مساجد برای استقبال از ماه مبارک رمضان آماده می‌شوند

چراغانی دل‌های مشتاق در شب‌های غبارروبی مسجد

سید مصطفی حسینی راد:

یکی از افتخاراتی که بسیاری از بچه‌مسجدی‌ها دارند، خدمت کردن به مسجد در ایام نوجوانی است. خاطرات خوب کار کردن دست‌جمعی در روزها و شب‌هایی که مراسمی در مسجد برگزار می‌شد، از بهترین و ماندگارترین خاطرات است. دورهمی‌هایی که گاه تا پاسی از شب طول می‌کشید و بچه‌ها با کمک هم مسجد را چراغانی یا سیاه‌پوش می‌کردند.

شور بود و شوق بود و اشتیاق؛ وقتی کار تمام می‌شد و چراغانی را روشن می‌کردیم و همه صلوات می‌فرستادند، چراغ دلمان هم روشن می‌شد. انگار دنیا را به ما داده بودند و گویا خانه خودمان را روشن کرده بودیم.

وقتی هم سیاه‌پوش کردن مسجد به پایان می‌رسید و خادم مسجد چای می‌آورد تا خستگی را از تن بیرون کنیم، لبخند رضایت روی لب‌ها می‌نشست زیرا ما اولین کسانی بودیم که چای روضه را می‌خوردیم. آخر قرار بود از فردا دهه محرم شروع شود یا به استقبال شب‌های قدر برویم و یا مناسبت‌های دیگر ...

اکنون سال‌های زیادی از آن روز و شب‌های خوب می‌گذرد. هر کدام از دوستان مسجدی برای خودشان کاره‌ای شده‌اند و دنبال زندگی و مشغله‌های خود رفته‌اند اما هنوز هم طبق یک قرار نانوشته، شب‌های محرم همه بچه‌های قدیمی به مسجد محله‌ای می‌آیند که در آن بزرگ شده‌اند. روز عاشورا هم که می‌شود همه با هم آستین همت بالا می‌زنند و برای نماز ظهر عاشورا، خیابان را آماده می‌کنند، فرش پهن می‌کنند و مردم را به نماز دعوت می‌کنند.

دهه مبارکی که ۲۵ ساله شد

مسجد، هم برای مسجدی‌ها و هم برای همه مردمی که گاهی گذرشان به مسجد می‌افتد منشأ خیر و برکت است. چه حلقه‌های وصلی که در مساجد شکل گرفته و چه راه‌های سبزی که در مساجد پیش پای جوان‌ها گذاشته شده است. اما این روزها ۲۵ سال از آن سالی که رهبر معظم انقلاب در ششمین اجلاس سراسری نماز با رهنمودشان منشأ خیر تازه‌ای شدند می‌گذرد. در سال ۱۳۷۳ امام خامنه‌ای در پیام خود به اجلاس نماز فرمودند: «... مساجد به شکل شایسته غبارروبی شود و خدمت به مسجد کاری مردمی و همگانی شمرده شود...». بر همین اساس طرح «بهداشت و غبارروبی مساجد» با میدان‌داری سازمان تبلیغات اسلامی شکل گرفت و از سال‌های بعد، دهه آخر ماه شعبان، به نام «دهه بهداشت و غبارروبی مساجد» نام‌گذاری شد. مردم از همان سال اول با شور و اشتیاق وارد میدان شدند و نسبت به مقدس‌ترین مکانی که می‌شناسند ادای تکلیف کردند.

دهه بهداشت و غبارروبی مساجد که از ابتدای دهه ۸۰ به «دهه نکوداشت و بهداشت مساجد» تغییر نام داد، در چند سال اخیر به «دهه تکریم و غبارروبی مساجد» شناخته می‌شود. اکنون و پس از ۲۵ سال، دهه «تکریم مساجد» خود به محوری برای همدلی و هماهنگی مردم تبدیل شده و در آخرین شب‌ها و روزهای ماه شعبان‌المعظم، جُنب و جوش ویژه و مبارکی در مساجد شکل می‌گیرد تا با دست‌های مهربان مسجدی‌ها، خانه خدا غبارروبی شود و نمازگزاران بتوانند در محیطی زیباتر و آراسته‌تر به نماز بایستند و به نیایش بنشینند.

 برکات بزرگ غبارروبی مسجد

«جواد اشراقی» یکی از جوانانی است که به گفته خودش سال‌های نوجوانی را در مسجد سپری کرده است. او درباره اهمیت تکریم و غبارروبی مسجد می‌گوید: همه کسانی که دستی در کار غبارروبی مسجد داشته‌اند، نور و برکت آن را در زندگی خود حس کرده‌اند. ما از روزهای نوجوانی توفیق این کار را داشتیم، روزهایی که هنوز این نام‌گذاری انجام نشده بود. اما خوب به یاد دارم که با چه اشتیاقی کارهای مسجد را انجام می‌دادیم و چون مسجد محله ما درآمدی نداشت مجبور بودیم برای بسیاری از کارهای روزانه مسجد از مردم و کاسب‌های محله و خیابان اصلی پول جمع کنیم.

