اجتماعی هستند یا افراد حاشیه ای نشینی که دست کمی از بی خانمان ها نیز ندارند و تنها امتیاز برتری آن ها ساختن سقفی از قوطی های حلبی است تا کسی انگ مصرف کننده را بر آن ها نزند.

اما آیا هرکدام از این افراد خود انتخاب کننده ی سرنوشتی بودند تا نگاه های تحقیر آمیز را به خود معطوف کنند؟ همه می دانیم جوابی جز تناول غذا در مکانی راحت و به دور از مشقت، ندارد. پس ابتدایی ترین راهی که می توان در راستای ایجاد عدالت اجتماعی در آن گام برداشت، رسیدن به این نگرش است که آن ها نیز حق حداقل یک شب زندگی راحت را دارند. خیرین بسیاری نیز در این راستا قدم برداشتند اما سوال اکنون اینجا مطرح می شود که بهزیستی و ارگان های مختلف خوزستان برای جمع آوری کارتن خواب ها، بی خانمان ها و حاشیه نشینان با وضعیت زندگی سخت، چه کرده است؟

کمپ معینی برای کارتن خواب ها در اهواز  وجود ندارد

مدیر حوزه پیشگیری از مواد مخدر بهزیستی استان خوزستان ساماندهی کارتن خواب های شهر اهواز را بر عهده شهرداری می داند و بیان می کند: جمع آوری کارتن خواب ها عمدتا بر عهده شهرداری است که آن ها را در اردوگاه سیصد دستگاه صنایع فولاد بسته به نیازها، که اگر کودک بی سرپرست باشد به بهزیستی، اگر کارگر فصلی یا فرد فقیری باشد بنا به مصوبه ها به بخش های مرتبط تحویل داده می شوند. اما یک دسته از این کارتن خواب ها که به معتادین متجاهر معروف هستند تحت نظر بهزیستی  قرار می گیرند که پس از غربالگری به کمپ های تحت نظر بهزیستی ارجاع داده می شوند.

حسن زاده آمار ساماندهی های آتی را چنین تشریح و خاطر نشان می کند: بنا به گزارش نیروی انتظامی۳۰۰ نفر از کارتن خواب ها در سطح شهرهای استان جمع آوری می شوند که اعتبار مورد نیاز این امر توسط شورای مشارکت مبارزه با مواد مخدر بهزیستی در حال تامین است. خیرینی برای ایجاد کمپ مشخص جهت ساماندهی کارتن خواب ها برای کمک به بهزیستی اقدام نکردند.

بهادری روابط عمومی سازمان بهزیستی استان خوزستان در پاسخ به اینکه بهزیستی متولی ساماندهی کارتن خواب های سطح شهر است، عنوان می کند: بهزیستی متولی کارتن خواب هایی است که تحت پوشش خود قرار دارند. زیرا ابتدا نیروی انتظامی آن ها را جمع آوری می کند و به شهرداری تحویل می دهد تا بررسی های لازم از نظر سلامت یا مصرف کننده بودن انجام شود و به دستور دستگاه قضای به کمپ منتقل می شوند که درصورت عهده دار بودن بهزیستی این افراد تحت مدیریت ما قرار می گیرند تا خدمات دریافت کنند. اما کمپ مشخصی برای جمع آوری کارتن خواب ها در خوزستان وجود ندارد.

شهرداری مسئول بازپروری کارتن خواب ها نیست

معاون خدمات شهری شهرداری اهواز در پاسخ به ادعای بهزیستی که مسئولیت برخی از کارتن خواب ها را بر عهده شهرداری اعلام کرد، می گوید: به شهرداری می گویند کارتن خواب ها را جمع آوری کنید و به دستگاه های مختلف تحویل دهید اما دستگاه ها از ما تحویل نمی گیرند. اردوگاه آسیب دیدگان اجتماعی شهرداری، مملو از این مواردی است که به دلیل تحویل نگرفتن کارتن خواب ها از شهرداری، بلاتکلیف مانده اند.

علیرضا عالی پور می افزاید: شهرداری مسئولیت نگهداری و بازپروری روحی و روانی آن ها نیست. بلکه هر دستگاهی بنا به وظیفه خود باید برای ساماندهی وضعیت اجتماعی این افراد اقدام کند.

