کمیسیون اروپا روز امروز جمعه ۲۸ اردیبهشت ماه  اعلام کرد برنامه مبارزه با تحریم‌های آمریکا علیه تهران را برای محافظت از کمپانی‌هایی که در ایران تجارت می‌کنند را اجرایی کرد.

کمیسیون اروپا در بیانیه‌ای که منتشر کرده، می‌گوید: «این پروسه برای فعال کردن مقررات انسداد تحریم‌های آمریکا علیه ایران آغاز به کار می‌کند. فرآیندی که به مقررات اتحادیه اروپا در سال ۱۹۹۶ اشاره دارد.»

بنابر اعلام این کمیسیون  «اقدامات اتحادیه اروپا در مدت ۲ ماه اجرایی می‌شود مگر اینکه پارلمان اروپا یا دولت‌های اروپایی آن‌را رد کنند. اما در عین حال این امکان وجود دارد که این پروسه زودتر از زمان تعیین شده فعال شود، در صورتی که حمایت قوی سیاسی در پس این اقدامات اجرا شود.»

کمیسیون اروپا همچنین می‌گوید: «این فرآیند انسداد جلوی هر نوع حکم تحریمی که از سوی دادگاه‌های آمریکا علیه کمپانی‌های اروپایی صادر می‌شود را می‌گیرد و هیچ کدام از احکام و جرایمی که دادگاه‌های آمریکایی در این خصوص صادر کنند را به رسمیت نمی‌شناسد.»

از دیگر اقداماتی که کمیسیون اروپا در این بیانیه از آن سخن گفته است می‌توان به تلاش این کمیسیون به تشویق طرف اروپایی به بالاتر بردن سطح روابط بانکی با ایران اشاره کرد.

همچنین دو بخش مهم دیگری که در این بیانیه به آن اشاره شده است به موضوع تبادلات بانکی اشاره دارد. از جمله آغاز روند قانونی اجازه دادن به بانک‌های سرمایه‌گذاری اروپا برای اعطای وام به پروژه‌های اتحادیه اروپا در ایران.

بانک سرمایه گذاری اروپا چند هفته پیش مجوز همکاری با ایران را دریافت کرده بود.

این بیانیه کمیسیون اروپا نتیجه مذاکراتی است که کشورهای اروپایی در روزهای گذشته به ویژه در دیدار رهبران این اتحادیه در صوفیه بلغارستان داشتند و بر لزوم دفاع و زنده نگاه داشتن توافق هسته‌ای با ایران تأکید کردند.

ژان کلود یونکر رئیس کمیسیون اروپا روز پنجشنبه در اجلاس سران اتحادیه اروپا در صوفیه گفته بود شرکت‌های اروپایی مکلف هستند مقررات تحریم آمریکا و تصمیم دادگاههای آمریکا علیه ایران را نادیده بگیرند.

با این حال قانون مبارزه با تحریم‌های امریکا که در سال ۱۹۹۶ و برای مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه کوبا وضع شده بود و عملاً هیچ گاه به اجرا در نیامد به قدری مبهم و کلی و فاقد پشتوانه‌های مالی و تأمین خسارت است که بدون بازنگری و ایجاد سازوکارهای لازم به نظر نمی‌رسد چندان کارایی برای محافظت از شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی در برابر تحریم‌های آمریکا را داشته باشد. تا جایی که 

«والدیس دومبروسکیس» معاون کمیسیون اروپا اما روز گذشته درباره موثر بودن قانون مسدودسازی برای ممانعت از همراهی بانک‌های اروپایی با تحریم‌های آمریکا علیه ایران، ابراز تردید کرده است.

دومبروسکیس در جلسه‌ای در پارلمان اروپا گفت: «با توجه به ذات سیستم بانکداری بین‌المللی قانون مسدودسازی می‌تواند اثری محدود داشته باشد، زیرا بسیاری از بانک‌ها از سیستم مالی آمریکا و واحد پول دلار برای تراکنش‌های خود استفاده می‌کنند».

خود یونکر رئیس کمیسیون اروپا هم اذعان کرده است که البته ما منابع و روش‌هایی در اختیار داریم که قابل توجه نیست، اما از همین منابع اندک نیز برای حفظ برجام استفاده خواهیم کرد.

با این حال روند خروج شرکت‌های اروپایی و بین‌المللی از همکاری با ایران همچنان ادامه دارد. شرکت مرسک، بزرگترین شرکت کشتریرانی بین‌المللی دیروز اعلام کرد به همکاری خود با ایران پاران خواهد داد. پیش از آن شرکت توتال اعلام کرده بود به دلیل تحریم‌های آمریکا قرارداد خود با ایران برای توسعه میدان گازی پارس جنوبی را ترک خواهد کرد. چندین شرکت ایتالیایی مانند «انی» هم گفته‌اند از بازار ایران عقب خواهند کشید. شرکت‌های بوئینگ و ایرباس هم اعلام کرده‌اند که از تحریم‌های آمریکا علیه ایران تبعیت خواهند کرد.

به نظر می‌رسد کشورهای اروپایی با وجود آغاز اجرای قانون مقابله با تحریم‌های آمریکا، به دلیل نبود سازوکارهای لازم حقوقی و مالی مثل صندوق‌هایی برای جبران خسارت شرکت@های اروپایی امید چندانی به ادامه فعالیت‌ شرکت‌های بزرگ در ایران ندارند.

.امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه روز چهار شنبه گفت امکان تجارت شرکت‌های کوچکتر با ایران باید از طرف اتحادیه اروپا فراهم شود. وی اظهار داشت "شرکت‌های بین‌المللی که منافع متنوعی در کشورهای مختلف دارند، تصمیم‌هایشان را بر مبنای منافعشان می‌گیرند و باید همچنان این آزادی عمل را داشته باشند. "

موعد دوماهه برای اجرای قانون مقابله با تحریم‌های امریکا ظاهراً برای بازبینی در این قانون و ایجاد ابزارها و راهکارهایی حمایتی از شرکت‌های اروپایی است، هرچند برخی تحلیلگران برر این باورند که این فرجه که مصادف خواهد شد با آغاز بخشی از تحریم‌های امریکا روشی برای خرید زمان و وذاکرات بیشتر با ایران برای پذیرش شرایط جدید است.

امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه روز چهارشنبه صراحتاً گفته بود ما با ایران بر علیه آمریکا متحد نخواهیم شد اما به دنبال حفظ برجام و ساختاری فراگیرتر از طرسق مذاکره برای مجاب کردن آمریکا به بازگشت به اجرای برجام هستیم.