اتوبوس‌های بین‌شهری زیر نظر شرکت‌های حمل‌ونقل مسافر فعالیت می‌کنند و این شرکت‌ها نیز تحت نظارت سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای قرار دارند، باید بر اساس قوانین و مقررات الزامات و بایدهایی را مدنظر فعالیت‌های خود قرار دهند که یکی از آنها توجه به‌حقوق مسافران یا همان مشتریان خود است.
یکی از مهم‌ترین حقوق مسافران هنگام استفاده از این وسایط حمل‌ونقل عمومی، احساس راحتی و آرامش هنگام عزیمت از یک مبدأ به‌مقصدی خاص است که باید زیرساخت‌های مناسب از جمله پاکیزگی محیط، نوع مناسب صندلی اتوبوس‌ها، دارا بودن کمربند ایمنی برای تمام سرنشینان و سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی به‌عنوان حداقل‌ها رعایت شود.
حضور سواری‌های کرایه‌ای و بالا رفتن متوسط عمر ناوگان اتوبوسی در مسیرهای بین‌شهری موجب شده، مردم کمتر از گذشته به‌استفاده از اتوبوس‌ها تمایل نشان دهند و این موضوع ضربه مهلکی به‌صنعت حمل‌ونقل وارد کرده، افزایش فرسودگی و حتی از رده خارج شدن اتوبوس‌ها را به‌دنبال آورده است.
فرسودگی و خدمات‌دهی نامناسب اتوبوس‌های بین‌شهری به‌ویژه محور مشهد - قوچان، موجب شده، مردم انگیزه و تمایل کمتری برای استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی داشته باشند که این فاصله صنعت و حمل‌ونقل را به‌سمت رکود می‌برد.
سفر با اتوبوس‌های قوچان-مشهد حس تکان‌های قطار را تداعی می‌کند
یکی از کارمندان واحدهای صنعتی مشهد که هرروز باید مسیر قوچان به‌سمت مشهد را برای رسیدن به سرکارش طی کند در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قوچان گفت: فرسودگی ناوگان اتوبوسی برون‌شهری علاوه بر آلودگی‌های زیست‌محیطی دارای مشکلاتی همچون خراب بودن صندلی‌ها، افزایش ایست خودرو در ایستگاه سوار مسافر و نبود سیستم سرمایش و گرمایش قابل‌قبول است.
محمد قائم‌پناه یادآور شد: وضعیت نامناسب اتوبوس‌های بین‌شهری در مسیر قوچان به مشهد و بالعکس سبب شده، مسافران حس کنند با قطاری البته 6 چرخ، این مسیر 120 کیلومتری را طی می‌کنند و سروصدای زیاد و حتی گرما در تابستان یا سرمای زمستان در داخل این اتوبوس‌ها آرامش را از آنها بگیرد.
اتوبوس‌های بین‌شهری بسیار قدیمی است
خانمی نیز که به‌دلیل تحصیل در مشهد ناوگان حمل‌ونقل عمومی را برای سفر بین‌شهری انتخاب کرده است، در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قوچان گفت: به‌دلیل نبود رسیدگی‌های مناسب، ترجیح می‌دهم بیشتر با سواری در این مسیر تردد کنم و اگر مجبور باشم از اتوبوس استفاده می‌کنم.
معصومه سیاح بیان کرد: متأسفانه اتوبوس‌ها خیلی قدیمی بوده و وضعیت صندلی‌ها و بقیه امکانات بسیار ضعیف است، حتی در ایستگاه مسافر بیش از ۴۵ دقیقه باید منتظر حرکت بود که به‌این دلایل، سواری‌های شخصی بهتر هستند.
عدم دریافت صورت‌وضعیت در پایانه مسافربری بر اساس تعداد مسافر
یکی از رانندگان خط قوچان به‌مشهد نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قوچان، مدیریت حمل‌ونقل جاده‌ای را علت اصلی فرسودگی و عدم تمایل به‌نوسازی ناوگان دانست و تصریح کرد: کرایه‌ها در پایانه بر اساس صورت‌وضعیت صادر نمی‌شود، یعنی به‌جای دریافت 13 درصد هزینه کرایه مسافران، 32 درصد باید پرداخت شود.
