قدس آنلاین-عباس بن علی(ع) را با علمداری‌اش می‌شناسیم. نام «عباس» که به میان می‌آید، دلاورمردی و جانفشانی برای حفظ آرمان‌های شیعی معنا پیدا می‌کند. عباس، علمدار سپاه امامی است که آن امام تفکر سیاسی شیعه را بنیان نهاد. حضور قمر بنی هاشم در سپاه حسین(ع) و نامداری‌اش در تاریخ شیعه به سال ۶۱هجری ختم نمی‌شود بلکه تا زمانی که از قیام حسین سخن گفته شود، نام او نیز بر زبان‌ها و قلب‌ها جاری است. آیت الله نجم الدین طبسی، مدرس خارج فقه و اصول حوزه و نویسنده متون دینی، عضو هیئت علمی مراکز تخصصی مهدویت، علوم حدیث، مؤسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی و مرکز تخصصی تربیت محقق مذاهب اسلامی در گفت وگو با قدس به تحلیل صفات اخلاقی حضرت عباس(ع) پرداخته است.

حضرت عباس یکی از امامزادگان مورد توجه ائمه معصومین است. اهل بیت(ع) درباره شخصیت قمر بنی هاشم(ع) چه دیدگاهی داشتند؟

ابتدا اعیاد شعبانیه و میلاد امام حسین و حضرت عباس و امام زین العابدین(ع) را تبریک عرض می‌کنم. حضرت عباس در ۳۴سالگی در رکاب امام حسین(ع) رشادت‌های بی نظیری از خود نشان داد و کاری کرد که تا ابد الگویی مهم در تاریخ بشری شد. قمر بنی هاشم کاری کرد که زبان مدح و ثنای معصومین را گشود.

امام زمان(عج) در زیارت ناحیه مقدسه وقتی به عباس بن علی سلام می‌دهند، می‌فرمایند: سلام بر کسی که جان خودش را فدای برادرش کرد، او کسی است که از دنیا برای آخرتش هزینه کرد تا در آخرت رو سفید باشد، کسی که خودش را سپر بلای امامش کرد و ...

امام صادق(ع) نیز در وصف حضرت عباس(ع) می‌فرماید: عموی ما عباس، رهبرش را می‌شناخت و می‌دانست تحت لوای کدام پرچم می‌جنگد، ایمانش بسیار محکم بود. چه مصیبت‌هایی دید و سرانجام به شهادت رسید.

امام سجاد(ع) نیز که خود در ماجرای کربلا شاهد رشادت‌های عمویش عباس(ع) بودند درباره حضرت ابوالفضل(ع) می‌فرمایند: خدا رحمت کند عمویم عباس را در سختی‌ها جان نثاری و مقاومت کرد و جان خودش را برای برادرش فدا کرد تا دو دستش را قطع کردند. خداوند عوض آن دو دست، دو بال به او داد که در بهشت با ملائکه پرواز می‌کند.

در تفسیر فرمایش امام سجاد(ع) باید گفت: مؤمنین در بهشت دارای درجاتی هستند و بر اساس آن جایگاهشان مشخص می‌شود، فقط قمربنی هاشم(ع) هر جایی که خودش بخواهد حضور می‌یابد. باید دید عباس(ع) چه کرده که به این مقام رسیده است که تعیین جایگاه در بهشت به خود او واگذار شده است.

چه ویژگی‌هایی در شخصیت جانباز کربلا وجود داشت که به این درجه از مقام معنوی دست یافت؟

عباس(ع) دارای شخصیتی شجاع، قاطع، مؤمن، ولایت مدار، صادق، بصیر و ایثارگر بود تا جایی که در ماجرای کربلا دشمن تلاش کرد تا با دادن امان نامه به حضرت، ایشان را از امام و لشکر حق جدا کند، اما ایمان محکم قمر بنی هاشم و بصیرت او باعث شد تا امان نامه شمر را نپذیرد. عباس بن علی در جواب شمر فرمود: من نیازی به امان نامه شما ندارم، من در امان خدا هستم و نیازی به امان نامه آن حرام زاده ندارم. وقتی توطئه نامه شمر تأثیر نکرد، شب عاشورا خودش خدمت حضرت رسید و او را فرزند برادر خود خطاب کرد - چون از ناحیه مادر از یک قبیله بودند- حضرت در پاسخ شمر فرمود: لعنت خدا بر تو و امان نامه ات. ببینید حضرت عباس دارای چه اقتدار و بصیرتی است که در عین حالی که می‌داند به شهادت می‌رسد، با اقتدار تمام با فرمانده لشکر دشمن سخن می‌گوید! رجزها و اشعاری که عباس بن علی در میدان جنگ خواندند بیانگر درجه والای ولایت مداری اوست.

حضرت در بخشی از شعری که در میدان نبرد خوانده است، می‌گوید: من برای شهادت آمده‌ام تا با ریخته شدن خون من امام زنده بماند؛ یا در جای دیگر می‌گوید: من از دین و رهبرم دست بردار نیستم.