بعدها و وقتی که نام‌گذاری دهه آخر شعبان به نام دهه تکریم مساجد انجام شد، امام جماعت مسجد ما که پدر شهید هم هستند و خدا حفظشان کند، در اولین شب این دهه، ما نوجوانان بسیجی را در کنار هیئت امنای مسجد جمع می‌کرد و پیر و جوان همراه با ایشان که عبا و عمامه را کنار گذاشته و آستین‌ها را بالا زده بود، کار نظافت در و دیوارها و غبارروبی مسجد را آغاز می‌کردیم و چند شب مشغول این فعالیت بودیم. چیزی که از آن شب‌ها به یاد من مانده، صفا و صمیمیتی است که در میان بچه‌ها شکل می‌گرفت و جالب است که گاهی برخی اختلاف‌های سنتی که بین بسیج و هیئت امنای مسجد در اداره امور وجود داشت، در همین شب‌ها از میان می‌رفت زیرا جوانان بسیجی و پیران هیئت امنا دوشادوش هم در صف خدمت به خانه قرار می‌گرفتند و کارها را پیش می‌بردند.

هر چه داریم از مسجد داریم

«سید مصطفی میرحافظ» یکی دیگر از جوانانی است که به گفته خودش هر چه دارد از مسجد و روزها و شب‌های بابرکتِ حضور در مسجد دارد. او که اکنون از محله و مسجد قدیمی مقداری دور شده است، می‌گوید: هنوز هم وقتی شب‌های جمعه توفیق پیدا می‌کنم به مسجد قدیمی محل بروم، بوی خوب خاطرات سال‌های نوجوانی به مشامم می‌رسد؛ سال‌هایی که جلسات قرآن باشکوهی را در مسجدمان برگزار می‌کردیم و برکت و نور قرآن با حضور قاریان بزرگ شهر و کشور در مسجد بیشتر می‌شد.

وی می‌افزاید: مساجد به گردن همه ما، بخصوص بچه‌مسجدی‌ها حق بزرگ و ویژه‌ای دارند. تربیت ما در مساجد شکل گرفته است و هر چه در زندگی داریم از برکت حضور در همین مساجد است. بنابراین، جا دارد در این شب‌ها و روزها که ایام تکریم و پیراستن مساجد است، حضور پررنگ‌تری در مساجد داشته باشیم. هر چند به لطف خدا خادمان مسجد همیشه در صحنه‌اند و شاید برای کار و غبارروبی هم نیازی به ما نباشد، اما نفس حضور در مساجد و در صورت امکان همکاری برای تکریم و غبارروبی، هم حال خودمان را بهتر می‌کند و هم پیوند با دوستان و یاران قدیمی است و البته تشویق جوان‌ترهایی که حالا کار و بار مسجد به دست آن‌هاست.

 خانه خدا را پاکیزه کنید

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی یزدانی، امام جماعت مسجد انصارالمهدی(عج) مشهد نیز که بیش از ۳۰ سال است، امامت جماعت این مسجد را بر عهده دارد معتقد است که مساجد، خانه دوم مردم بخصوص مؤمنانِ نمازگزار در محلات هستند و به همین دلیل، مؤمنین باید نسبت به گذران امور مساجد حساس باشند و هر خدمتی که از آن‌ها برمی‌آید برای مساجد انجام دهند.

وی با اشاره به ایام دهه آخر شعبان‌المعظم می‌گوید: این دهه به نام دهه تکریم مساجد نام‌گذاری شده است؛ خداوند متعال در سوره بقره خطاب به حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل می‌فرماید: «و به ابراهیم و اسماعیل فرمان دادیم که خانه مرا برای طواف‏کنندگان و معتکفان و رکوع و سجودکنندگان پاکیزه کنید». در سوره مبارکه اعراف نیز می‌فرماید: «یَا بَنِی آدَمَ خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ»؛ بنابراین با توجه به اینکه مسجد خانه خدا و محل حضور مؤمنان است باید همواره پاکیزه باشد و مؤمنان نیز بر اساس آیات قرآن و روایات فراوانی که داریم علاوه بر اینکه خود نسبت به پاکیزگی ظاهر و باطن خود اهتمام می‌کنند باید نسبت به پاکیزه نگه داشتن مساجد نیز اهتمام داشته باشند. به همین دلیل است که در احکام فقهی داریم که پاک کردن مسجد از نجاست، واجب فوری است و نجس کردن زمین، سقف، بام و دیوارهای داخلی مسجد و بنا بر احتیاط دیوارهای بیرونی مسجد، حرام است.

حجت‌الاسلام یزدانی با تأکید بر اهمیت پاکیزه کردن مساجد می‌افزاید: از رسول گرامی اسلام(ص) روایت شده کسی که روز پنجشنبه و شب جمعه، مسجدی را جارو کند و از مسجد به مقدار گرد و غباری که بر چشم می‌رود خارج سازد خداوند او را می‌بخشد. امام صادق(ع) هم می‌فرمایند: «مساجد را هر هفته خوشبو و معطر کنید»؛ بنابراین بر اساس آیات و روایات، یکی از راه‌های حفظ قداست مساجد و جذب مردم به این مکان‌های شریف، آراسته و پیراسته کردن مساجد و معطر کردن آن است که این دهه یعنی دهه آخر شعبان‌المعظم در حالی که به ماه مبارک رمضان نزدیک می‌شویم، بهترین فرصت برای انجام این کار الهی است.