به همین مناسبت طی گفت و گویی با دکتر علی حسنی، معاون فنی و فناوری‌های نوین انتقال خون خراسان رضوی، ضرورت اهدا و انتقال خون، وضعیت اهداکنندگان در استان و باید و نبایدهای این حوزه را مورد بحث و بررسی قرار داده‌ایم که نتیجه آن از نظر می‌گذرد:

* نیاز همیشگی به خون

معاون فنی و فناوری‌های نوین انتقال خون خراسان رضوی می‌گوید: نبود جایگزین مناسب برای خون، محدود بودن مدت زمان نگهداری و همچنین نیاز همیشگی به خون و فرآورده‌های آن سبب شده تا اهدای خون، در سلامت افراد جامعه از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار شود.

دکتر علی حسنی خاطرنشان می‌کند: بسیاری از مردم کنجکاوند بدانند چه میزان خون در بدن خود دارند. در واقع، حجم خون بدن درست مانند وزن بدن، از فردی به فردی دیگر متفاوت است و مقدار آن تا حدود زیادی به بزرگی جثه و جنسیت بستگی دارد، اما در مجموع می‌توان گفت بیشتر بزرگسالان دارای حدوداً 4 تا 6 لیتر خون در بدن خود هستند که هر داوطلب واجد شرایط، در هر نوبت اهدای خون، حدود 10 درصد از حجم خون خویش را اهدا می‌کند که برای وی هیچ ضرر و زیانی نخواهد داشت.

او تأکید می‌کند: تمامی مراکز اهدای خون برای این امر شرایطی را در نظر می‌گیرند. بعضی از این شرایط به خاطر حفظ سلامت فرد اهدا کننده و برخی دیگر به منظور حفظ سلامت گیرنده خون در نظر گرفته شده‌اند. پزشک، پیش از اهدای خون، هر داوطلب را بررسی می‌کند که این بررسی شامل مصاحبه در باره سوابق پزشکی و رفتارهای فردی و نیز انجام معاینه می‌باشد و در صورتی که فرد تمامی شرایط لازم برای اهدای خون را داشته باشد، می تواند خون اهدا کند.

به گفته وی، اهدا کنندگان مستمر کسانی هستند که در یک دوره یک ساله حداقل دو بار خون اهدا کرده و فواصل نوبت‌های اهدای خون آن‌ها کمتر از یک سال باشد. ثابت شده است این گروه، سالم‌ترین و قابل اعتمادترین گروه داوطلبان را تشکیل می‌دهند.

شرایط عضویت در جمعیت اهداکنندگان مستمر

دکتر حسنی با بیان اینکه افزایش تعداد اهداکنندگان مستمر خون از شاخصه‌های مهم توسعه وتعهد اجتماعی در هر جامعه است، خاطرنشان می‌کند: اهداکنندگان خون در صورت تمایل می‌توانند به عضویت جمعیت اهداکنندگان مستمر در پایگاه‌های انتقال خون درآیند. عضویت در این جمعیت موجب ارتباط نزدیک و مستمر پایگاه‌های انتقال خون با اهداکنندگان عضو شده که طی آن مجموعه انتقال خون ضمن ارائه جدیدترین آموزش‌های علمی و مطالب مرتبط با اهدای خون، امکان جلب مشارکت اهداکنندگان در برنامه‌های ترویج اهدای خون در جامعه، برگزاری برنامه‌های فرهنگی و تجلیل از اهداکنندگان، به مدیریت مطلوب‌تر ذخایر خونی در پایگاه‌های مربوط خواهد شد.

معاون فنی و فناوری‌های نوین انتقال خون خراسان رضوی درخصوص شرایط عضویت در جمعیت اهداکنندگان مستمر می‌گوید: برخورداری از شرایط عمومی اهدای خون، فاصله کمتر از یک سال از آخرین نوبت اهدای خون، سالم بودن نتایج آزمایش‌های انجام شده روی خون اهدایی و امکان اهدای خون حداقل دو بار در سال، ازجمله این شرایط است.

وی تصریح می‌کند: تمامی اهداکنندگان که دارای دو بار اهدای خون سالم به فاصله کمتر از یک سال باشند، می‌توانند در پایگاه‌های اهدای خون و یا با حضور در دفتر برنامه‌ریزی، جذب و نگهداری اهداکنندگان، با ارائه کارت ملی و یک قطعه عکس و تکمیل فرم مربوط پس از بررسی لازم، به عضویت جمعیت اهداکنندگان مستمر درآیند.

