به گزارش قدس آنلاین برگزاری جلسات قرآن کریم از سال‌های دور همواره به عنوان یکی از مهمترین راه‌های رونق فرهنگ قرآنی و تربیت قاری قرآن مطرح بوده است. جلساتی که در خانه‌ها، مساجد و مراکز مذهبی و فرهنگی برگزار می‌شده اما در سال‌های اخیر، از رونق و شور و حال آن کاسته شده است.

اگر چه هم‌اینک در کشورمان مسابقات و رویدادهای قرآنی مختلفی از سوی نهادهای فرهنگی و آموزشی برگزار می‌شود اما به نظر می‌رسد چگونگی برگزاری این حرکت‌ها نیاز به بررسی و بهبود دارد. از سویی فعالان قرآنی هم معتقدند مسئولان فرهنگی کشور درباره قرآن چنان که باید به مسئولیتشان عمل نمی‌کنند و شده‌اند مصداق آیه ۳۰ سوره مبارکه فرقان که می‌فرماید: «وَقَالَ الرَّسُولُ یَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هَذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا».

چندی پیش شاهد برگزاری سی و ششمین دوره مسابقات قرآن، عترت و نماز دانش آموزان پسر و همچنین آیین اختتامیه نخستین جشنواره قرآنی «آیه‌های مهربانی» بودیم. جامعه هدف این رقابت‌های قرآنی، نوجوانان هستند که باید بیشتر پای سخنان آنها نشست و از راهکارهایشان برای بهبود فعالیت‌های قرآنی شنید.

* جوانان؛ قلب فعالیت‌های قرآنی

هفته گذشته توفیقی حاصل شد تا در یک محفل صمیمی قرآنی در یکی از فعال‌ترین مسجدهای مشهد در حوزه فعالیت‌های قرآنی شرکت کنم. این فرصتی بود برای من تا در گفت و گو با چهره‌های قرآنی حاضر در این محفل، به آسیب‌شناسی فعالیت‌های قرآنی در کشور بپردازیم.

حجت‌الاسلام سید موسی سلطانی، امام جماعت جوان و فعال مسجد پیامبر اعظم(ص) که با تلاش او و همراهان فرهنگی‌اش، این مسجد تبدیل به یکی از قطب‌های فعالیت‌های قرآنی شده است درباره نقش برگزاری شب‌های قرآن در رونق فعالیت‌های قرآنی می‌گوید: ما در طول سه سالی که از تأسیس این مسجد می‌گذرد محافل قرآنی زیادی برگزار کرده‌ایم که بازخوردهای خوبی هم داشته است. دعوت از استادان و پیشکسوتان قرآنی و برگزاری جلسات تلفیقی قرآن با دیگر مساجد باعث علاقمندی نسل نوجوان به حضور در این جلسات شده است. در کنار این نوجوانان و جوانان، پیرمردان هم در این جلسات شرکت می‌کنند و کمترین بهره‌ای که این جلسات برای اقشار مختلف دارد، تصحیح قرائت قرآن و نمازشان است و البته برکات دیگری که همنشینی با قرآن کریم می‌تواند داشته باشد.

* مسئولان کمترین حمایتی نمی‌کنند

این روحانی جوان و فعال در فعالیت‌های قرآنی البته گلایه‌هایی هم دارد. گلایه از همراهی نکردن مسئولان در حرکت‌های قرآنی. سلطانی می‌گوید: نه تنها جلسه ما که از فعال‌ترین جلسات قرآنی مشهد است بلکه اگر شما از دیگر فعالان قرآنی هم بپرسید به شما خواهند گفت که مسئولان، کمترین حمایتی از فعالیت‌های قرآنی نمی‌کنند. به عنوان نمونه دو هفته پیش در همین مسجد، محفلی قرآنی داشتیم که بیش از ۴۰ قاری و استاد مطرح شهر و کشور که جمع کردن آنها در کنار یکدیگر کار بسیار سختی است، در آن شرکت کردند اما متأسفانه شاهد حضور حتی یک مسئول دولتی و فرهنگی در این محفل قرآنی نبودیم. امشب هم  شما خودتان هستید و خواهید دید که هیچ مسئولی در این محفل قرآنی حاضر نخواهد شد. دلیلش هم این است که متأسفانه «قرآن» در نظر مسئولان ما جایگاهی ندارد و گویا اصلاً هیچ کس هیچ مسئولیتی در این حوزه ندارد.

وی با اشاره به اینکه بودجه برگزاری این مراسم‌ها نیز از سوی مردم و علاقمندان به قرآن تأمین می‌شود می‌گوید: به نظر من از نگاه مسئولان، ما یک عده افراد بیکار هستیم که از روی بیکاری برای چنین فعالیت‌هایی وقت می‌گذاریم! در حالی که این کار دل و کار عشق است و  شما می‌بینید در بسیاری از مساجد، سال به سال هم چنین حرکت‌هایی انجام نمی‌شود و متأسفانه گاهی ائمه جماعات هم چندان دل به کار قرآنی نمی‌دهند و برای آن به اندازه کافی وقت نمی‌گذارند.