احمد عمرانی‌فر بیکاری را علت ازدیاد سواری‌های کرایه‌ای دانست که نرخ آنها با اتوبوس برابر است و افزود: رانندگان اتوبوس‌ها باید سال‌به‌سال نزدیک به یک‌میلیون تومان هزینه مدارک پرداخت کنند، اما برخی از این سواری‌های شخصی بدون مدرک اقدام به‌جابه‌جایی مسافر می‌کنند و نظارتی هم صورت نمی‌گیرد.
این راننده باتجربه بیان کرد: اگر مدیریت درستی انجام شود، به‌طورقطع اتوبوس‌ها نیز به‌سمت نوسازی می‌روند و این‌گونه رضایت مردم در استفاده از اتوبوس جلب می‌شود.
سواری‌های شخصی بیشترین ضرر را به‌اتوبوس‌ها وارد کرده‌اند
یکی دیگر از رانندگان که قریب به‌چهار سال در این مسیر فعالیت می‌کند، سواری‌های شخصی را علت بدبختی ناوگان اتوبوسی دانست و تأکید کرد: سواری‌های شخصی بیشترین ضرر را به‌اتوبوس‌ها وارد کرده‌اند، به‌طوری‌که تعداد مسافران سه اتوبوس باهم به‌سختی، ۱۲ نفر می‌شود.
رضا ولی با یادآوری این مطلب که وقتی درآمدی وجود نداشته باشد، ناوگان نیز نوسازی نمی‌شود؛ بیان کرد: در گذشته، تعداد اتوبوس‌های این خط، ۵۰ دستگاه بود که به‌دلیل ورشکستگی تعداد به ۲۰ دستگاه کاهش پیدا کرده است.
وی خاطرنشان کرد: درآمد هر اتوبوس در حال حاضر روزی ۵۰ هزار تومان است که شاید نگاه سه خانواده نیز به‌این درآمد اندک باشد.
ارتقای ناوگان حمل‌ونقل عمومی نیازمند ایجاد انگیزه برای مالکان اتوبوس‌ها است
معاون اداره راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای قوچان دراین‌باره در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قوچان گفت: متأسفانه به‌دلیل وجود مسافربرهای شخصی در مسیرهای درون استانی، مالکین اتوبوس‌ها توجه و تمایلی به‌نوسازی ناوگان ندارند و در حال حاضر تعداد اتوبوس‌ها از 60 به 24 دستگاه رسیده است.
محمود منتجمی یکی دیگر از مشکلات اتوبوس‌های بین‌شهری را انتقال پارک‌سوار شاهد را از پلیس‌راه امام هادی(ع) به‌میثاق دانست و افزود: در حال حاضر، متوسط سرویس‌دهی 27 دستگاه بوده که 293 نفر به‌وسیله اتوبوس‌ها جابه‌جا می‌شوند، درصورتی‌که باید بیش از یک هزار نفر در روز جابه‌جایی صورت بگیرد.
وی با اشاره به‌این موضوع که افزایش سطح خدمات و ایجاد انگیزه برای مالکین اتوبوس‌ها نیازمند کمک مسؤولین شهر است تا وضعیت حمل‌ونقل ارتقا پیدا کند؛ بیان کرد: به‌طورقطع، سرمایه‌گذار بخش خصوصی زمان ورود به‌این کار پیدا می‌کند که توجیه اقتصادی داشته باشد و پس‌ازآن کیفیت ارتقا می‌یابد.
معاون حمل‌ونقل اداره راهداری و حمل‌ونقل قوچان با یادآوری اینکه اتوبوس‌ها در مسیر تهران VIP شده و خدمات به‌مسافران دارای افزایش است؛ تصریح کرد: باید همت مضاعفی برای افزایش خدمات صورت بگیرد و این‌زمانی امکان‌پذیر بوده که توجیهات اقتصادی نیز برای رانندگان و مالکان اتوبوس‌ها داشته باشد.