وی در باره میزان مشارکت بانوان خراسان رضوی در اهدای خون اظهار می‌دارد: باوجود آنکه بانوان نیمی از جمعیت را تشکیل داده و قاعدتاً نیمی از مصرف کنندگان خون هستند، ولی درصد کمی از آنان، خون اهدا می‌کنند.

این درحالی است که درپایگاه‌های اهدای خون، بانوان نیز مانند آقایان فقط زمانی موفق به اهدای خون می‌شوند که بررسی‌های پزشکی به عمل آمده، آنان را واجد شرایط اهدای خون شناخته و اطمینان حاصل شود که اهدای خون برای آنان ضرر و زیانی ندارد. با این حال مشارکت بانوان کشور ما در اهدای خون، کمتر از 10 درصد کل داوطلبان بوده و این در حالی است که میزان این مشارکت در کشورهای توسعه‌ یافته تا 55 درصد می‌باشد.

وی مهم‌ترین دلایل نسبت بسیار پایین مشارکت بانوان در اهدای داوطلبانه خون را شامل نگرانی آن‌ها از کم‌خونی، ترس از خونگیری، بی‌توجهی به تغذیه مناسب و نبود اطلاع رسانی کافی، دلایل استقبال کم بانوان از اهدای خون می‌داند و تأکید می‌کند: در پایگاه اهدای خون، قبل از خونگیری، توسط پزشک علاوه بر معاینات مربوط برای هر فرد، آزمایش هموگلوبین انجام می‌گیرد و به هیچ وجه اجازه اهدای خون به فرد مبتلا به کم خونی داده نمی‌شود. ازطرفی برای تسریع در جایگزینی ذخیره آهن و جلوگیری از بروز کم خونی به همه بانوان بعد از اهدای خون، تعدادی قرص آهن تجویز و توصیه به مصرف آن می‌شود. در عین حال به گفته دکتر حسنی، مشارکت فعال نسل جوان در تأمین خون سالم از اهمیت بالایی برخوردار است. جوانان سالم، پرشور و آگاه می‌توانند سال‌های متمادی اهدای مستمر خون داشته باشند. امروزه با اطلاع رسانی و آگاهی از ضرورت اهدای خون، شاهد مشارکت شایسته جوانان کشورمان در این امر و سلامت جامعه هستیم که با وجود جمعیت بالای جوان کشور، انتظار بیشتری از آنان است. این تنها انتظار ما نیست، انتظار بیماران و جوانان بیماری است که برای زنده ماندن، محتاج به خون سالم هستند.

وی شرایط عمومی اهدای خون را دارا بودن 18 تا 60 سال سن (اهداکنندگان مستمر تا 65 سال)، رعایت تعداد نوبت‌های اهدای خون درسال (آقایان چهار نوبت و بانوان سه نوبت در سال)، حداقل وزن 50 کیلوگرم و داشتن سلامت عمومی جسمانی و روانی، اعلام و تأکید می‌کند که اهداکنندگان، در زمان مراجعه به پایگاه‌های اهدای خون، کارت ملی خویش را همراه داشته باشند.

معاون فنی و فناوری‌های نوین انتقال خون خراسان رضوی در ادامه با بیان اینکه اهدای خون، موجب کاهش بروز سکته‌های قلبی و مغزی و تعدیل غلظت خون در شخص اهداکننده می‌شود و فرصتی به وجود می‌آورد تا مورد بررسی‌های پزشکی قرار گرفته و از خدمات مشاوره‌ای و اطلاعات مرتبط با سلامتی بهره مند شود، می‌گوید: کل مراحل اهدای خون (پذیرش – معاینه پزشکی – خونگیری – استراحت و پذیرایی) حدود 45 دقیقه طول می‌کشد. تصور اینکه صرف یک ساعت وقت و اهدای اندکی از خون، می‌تواند جان چند نفر را نجات دهد، آن صرف وقت با وجود تمام گرفتاری‌های روزانه به احساس خوب کمک به همنوع و جلب رضایت حق تعالی حقیقتاً می‌ارزد.