قدس آنلاین: آرش خلیل‌خانه: 

فؤاد ایزدی با تأکید بر اینکه آمریکا هنوز هم می‌تواند ازمکانیزم ماشه در برجام برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت علیه کشورمان استفاده کند گفت: اعلام خروج آمریکا از برجام در روز هجدهم اردیبهشت ماه به معنای خروج رسمی و کامل این کشور از این توافق هسته‌ای نیست.

این کارشناس مسائیل سیاسی در گفت‌وگو با قدس آنلاین اظهار داشت: در فرمانی که ترامپ امضا کرده است به وزیر خارجه این کشور دستور داده است که از برجام خارج شود. این موضوع صراحتاً در حکمی که ترامپ امضا کرد وجود دارد و  بازگشت ۹۰ تا ۱۸۰ روزه تحریم‌های آمریکا و دوره تنفس تعیین شده نیز مؤید همین موضوع است.

ایزدی خاطرنشان کرد: با این ترفند یا ایران باید به کمیسیون مشترک شکایت کند و پروسه قانونی را به جریان اندازد که در نهایت نتیجه ان تنها این است که تهران تصمیم به خروج از برجام بگیرد که مکانیزم ماشه خود به خود عمل خواهد کرد و یا اینکه  بدون حضور آمریکا به اجرای برجام ادامه دهد و با اروپایی‌ها به تفاهمی برسد که در این صورت هم آمریکا موفق شده خود را از تعهدات برجام خلاص کرده و با دست باز ایران را زیر فشار تحریم‌ها قرار دهد.

ایزدی با بیان اینکه مشاوران ترامپ او را قانع کرده‌اند که می‌تواند از ایران امتیازهای بیشتری گرفته و با خروج از توافق هسته‌ای دولت روحانی را زیر فشار قرار دهد تا محدودیت‌های بیشتری را بپذیرد، اضافه کرد: ترامپ مجاب شده که می‌تواند از دولت روحانی در حوزه موشکی و منطقه‌ای امتیاز بگیرد و آنرا پای میز مذاکره بشاند. حال این مذاکره می‌تواند با اروپا کلید بخورد.

استاد دانشگاه مطالعات جهان گفت: در آمریکا این تحلیل که در شرایط کنونی می‌توان با ایجاد فشار اقتصادی حکومت ایران را سرنگون کرد دوباره به سطح برگشته. دولت آمریکا به این باور رسیده که اگر بتواند از این مسیر حکومت ایران را سرنگون کنند، کار تمام شده و اگر نه با فشار اقتصادی و ضعیف کردن ایران دولت ما را پای میز مذاکره کشانده و آنجا از تهران امتیاز بگیرد.

این کارشناس مسائل راهبردی خاطرنشان کرد: متأسفانه در داخل ایران هم دولت به  بستر سازی شکل‌گیری چنین تفکری در درون دولت آمریکا کمک کرد و زمانی که مذاکرات برجامی انجام می‌شد، طرف مقابل به این یقین رسیده بود که ایران از پای میز مذاکره بلند نمی‌شود چون آقای روحانی صراحتاً گفته بود ما حتماً به  توافق می‌رسیم. این بدان معنا بود که مذاکره کننده ارشد ما مأموریت داشت به توافق برسد و اجازه نداشت از پای میز مذاکره بلند شود.

ایزدی تصریح کرد: مشکل ما بعد از برجام این بود که به غربی‌ها گرا دادیم در حوزه‌های موشکی و منطقه‌ای هم می‌توانیم امتیاز بدهیم. حرف زدن از برجام ۲ و ۳ این پیام را داشت. مذاکره به معنای امتیاز دادن است وقتی که کسی می‌گوید برجام ۲ و ۳ می‌خواهد، یعنی آماده است امتیازهای دیگری هم بدهد.

اشتباه بزرگ دیگر دولت این بود که گفت با اروپایی‌ها برجام را ادامه می‌دهیم. این رفتار منطق ترامپ را تأیید کرد که او می‌تواند از برجام خارج شده و بدون محدودیت به ما فشار وارد کند، بدون آنکه هزینه‌ای برایش داشته باشد و ایران همچنان به تعهدات و محدویت‌های برجامی ادامه خواهد داد. اینها یکسری اشتباهات راهبردی بود.

