بر اساس توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی، راکتور اراک باید به گونه‌ای بازطراحی شود که نتواند پلوتونیوم در سطح تسلیحاتی تولید کند. همچنین سایت فردو نیز قرار است به یک مرکز فناوری، فیزیکی و هسته‌ای تبدیل شود.

به گزارش رویترز،  

وضع مجدد تحریم‌های آمریکا علیه سازمان انرژی اتمی ایران سبب خواهد شد تا شرکت‌های غیرآمریکایی در معرض خطر جریمه‌های واشنگتن به دلیل تعامل با این سازمان قرار گیرند که شامل شرکت هسته‌ای ملی چین و روس اتم روسیه می‌شود. این دو شرکت در حال حاضر در حال انجام اقدامات مربوط به منع اشاعه در راکتور اراک و تاسیسات فردو هستند اما تاکنون به درخواست‌ها برای اظهارنظر درباره این گزارش پاسخی نداده‌اند.

به گفته سه دیپلمات اروپایی، دیگر طرف‌های توافق هسته‌ای یعنی روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان جمعه گذشته در نشستی در وین که برای اولین بار پس از خروج آمریکا از توافق برگزار شده بود، درباره این موضوع رایزنی و پکن و مسکو نگرانی‌هایشان را نسبت به تاثیر تحریم‌های آمریکا بر فعالیت‌هایشان در ایران ابراز کردند.

یک دیپلمات ارشد اروپایی این وضعیت را احمقانه توصیف کرد و گفت که خروج آمریکا از توافق خطر بروز یک مشکل اشاعه را ایجاد خواهد داد چرا که تحریم‌های واشنگتن ممکن است کار روی راکتور اراک و فردو را متوقف کند.

این دیپلمات گفت که این وضعیت ممکن است منجر به تعلیق تغییرات در برنامه هسته‌ای ایران شود که کاملا نامعقول است.

کریستوفر فورد دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال که واشنگتن برای رسیدگی به نگرانی‌ها نسبت به تحریم سازمان انرژی اتمی ایران قصد دارد چه کاری انجام دهد و چگونه می‌خواهد منافع آمریکا را حفظ کند، تنها گفت که آمریکا از موضع دیگر طرف‌ها در قبال سازمان انرژی اتمی ایران مطلع است.

وی ادامه داد: دولت آمریکا در حال بررسی دقیق این سوالات است.

این مقام آمریکایی همچنین با تکیه بر ادعاهای بی‌اساس واشنگتن علیه کشورمان، افزود: موضع ما در قبال ایران، دستیابی به منافع منع اشاعه پایدار و همیشگی به علاوه مهار کردن تمامی فعالیت‌های مخرب این کشور است.

بنابر این گزارش، توافق هسته‌ای ایران و گروه موسوم به ۱+۵ که در ژوئیه ۲۰۱۵ حاصل شد، منجر به رفع تحریم‌های ایران در قبال محدودیت فعالیت‌های هسته‌ای این کشور شد اما دونالد ترامپ رییس‌جمهور آمریکا که از همان آغاز فعالیت‌های انتخاباتی‌اش از این توافق انتقاد می‌کرد، سرانجام روز هشتم ماه می خروج از توافق را اعلام کرد و گفت که به دنبال یک توافق گسترده‌تر است که نه تنها برنامه هسته‌ای ایران، بلکه برنامه موشکی بالستیک این کشور را محدود و حمایت تهران از گروه‌هایی در سوریه، عراق، لبنان و یمن را متوقف می‌کند.

یک دیپلمات اتحادیه اروپا در این باره تصریح کرد: همگان روی حفظ منافع اقتصادی این توافق متمرکز هستند اما اگر (طرف‌های باقی‌مانده) در بخش اجرای (مفاد) هسته‌ای شکست بخورند در حالیکه ایران همچنان به تعهداتش پایبند است، بسیار تمسخرآمیز خواهد بود.

بر اساس این توافق، تولید اورانیوم غنی شده در سایت فردو متوقف می‌شود و از روسیه می‌خواهد تا در همکاری با ایران در این تاسیسات روی تولید ایزوتوپ‌های پایدار کار کند. در خصوص اراک نیز این توافق مشخص می‌کند که طراحی جدید باید با هدف کاهش تولید پلوتونیوم و جلوگیری از تولید پلوتونیوم در سطح تسلیحاتی در فعالیت عادی آن باشد. این توافق همچنین سوختی که در اراک باید استفاده شود را مشخص می‌کند و می‌گوید که سوخت مصرفی برای تمام عمر این راکتور باید از ایران خارج شود.

این سه دیپلمات اروپایی علاوه بر این گفتند که روسیه و چین به ویژه در نشست وین در این باره ابراز نگرانی کرده و تاکید کرده‌اند که متعهد به انجام پروژه‌های هسته‌ای‌شان (در ایران) هستند اما نسبت به تحریم‌های آمریکا نیز نگرانند.

دو مقام غربی دیگر نیز تایید کردند که این موضوع در نشست هفته گذشته وین مورد بحث و رایزنی قرار گرفته است.

این در حالی است که آمریکا که خود در ابتدا یک کارگروه را برای بازطراحی راکتور اراک در همکاری با چین هدایت می‌کرد، در نشست وین شرکت نکرده بود.

نماینده پکن در این رایزنی‌ها روز جمعه گذشته به خبرنگاران گفت که طرف‌های مانده در توافق هسته‌ای باید یک همکار دیگر برای پیشبرد کار روی راکتور اراک بیابند.

ریچارد نفیو یک مقام پیشین دولت آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما گفت که بعید است واشنگتن شرکت‌های دولتی چینی یا روسی را به دلیل همکاری با ایران در زمینه منع اشاعه تحریم کند هر چند که این احتمال هم وجود دارد.

وی تصریح کرد: مشکل واقعی این است که آیا چنین اقدامی مانع از تلاش این شرکت‌ها و کشورها برای امن‌تر کردن تاسیسات فردو و اراک می‌شود یا نه؟ اگر این کار باعث شود که آنها دست از کار خود بردارند و ایران اجازه یابد که فعالیت‌ها در فردو را از سر گیرد و اراک را به عنوان راکتوری که پلوتونیوم تولید می‌کند، بازسازی کند بنابراین ما توانسته‌ایم یک خسارت واقعی به اهداف منع اشاعه‌مان بزنیم.