منتجمی بابیان این مطلب که سالیانه 9 هزار و 875 دستگاه با 107 هزار و 37 مسافر در این شهرستان جابه‌جا می‌شوند، درصورتی‌که سالی بیش از 360 هزار مسافر را می‌توان جابه‌جا کرد، گفت: متوسط عمر ناوگان اتوبوس‌رانی در مسیر قوچان-مشهد بین 14 تا 17 سال بوده است.
وجود مشکل برای سرمایه‌گذاری در خرید اتوبوس
معاون حمل‌ونقل اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قوچان با تأکید بر این موضوع که ناوگان حمل‌ونقل برابر استانداردهای تعیین شده، مجاز به‌تردد است؛ گفت: ناوگان تا سن 15 سال به‌صورت ویژه و ناوگان با عمر بالای 15 به‌صورت معمولی فعالیت می‌کنند.
جواد وحدتی‌فرد با یادآوری اینکه اگر سن ناوگان بالاتر از حد مجاز باشد، امکان فعالیت در دسته‌های تعریف شده از جمله ناوگان ویژه، مسیرهای بالای 500 کیلومتر، ناوگان معمولی و ناوگان مجاز ورود به کلان‌شهرهای تغییر می‌کند، افزود: در شرایط فعلی به‌دلیل سهولت و کاهش هزینه‌ها به‌ویژه هزینه‌های اقامتی در سفر، تمایل مردم به‌سمت استفاده از ناوگان سواری شخصی گسترش پیدا کرده است.
وی بابیان اینکه در مسیرهای کوتاه تمایل مردم بیشتر به‌سمت استفاده از ناوگان سبک در حمل‌ونقل میل کرده است، بنابراین سرمایه‌گذاری در خرید اتوبوس برای فعالیت در مسیرهای کوتاه با مشکل مواجه شده؛ تصریح کرد: کاهش زمان سفر در ناوگان سبک به‌لحاظ مسافرگیری سریع نیز یکی از فاکتورهای ترغیب مسافرین به‌استفاده از ناوگان سبک است.
معاون اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی با اشاره به‌این مطلب که شتاب توسعه ورود ناوگان نو به‌سیستم حمل‌ونقل جاده‌ای این استان افزایش‌یافته است؛ خاطرنشان کرد:سال گذشته، 971 دستگاه انواع وسایط نقلیه باری و مسافری وارد چرخه حمل‌ونقل خراسان رضوی شد که این مقدار نسبت به‌سال 95، 150 درصد رشد داشته است.
وجود سواری‌های شخصی مسافرکش یکی از مشکلات حمل‌ونقل عمومی است
وحدتی‌فرد یکی از مشکلات عمده حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی را وجود سواری‌های شخصی مسافرکش فعال در مسیرهای بین‌شهری دانست که خلاف ضوابط و مقررات جاری است و ادامه داد: باید سایر دستگاه‌ها به‌کمک پلیس‌راه برای برخوردهای جدی با این معضل برآمده تا با تعامل فرمانداری‌ها و ادارات راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای شهرستان‌ها به‌مرورزمان، ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای جایگزین سواری‌های شخصی شوند.
معاون حمل‌ونقل اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خراسان رضوی بابیان این موضوع که فرسودگی ناوگان علت تامه کاهش تقاضای سفر در حمل‌ونقل جاده‌ای نیست؛ ادامه داد: این موضوع یکی از عوامل کاهش کیفیت سفر در استان بوده اما باید تأکید کرد که کاهش سفر با اتوبوس در سطح کشور اتفاق افتاده است.
وحدتی‌فرد یادآور شد: باید به‌دنبال راه‌حل‌های متفاوتی برای افزایش تقاضای سفر در حمل‌ونقل جاده‌ای مسافر ازجمله ایجاد تورهای گردشگری، کاهش قیمت تمام‌شده خودرو، برقراری ارتباط مؤثر بین خدمات دهندگان جانبی حمل‌ونقل و شرکت‌های حمل‌ونقل بود.