وی خاطرنشان کرد: فرمول برجام بدین شکل بود که ایران محدودیت‌هایی را بپذیرد و ما به ازای آن  تحریم‌های هسته‌ای بین‌المللی و تحریم‌های هسته‌ای آمریکا لغو شود. البته آمریکایی‌ها همان زمان با زرنگی و به بهانه اینکه کنگره این برجام را تصویب نمی‌کند بجای لغو تحریم‌ها، با فرمان رئیس جمهور و به صورت موقت تحریم‌ها را تعلیق کرد و هر ۳ یا ۶ ماه یک بار رئیس جمهور آمریکا باید این تعلیق‌ها را تمدید می‌کرد.

وی اظهار داشت: بخشی از این تحریم‌ها تحریم فروش نفت ایران بود که در برجام تعلیق شد. در نتیجه کشورها از جمله اروپایی‌ها مجاز به خرید نفت از ما شدند. حالا تضمینی که اروپا می‌تواند به ما بدهد اینست که حداقل خرید نفت از ایران را قطع نکند. البته باید توجه داشت که این تضمین فقط درمورد کشورهای اروپایی است و آنها نمی‌توانند مانعی در برابر تحریم آمریکا بر علیه دیگر کشورهای خریدار نفت ایران ایجاد کنند.

ایزدی افزود: کشورهای اروپایی باید تضمین دهند که منافع ذیل برجام برای ایران تداوم داشته باشد. از اینرو در حوزه مبادلات بانکی که اخیراً برخی مبادلات با بانک‌های دولتی اروپا برقرار شده بود، از جمله اینکه بانک سرمایه‌گذاری اروپا مجوز همکاری با ایران را دریافت کرده بود، اروپایی‌ها باید تضمین بدهند که این همکاری ادامه خواهد یافت و با اخلال مواجه نمی‌شود.

این کارشناس مسائل سیاسی اظهار داشت: طبعاً از آنجا که وزارت خزانه داری آمریکا به دنبال محدود گردن دسترسی ایران به دلار است و هر مبادله دلاری با ایران مورد تحریم این کشور قرار می‌گیرد اروپایی‌ها می‌توانند با ایجاد خطوط انتقال و خطوط اعتباری به یورو به تعهداتشان در برجام عمل کنند یا ذیل نهادهای دولتی و بانک‌های مرکزی خود مراودات بانکی با ایران را از تحریم‌های آمریکا مصون کنند و یا بانکی مستقل و به صورت شراکتی با ایران ایجاد کنند. اما در ۲ سال گذشته نخواستند این همکاری را داشته باشند و حالا هم معلوم نیست بخواهند آنرا انجام دهند.

فؤاد ایزدی اضافه کرد: باید ببینیم اروپایی‌ها در مذاکرات چه خواهند گفت و چه طرح‌ها و ایده‌هایی دارند. اما عملکرد آنها تا کنون در ۲ سال عمر برجام خوب نبوده است. آنها می‌توانستند در برابر کارشکنی‌های آمریکا در اجرای برجام محکم‌تر بایستند اما نه در کمیسیون مشترک حاضر شدند به آمریکا فشار بیاورند و نه عملاً در زمینه رفع موانع همکاری‌های بانکی و پولی عمل کردند. آنها میتوانستند در برابر کارشکنی‌های آمریکا به wto شکایت کرده و یا اقدامات حفاظتی از بانک‌ها و شرکت‌های اروپایی را به جریان بیندازند، اما چنین نکردند.

وی درباره چشم‌انداز گفت‌وگو با تروئیکای اروپایی برای تأمین منافع ایران در برجام اظهار داشت: ما با دولتی سرو کار داریم که خیلی انقلابی نیست. وضعیت امروز ما نتیجه سیاست خارجی دولت آقای روحانی است که دو مشکل بزرگ داشت از اینرو باید ببینیم اروپایی‌ها همین امتیازهای ناچیز را هم خواهند داد یا نه. فعلاً که نشانه‌ای وجود ندارد که بتوانیم حداقل منافع برجام را با اروپا تضمین کنیم.