به گزارش خبرنگار فرهنگی قدس آنلاین، عرفه که بیشتر با حضور زائران بیت الله الحرام در عرفات و برای انجام اعمال عبادی حج شناخته می‌شود، اما مفهومی عرفانی در پرتو نام امام مصلح و صاحب قیام ابدی شیعه دارد. سید الشهدا(ع) در آخرین سفر حج ناتمام خود برای شیعیان میراثی به یادگار گذاشت که تصویر واقعی مؤمن صالح و مصلح را به ترسیم می کند. مؤمنی که تا به این ویژگی‌ها آراسته نشود، نمی‌تواند پرچم حق خواهی بردارد.
حجت الاسلام دکتر محمدباقر پور امینی، پژوهشگر و عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در گفت و گو با قدس آنلاین از رابطه روز عرفه با سید الشهدا می گوید.
*چرا روز عرفه با دعای عرفه امام حسین (ع) شناخته می‌شود؟ چه پیوندی بین عرفه و امام حسین (ع) برقرار است؟
عرفه روز دعا و درخواست از خدای متعال است و خوان رحمت الهی در این روز گسترده است و زمینه بخشش و پاکی در این روز فراهم است، بدیهی است که بهترین راه استفاده از این روز رحمت و مغفرت، پیوند با ولایت است. آنگونه که در زیارت می‌خوانیم: «من اراد الله بدء بکم و من وحده قبل عنکم».
سه عامل در دعا و حاجت خواهی مؤثر است و اجابت آن را تسریع می بخشد، زمان، مکان و مردان الهی. در دعای عرفه این سه عامل به چشم می‌خورد. روز نهم ذی الحجه به روز عرفه معروف است، سرزمین عرفات که حاجیان در روز عرفه در آن جمع می شوند و حضور و پیشگامی اولیای الهی که این دعای عرفه ارمغان حسین بن علی (ع) است و امام زمینه بهترین بهره مندی از روز عرفه با ابزار دعا را فراهم آورده است. روز عرفه و صحرای عرفات در پرتو کلام و نیایش امام حسین (ع) بستری برای انس و آشتی با خدا شده است و همین پیوند در ساخت شخصیت جامع مومنین موثر واقع می شود، حسین بن علی (ع) در پرتو دعای عرفه تصویر یک مومن فروتن، موثر، صالح و مصلح را ارائه می دهد که تنها عبد خدا است و فقط در برابر شکوه خدا سر تعظیم فرو می آورد و بندگی هیچ مخلوقی را نمی پذیرد و در پی حاکمیت سنت واقعی پیامبر (ص) و اسلام ناب است. مؤمن راستین در نگاه امام، هم در پی خبر برای خود است و هم درخواست می کند که اهل خیر باشد و خیر را برای دیگران سرازیر نماید «اقض لنا الخیر و اجعلنا من اهل الخیر».
حسین بن علی (ع) مشعل هدایت است؛ گاه حضور او در عرفات روشنایی بخش است و زمینه لطف الهی را فراهم می سازد و گاه مرقد این حجت خدا در کربلا، چلچراغی برای هدایت می گردد؛ آنگونه که در روز عرفه خدا نخست به اهل دعا و تضرع حاضر در کربلا نظر می کند و آنگاه به سایر بندگانش در عرفات. بی شک انس بندگان الهی با دعای عرفه امام حسین (ع) در روز عرفه وسیله برای جلب نظر خدا و کسب رحمت الهی است.
*اهداف حضرت از قرائت دعای عرفه چیست؟
تشویق به دعا از امتیازات فرهنگ دینی ما است و از سوی خداوند همگان به درخواست کردن و دعا ترغیب شده‌اند؛ آنگونه که دعا محکم ترین ارتباط با خدا تلقی می‌شود.
دعا از ارکان اصلی انس با خدا است و در پرتو دعا، انسان خدا را می خواند و از او یاری می جوید و زمینه بارش فیض الهی را بر خود فراهم می کند. خداوند همه را به این حاجت خواهی فرا می خواند و در آیه ۱۸۶ سوره بقره می فرماید:وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَةَ الدّاعِ إِذا دَعانِ فَلْیَسْتَجیبُوا لی وَ لْیُؤمِنُوا بی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ؛ و هر گاه بندگان من، از تو در باره من بپرسند، (بگو) من نزدیکم، و دعای دعاکننده را- به هنگامی که مرا بخواند- اجابت می‌کنم، پس (آنان) باید فرمان مرا گردن نهند و به من ایمان آورند، باشد که راه یابند.