وی با اشاره به‌دلایل استقبال کمرنگ از طرح‌های نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی؛ گفت: فعالیت سواری‌های شخصی در مسیرهای جاده‌ای، قیمت بالای خودروها به‌نحوی‌که بعضاً قیمت خودرو در نمایشگاه‌ها کمتر از نمایندگی خودروساز است، کارمزد بالای تسهیلات، فرایند طولانی اخذ تسهیلات و انتقال فعالیت ناوگان فرسوده به‌محدوده و اطراف شهرها قسمتی از این دلایل است.
مدیریت ناصحیح در حمل‌ونقل جاده‌ای سبب ایجاد نارضایتی در میان مردم شده است
رئیس انجمن صنفی رانندگان قوچان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قوچان بابیان اینکه اگر مردم از وضعیت خدمات‌دهی ناراضی هستند برای این است که خدمات خوبی دریافت نمی‌کنند و افزود: اگر خدمات خوبی ارائه شود، مردم جذب می‌شوند، همان‌طور که سال‌های گذشته این موضوع بسیار مشهود است.
علی‌اصغر عبدالله‌زاده مقدم مدیریت را اصلی‌ترین موضوع نارضایتی مردم از وضعیت خدمات‌دهی اتوبوس‌ها دانست و تصریح کرد: پنج شرکت حمل‌ونقل مسافر در قوچان وجود دارد و این یعنی پنج نظر متفاوت برای مسیر قوچان به‌مشهد و به‌دلیل موقعیت پایانه مسافربری این شهرستان نیز شرکت‌ها نمی‌توانند مجزا فعالیت داشته باشند.
وی تأکید کرد: فعالیت مجزای این شرکت‌ها سبب به‌وجود آمدن رقابت می‌شود و درنتیجه رقابت سالم، افزایش خدمات‌دهی را به‌دنبال می‌آورد، اما در حال حاضر کسی نیست که ماشین‌ها را سر ساعت برای حرکت مدیریت کند و اهمیتی هم وجود ندارد.
رئیس انجمن صنفی رانندگان قوچان شرط درست شدن وضعیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی در این مسیر را اجرای مدیریت صحیح و واگذاری خط به یک شرکت برای ارائه خدمات برشمرد و خاطرنشان کرد: به‌طورقطع، یک شرکت 100 درصد بازدهی خوبی را به‌دنبال دارد.
عبدالله‌زاده مقدم با اشاره ب این مطلب که افزایش نرخ هم در کاهش تمایل مسافران به‌استفاده از ناوگان دخیل بوده و سواری‌های شخصی هم با همین نرخ سرویس‌دهی می‌کنند؛ بیان کرد: در حال حاضر، رقابت ناسالم بوده و سرویس‌دهی نامناسب صورت می‌گیرد، اما مدیریت واحد می‌تواند سطح خدمات را افزایش داده و انتظار به‌حق مردم را برآورده کند.
شاید بتوان گفت، فرسودگی اتوبوس‌ها در مسیر قوچان- مشهد و خدمات‌دهی نامناسب موجب شده است، مردم استفاده از سواری‌های شخصی را باوجود همه مخاطرات و ناهنجاری‌های این وسایط نقلیه، به‌استفاده از این ناوگان مطمئن و ایمن ترجیح دهند و روزبه‌روز نیز از تعداد مسافران اتوبوسی کاسته شود.
مسؤولین حوزه راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای باید بدانند که تنها جاده‌ها و محورهای مواصلاتی در حوزه مسؤولیتی آنها نبوده و به‌عنوان متولیان اصلی حوزه حمل‌ونقل باید نسبت به‌ارائه راهکارهای مناسب برای بهبود وضعیت ناوگان حمل‌ونقل اتوبوسی اقدام و این موضوع را در اولویت فعالیت‌های خود قرار دهند تا مردم در سفر آرامش و امنیت‌خاطر را احساس کنند.
نظر شما