این روحانی فعال قرآنی می‌افزاید: ما باید بدویم دنبال صوت، دنبال قاری، دنبال پذیرایی و امکانات و در این راه هیچ نهادی از ما حمایت نمی‌کند و این برخورد مسئولان واقعاً باعث دلسردی فعالان قرآنی می‌شود.

* جامعه قرآنی باید وحدت داشته باشد

وی درباره پیشنهادهایش به جامعه قرآنی برای رونق این جلسات و فعالیت‌های قرآنی می‌گوید: به قول معروف «کس نخارد پشت من، جز ناخن انگشت من». اگر جامعه قرآنی ما بخواهد این نابسامانی‌ها در حوزه فعالیت‌های قرآنی را از سر راه برداریم، راهی نداریم جز وحدت. ما باید پشت هم باشیم و از یکدیگر حمایت کنیم و این مطالبه‌گری تبدیل به یک موج گسترده در کشور شود. ما این همه ردیف بودجه قرآنی داریم؛ حالا می‌گوییم نصف آن را هم دولت نداده است، با بقیه‌اش چه کاری انجام شده و کجا هزینه شده است؟ چرا آثار آن دیده نمی‌شود؟ متأسفانه اهالی قرآن مظلوم‌اند و هر کسی می‌آید در یک گوشه‌ای ساز خودش را می‌زند؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برایش خودش معاونت قرآن و عترت دارد، آموزش و پرورش برای خودش اداره کل دارد، دانشگاه‌ها همین طور و  ... جامعه قاریان، شورای عالی قرآن و  ... هر نهادی برای خودش سازی می‌زند و ادعایی دارد و برای خودش یک چارتی را درست کرده و شده متولی قرآن! این تشتت، تضعیف می‌آورد. وقتی صد تا متولی دارید معلوم است که کار، درست پیش نمی‌رود. بنابراین فعالان قرآنی اولاً باید وحدت داشته باشند و دوم اینکه مطالبه‌گر باشند و از کنار این همه بودجه‌هایی که به نام قرآن هزینه می‌شود، به سادگی نگذرند.

حجت‌الاسلام سلطانی می‌گوید: این برای ما درد است که کمک‌داورهای جام جهانی وقتی وارد فرودگاه مشهد می‌شوند رئیس شورای شهر و رئیس کمیسیون فرهنگی و ... به استقبال آنها می روند و گل و هدایا نثارشان می‌کنند و پس از آن هم در جلسه شورای شهر دعوت و تقدیر می‌شوند اما دو ماه پیش آقای مختار دهقان از مسابقات مالزی با رتبه دوم بین‌المللی به کشور برگشت و یک مسئول غیر از معاون اوقاف در استقبال از این چهره قرآنی حضور نداشت. ما نمی‌گوییم به ورزشکاران بی‌توجهی کنند، آنها هم افتخارآفرینی کرده‌اند اما چقدر فاصله؟

* زیبایی‌های قرآن را به نوجوانان نشان بدهیم

این قاری قرآن درباره آثار قرآن و جلسات قرآنی در واکسینه کردن نسل نوجوان در برابر امواج ویرانگر شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی معتقد است که نقش قرآن یک نقش عام و جهانشمول است نه فقط برای مسلمانان بلکه برای همه انسان‌ها. مشکل این است که ما در این زمینه کم‌کاری کرده‌ایم. کاری که ما باید بکنیم این است که زیبایی‌های قرآن را به نسل جوان و نوجوان نشان بدهیم. چرا نوجوانِ ما می‌رود توی گیم‌نت می‌نشیند؟ چون برایش جذابیت دارد. ما نتوانسته‌ایم جذابیت قرآن را به نوجوانان منتقل کنیم. یکی از بهترین ابزارهای انتقال جذابیت‌های قرآن در زمان کنونی، استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی است. امام رضا(ع) می‌فرمایند اگر مردم زیبایی‌های کلام ما را می‌دانستند از ما تبعیت می‌کردند؛ در مورد قرآن هم همین قاعده جاری است و اگر نوجوانان با زیبایی‌های قرآن آشنا شوند حتماً با آن انس می‌گیرند.

* باید دست فعالان قرآنی را بوسید

مقداد ساغری قاری جوان و فعال قرآنی که سال‌ها تجربه اداره جلسات قرآن را داشته می‌گوید: بر اساس احادیث، فردی که از کودکی با قرآن انس بگیرد، قرآن با گوشت و خون او آمیخته می‌شود. شما ببینید همین قاریان نوجوانی که در حال اجرای قرائت هستند اگر الان پشت رحل‌های قرآن نبودند کجا بودند؟ به احتمال زیاد توی گیمت‌نت یا در حال وقتگذرانی در تلگرام و اینستاگرام بودند!