کارتن خوابی، تلقین حس ناامیدی به جامعه

یک کارشناس اجتماعی معتقد است که کارتن خوابی یک پدیده و یک مساله شهری است که به طور خاص در کلان شهرها دیده می شود، او در این رابطه می گوید:  پدیده کارتن خوابی یک معضل اجتماعی است که نتایج  ناخوشایند آن در حوزه های دیگر مانند بهداشت، اعتیاد و موارد متعدد دیگری نما پیدا می کند. در حقیقت آنچه که تحت عنوان پدیده کارتن خوابی در جوامع پدید آمده است، زاییده معضل شایع تری با عنوان ولگردی یا همان بی خانمانی است.

فاطمه نجفی می افزاید: بی خانمان به کسانی اطلاق می شود که به علت شرایط ویژه جسمی، روانی یا اجتماعی، جایگاه و مسکن ثابت، درآمد و شغل مناسب ندارند، حتی از حمایت های اجتماعی و حمایت های خانواده نیز برخوردار نیستند. وضعیت کارتن خواب ها را می توان بسیار خطرناک تر یافت زیرا کارتن خواب ها علاوه بر اینکه شرایط قابل قبول اجتماعی – اقتصادی را ندارند، اغلب از مطرودان جامعه هم هستند چون احتمال مبتلا بودن به بیماری های عفونی چون ایدز و هپاتیت را دارند. اینکه فرد کارتن خواب به چه کاری مشغول است (پاک کردن شیشه بر سر چهارراه ها، تکدی گری و...) به خودی خود باعث تعدیل و تخفیف اثرات سوء این معضل نخواهد شد، زیرا  نفس عمل کارتن خوابی دارای تاثیرات سوء بر امنیت روانی و اجتماعی جامعه است که از تلقین حس بدبینی و ناامیدی به جامعه می توان یاد کرد.

او در ادامه دیگر تاثیرات مخرب پدیده کارتن خوابی بر روحیه اجتماعی را چنین تشریح می کند: ایجاد فضای مشخص برای ارتکاب جرائم مختلف، اشاعه فحشاء و افزایش اعتیاد، افزایش نا امنی اجتماعی و ترویج تکدی گری، کاهش نیروی کار و مفید جامعه از مواردی هستند که می توانند اثر منفی بر جامعه بگذارد.

این کارشناس اجتماعی نتیجه گیری و راه های درمان کارتن خواب را اینگونه پیشنهاد می کند و ادامه دهد: آماده سازی کارتن خواب ها برای بازگشت مجدد آنان به جامعه، قائل شدن تسهیلات مالی، اسکان آنان در خارج از شهر، تحدید دوره اسکان، اقدامات تأمینی جهت جلوگیری از «پاتوق سازی» کارتن خواب ها، برخورد تأمینی و انتظامی با ولگردان و اراذل، تشدید اعتقادات مذهبی و تغییر دید جامعه نسبت به کارتن خواب با فرهنگ سازی از جمله راهکار هایی است که جامعه و مسئولین برای ریشه کن کردن چنین مشکلی می بایست آن‌ها را مورد تفکر و تامل قرار دهند.

کارتن خواب ها فقط گروه بندی می شوند و نه ساماندهی

ظاهرا تکلیف معینی برای روشن شدن ماجرای کارتن خواب ها وجود ندارد. چندین دستگاه و ارگان با ادعای متولی بودن برای سامان دهی این موضوع دست بلند کرده اند اما کماکان شاهد خیابان های پر از آدم های بلاتکلیف هستیم، شاید هم برای پر کردن جای خالی وظایف نام برده شده، چند دستگاه بی خانمان ها را میان خود پاسکاری می کنند تا در عملکرد خود عنوان کنند ما نیز در حل این مشکل شریک هستیم. بدون ارائه هیچگونه آمار و ارقام هم می توان به روشنی این موضوع رسید که بی خانمان ها در خوزستان خواه مختص هر دسته و گروهی باشند، تنها گروه بندی می شوند و نه ساماندهی.