برای آشنایی با شخصیت حضرت عباس باید فصلی برای شرح و تفسیر رجزها و اشعار حضرت عباس باز شود. امروز باید عباس بن علی(ع) الگوی ما در پیروی از ولایت باشد.

ویژگی‌های رفتاری و عملی حضرت عباس(ع) چه بازتابی در زندگی شیعیان در زمان ما دارد؟

اگر تشیع تا به امروز حفظ شده، به خاطر وجود الگوهایی مانند حضرت عباس(ع) است. شیعه در همه اعصار از شخصیت حضرت عباس الگو گرفته و تاکنون حفظ شده است. اگر خط مشی افراد و اسطوره‌هایی همچون عباس بن علی نبود، ما امروز در سوریه پیروز میدان نبودیم. اگر شجاعت و بصیرت عباس(ع) را در دستور کار نداشتیم باید با داعش و سلفی‌ها در مرزها و داخل کشور می‌جنگیدیم. اگر الگویی مانند علمدار کربلا نداشتیم امروز عراق در دستان داعش و ایران مستعمره آمریکا بود. اگر مقاومت¬های ملت عزیز ایران نبود معلوم نبود امروز ایران وجود داشته باشد! اگر غیر از این بود ما نیز سرنوشتی مانند کشورهای عربی داشتیم که با یک تلفن آمریکا مهره‌های حاکمیت خود را جابه جا می‌کند. اگر سرنوشت هشت سال جنگ و دفاع مقدس به نفع ایران رقم خورد مرهون الگوگیری از افرادی مانند قمر بنی هاشم است.

رسانه‌ها، هنرمندان و مبلغان ما باید ویژگی‌های عباس بن علی(ع) را هنرمندانه به نسل جدید معرفی کنند. باید نسل جوان بداند که رشادت‌های حضرت عباس بود که طومار بنی امیه را برچید. گستره حکومت اموی‌ها از نظر جغرافیایی بسیار وسیع و چشمگیر و شامل حدود ۱۰۰ کشور بود اما همین حکومت وسیع و در ظاهر قدرتمند، با ولایت مداری و بصیرت پرچمدار حسین بن علی(ع) به تاریخ پیوست.

درباره وجهه علمی عباس(ع) و فرزندان ایشان کمتر سخن گفته‌اند.

بله! یکی از ابعاد ناشناخته شخصیت قمر بنی هاشم وجهه علمی آن حضرت است. عباس بن علی یکی از فقهای اولاد امیرالمؤمنین(ع) بودند. حضرت علی(ع) ۲۷ فرزند پسر داشتند. حضرت عباس در میان فرزندان مولای متقیان می‌درخشید. عباس(ع) شخصیتی فقیه، پاکدامن، موثق و عالم بود. قمر بنی هاشم دو پسر به نام‌های فضل و عبیدالله داشت که نسل او از عبیدالله ادامه یافت و نسل مبارکی شد. ابن شهرآشوب می‌گوید: حضرت عباس پسری به نام محمد داشت که در کربلا به شهادت رسید. خداوند از پسر عباس، نسلی به او داد که در شرق و غرب عالم شناخته می‌شوند. اکثر نسل به جا مانده از عباس از فقها و شعرا بودند که شاید یکی از پاداش‌های خداوند به رشادت‌های عباس بن علی(ع) و خدمت به ولایت اهل بیت(ع) نسل عالم و فقیه اوست. مجدد تأکید می‌کنم باید نسل جدید را که نسل فضای مجازی و دنیای تکنولوژی است و در این فضا روزانه با شبهات نوظهور و فسادهای نوپدید مواجه می‌شود با شخصیت‌های تأثیرگذار اسلام مانند عباس بن علی(ع) آشنا کرد.

چرا حضرت عباس چهره محبوب پیروان ادیان دیگر مانند زرتشتی‌ها و مسیحیان شده‌اند؟

محبت عباس بن علی در میان اقلیت‌های مذهبی به قدری است که ما شاهد حضور هیئت‌های مذهبی از میان پیروان سایر ادیان در ایام محرم به نام حضرت ابوالفضل(ع) هستیم. به نظر من علت این محبت فرامذهبی به حضرت عباس صداقتی است که در ماجرای عاشورا از خود نشان داد. قمر بنی هاشم هرچه داشت در کف اخلاص گذاشت و خودش را فدا و فنای مولایش کرد و رهبرش کسی بود که خودش را فدای دین کرد. وقتی این سطح بالای اخلاص و صداقت در کسی وجود دارد حتماً محبوب پیروان سایر ادیان و اقلیت‌های دینی هم می‌شود. پیکرهای مطهر شهدای کربلا تنها سه روز روی زمین می‌ماند اما کربلا قرن¬هاست که بی زائر نمانده است. این پاداشی است که خداوند به شهدای کربلا داده است، اما بخش دیگر پاداش خداوند به عباس بن علی محبتی است که در دل‌های مردم دنیا نهاده است تا جایی که پای قسم و نذر وقتی نام عباس به میان می‌آید، آن را می‌پذیرند. من شاهد بودم که افراد قراردادهای خود را در بقعه حضرت عباس می‌بستند و هرگز خلاف آن عمل نمی‌کردند.