جالب است که یکی از همین قاریان نوجوان می‌گفت اگر من مدتی در جلسات قرآن حاضر نشوم مریض می‌شوم و افسردگی می‌گیرم. چرا؟ چون شخصیت این نوجوان با قرآن گره خورده است. در این زمانه‌ای که انواع تهدیدها و آسیب‌ها برای نوجوانان و کودکان ما وجود دارد و فضای مجازی و همین اینستاگرام و تلگرام لبریز از مطالب خطرناک و آسیب‌زاست، چه چیزی بهتر از قرآن می‌تواند فرزندان ما را در برابر این آسیب‌ها واکسینه کند؟

ساغری با اشاره به اینکه مشهد مقدس قطب قرائت قرآن و تربیت قاری در کشور است، با گلایه می‌گوید: متأسفانه این شهر خودش کوزه‌گری است که از کوزه شکسته آب می‌خورد و شمار محافل انس با قرآن در مشهد نسبت به بسیاری شهرهای دیگر، کمتر است. بنابراین هر قدر برای برگزاری این محافل سرمایه‌گذاری شود باز هم کم است و باید دست برگزارکنندگان این محافل قرآنی را بوسید.

* به پیشکسوت‌ها بی‌مهری می‌شود

این فعال جامعه قرآنی درباره میزان حمایت مسئولان از محافل قرآنی با انتقاد از ضعف مدیریت در این حوزه می‌گوید: بسیاری از استادان قدیمی قرآن که حق بزرگی به گردن جامعه قرآنی دارند با مهری‌های موجود، از صحنه خارج شده‌اند. یکی از همین پیشکسوت‌ها که در همین محفل قرآنی هم حضور دارد بیش از ۵۰ جلسه قرآن را راه‌اندازی و هدایت کرده اما حتی یکبار از ایشان تقدیر نشده و کسی هم ایشان را نمی‌شناسد. این واقعاً جای گلایه دارد.

نکته دیگر اینکه گاهی بودجه‌هایی اختصاص داده می‌شود اما درست مدیریت نمی‌شود و در جایی که باید سرمایه‌گذاری نمی‌شود. بسیاری از مسابقات بصورت پراکنده برگزار می‌شود و هیچ مرجعی نیست که مورد قبول همه باشد و بتواند به کارها وحدت و انسجام بدهد. ما قاری‌هایی داریم که زحمات زیادی کشیده‌اند و چون بی‌ادعا و مخلصانه برای قرآن کار می‌کنند کسی آنها را نمی‌شناسد و از آن طرف قاریانی هم داریم که برای هر اجرا مبالغ میلیونی دریافت می‌کنند.

* قرآن‌محوری به جای مسابقه‌محوری

استاد ساغری با اشاره به روش‌های جذب نوجوانان به محافل قرآنی می‌گوید: من جلسه‌ای داشتم در میدان تقی‌آباد مشهد داشتم که ۱۲۰ عضو داشت و نزدیک به ۴۰ نفر از اعضا نوجوان بودند. این افراد از نقاط بسیار دوردست به این جلسه می‌آمدند. راز موفقیت ما در این جلسه محبت کردن به نوجوانان و میدان دادن به آنان بود. امروز هم ما هر کاری که می‌توانیم باید برای همین نوجوانان انجام دهیم زیرا نهال شخصیتشان در حال شکل‌گیری است و بعداً که با قرآن انس گرفتند یک عمر برای ما دعا می‌کنند و باقیات صالحات خواهند بود. پس باید به برخورد استاد جلسه با قاریان و شیوه‌های صحیح اداره جلسات هم توجه کرد تا اولاً قدرت جذب بیشتر شود و ثانیاً خدای نکرده سبب واخوردن نوجوانان از محافل قرآنی نشویم که خسارتی جبران‌ناپذیر است.

وی گلایه‌ای هم از فضایی دارد که خودش آن را باندبازی در جامعه قرآنی می‌خواند و تأکید می‌کند: همه قاریان مجبورند از فیلتر سه چهار جریان اصلی حاکم بر جامعه قرآنی رد شوند و تقریباً هیچ قاری‌ای بدون وابستگی به این جریان‌ها نمی‌تواند سری در سرها در بیاورد و مثلاً در مسابقات موفق شود چون مسابقات و داوران را همین جریان‌ها اداره می‌کنند. بودجه‌ها هم بیشتر در اختیار همین جریان‌ها قرار می‌گیرد که البته باید از زحمت‌های آنها هم تشکر کرد اما گاهی برخی قاریان هم زیر دست و پای اینها، از دست می‌روند. بنابراین استادان و فعالان قرآنی باید هدف اصلی‌شان جذب خالصانه و بامحبت نوجوانان به سمت قرآن کریم و قرآن‌محوری باشد نه مسابقه‌محوری، در غیر این صورت ما سرمایه‌های این حوزه را از دست می‌دهیم.  

انتهای پیام/