کاهش منابع آب اعم از منابع زیرزمینی و قنات‌ها و همچنین کاهش بارش‌ها این روزها فصل مشترکی است که تمام مناطق و اقلیم کشور با آن درگیر هستند و کمتر نقطه‌ای را می‌توان در کشور یافت که با این مسائل روبرو نباشد.

خراسان رضوی نیز با مشکلات آبی متعددی روبرو است و منابع آبی این استان به شدت کاهش پیدا کرده و به عبارتی می‌توان گفت امسال بیستمین سالی است که خراسان رضوی با خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کند.

مدیریت منابع آب در این میان نقش بسیار بارزی دارد به ویژه که بازهم براساس آمارها و ارقام منابع آبی استان و همچنین بارندگی‌ها به شدت کاهش پیدا کرده است.

کاهش بارش در خراسان رضوی

احمد قندهاری، مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در این زمینه می‌گوید:  واقعیت این است که متاسفانه وضعیت بارش در استان خراسان رضوی امسال چندان مطلوب نبوده و روان آب‌های استان نیز این وضعیت را دارد.

وی ادامه می‌دهد: به لحاظ تغییر اقلیم، روند کاهش بارش در 40 سال اخیر را در استان شاهد بوده‌ایم و از 221 میلیمتر بارش در 10 سال اخیر به 198 میلیمتر رسیده‌ایم که 23 میلیمتر از میزان بارش متوسط ما کم شده و سالانه یک میلیمتر میزان بارش‌های ما در 40 سال اخیر کاهش یافته است.

کاهش 40 درصدی روان آب‌ها

‌مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌رضوی ادامه می‌دهد: 40 درصد روان آب‌های استان نسبت به میانگین کاهش داشته است. بارندگی‌ها هم نسبت به میانگین درازمدت 35 درصد کاهش داشته است.

قندهاری با اشاره به وضعیت بارش در مناطق مختلف خراسان رضوی می‌گوید: کمترین بارش در ایستگاه کاشمر بوده که 60 درصد کاهش بارش را شاهد بوده‌ایم و بیشترین بارش با 214 میلیمتر در شهرستان درگز ثبت شده است.

فقط 22 درصد مخازن سدها پر است

اما این کاهش بارندگی‌ها چه تاثیری در مخازن و سدهای استان داشته است؟ این پرسشی است که قندهاری به آن این گونه پاسخ می‌دهد: در سال جاری میزان ذخیره مخازن ما و سدهای ما 42 درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته‌اند و در مجموع 22 درصد مخازن ما در حال حاضر آب دارند.

قندهاری همچنین در مورد وضعیت تالاب‌های استان در اثر کاهش بارندگی‌های اخیر می‌گوید: تالاب به آن معنا نداریم و فقط تالاب بزنگان است که شرایط خاص خود را دارد که یک افت جدی کیفی و کمی آب را نشان داده است و به لحاظ کیفی افت بسیار شدیدی را در داخل تالاب مشاهده می‌کنیم که پوشش جانوری و گیاهی آنجا را تحت تاثیر قرار داده است.

در انتظار پائیزی کم‌آب

اما سئوال مهم این است که با روند فعلی تابستان امسال برای استان چگونه خواهد گذشت؟

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: پیش بینی‌ها خیلی شرایط خوبی را حتی برای پائیز نشان نداده و امسال پائیز کم‌آبی نیز خواهیم داشت و در فصل تابستان هم بارش چندانی نداریم و بارش‌ها عمدتا پراکنده است و باران موثر نیست و زیر 2 میلیمتر است. سال آبی آینده به ویژه پائیز را نیز خوب پیش بینی نمی‌کنیم و خشکسالی ادامه دارد.نسبت به سال 90، چشمه‌ها و قنات‌های ما نیز 20 درصد کاهش آب داشته‌اند.

قندهاری می‌گوید: متاسفانه به رغم همه نامهربانی‌های طبیعت و اقلیم بازهم خود را سازگار با مصرف نمی‌کنیم اما سیاست‌های خوبی را دولت داشته و طبق این سیاست، کارگروهی به نام سازگاری با کم آبی در تمام استان‌ها شکل گرفته و قرار است ما مردم خودمان را آموزش دهیم و عادت دهیم که در یک منطقه کم آب هستیم و در منطقه‌ای هستیم که اقلیم شکننده دارد و اگر زیاد مصرف کنیم مسائل زیست محیطی را شاهد خواهیم بود.

وی در خاتمه عنوان می‌کند: امیدواریم برای حفاظت از منابع آب و هم مدیریت منابع آب بتوانیم از این بحران‌ها عبور کنیم و این بحران یقینا بحران رفتار ماست زیرا اقلیم همین اقلیم است و خشکسالی حدود 15 ساله‌ای را بر استان مستولی می‌بینیم و مرتب کاهش بارش را شاهد بودیم و باید با این شرایط کنار بیائیم و برنامه دولت نیز در این راستا است.