امام حسین (ع) با هدف ایجاد انس و تقویت این ارتباط، دعای عرفه را در عرفات بر زبان جاری ساخت و این عطیه با ارزش، روحبخش و امید آفرین را به بشر به ارمغان آورد؛ رهاورد مهم دعای عای عرفه صحبت با خدا، ارتباط و انس بیشتر با او و بیان درخواست ازوست.
ای اخی دست از دعاکردن مدار
با اجابت یا رد اویت چه کار
در واقع در پرتو دعا، هر انسانی از دل خود، راهی به سوی خدا می گشاید؛ وجود این مسیر را می‌توان به وقت گرفتاری‌ها لمس کرد؛ در آن وقت آدمی با تمام وجود خدا را فریاد می زند و می گوید «انت الذی مننت، انت الذی انعمت، انت الذی احسنت، انت الذی اجملت ...» امام حسین (ع) تأثیر این میل خداجویی و کشش به دعا و التجا به خدا را در زندگی دنیایی و آخرتی نشان داد.
*چه ویژگی‌هایی در این دعا وجود دارد که وجه امتیاز و شناسنامه عرفه شده است؟
در دعای عرفه، امام حسین (ع) اینگونه رهنمون می شود که انسان وقتی از خدا درخواست می‌کند و نیازش را با او در میان می‌گذارد، احساس عزت می کند. چنین انسانی هیچ چیزی را به اندازه دعا خوش ندارد، همه خواهش ها و آرزوهای دل خود را با محبوب واقعی در میان می‌گذارد و فرصت سخن و راز و نیاز با خدا را مغتنم می شمرد. بدان حد که در پرتو دعا، هیچ گونه احساس خستگی و ملالت نمی‌کردند. امام می فرماید: «اللهم انک اقرب من دعی و اسرع من اجاب و اکرم من عفی و اوسع من اعطی و اسمع من سئل» خدایا! تو نزدیک ترین کسی هستی که از او می توان درخواست کرد؛ زودتر از هرکس خواهش ر اجابت می کنی، از هر بخشنده ای بزرگواریت بیشتر و عطایت فزون تراست.
*توصیه امامان معصوم به بزرگداشت این روز چه دلیل معرفتی دارد؟
در نگاه ائمه اطهار(ع) عرفه روز دعا و مسألت است یعنی عرفه روز درخواست است، امام صادق (ع) با بیان این جمله می‌فرماید: هر دعایی که دوست دارید برای خود بخوانید و در این دعا کردن، تمام تلاش خود را بکند. یکی از دعاهای زیبا و عاشقانه، دعای امام سجاد (ع) در روز عرفه است؛ توصیفی که امام در دعای ۴۷ صحیفه سجادیه، از این روز ترسیم می کند معرفت بخش است: اللَّهُمَّ هَذَا یَوْمُ عَرَفَةَ یَوْمٌ شَرَّفْتَهُ وَ کَرَّمْتَهُ وَ عَظَّمْتَهُ، نَشَرْتَ فِیهِ رَحْمَتَکَ، وَ مَنَنْتَ فِیهِ بِعَفْوِکَ، وَ أَجْزَلْتَ فِیهِ عَطِیَّتَکَ، وَ تَفَضَّلْتَ بِهِ عَلَی عِبَادِکَ؛ بار خدایا، امروز روز عرفه است. روزی است که آن را شریف و گرامی داشته‌ای و تعظیم و تجلیل کرده‌ای. در این روز رحمت خود پراکنده‌ای و بر مردمان به عفو خود منّت نهاده‌ای و عطای خود در حق ایشان افزوده‌ای و بر بندگانت تفضّل فرموده‌ای.
*مهمترین دستاورد عرفه چیست؟
عرفه روز درخواست، التماس، سماجت، آمرزش، آشتی و در نهایت انس با خداست و انسان باید رابطه خود را با خدا ترمیم و تصحیح کند تا از لذت یک رابطه عاشقانه بهره مند شود. عرفه جایگاهی همسان رمضان دارد آنگونه که در فرمایش امام صادق (ع) چنین آمده است :کسی که در ماه رمضان بخشیده نشود درک روز عرفه فرصتی برای بخشودگی است.
انتهای پیام/
نظر شما