تحولات منطقه

برداشت بی رویه آب از سفره‌های زیرزمینی دشت نیشابور باعث نشست در این منطقه شده است و ترک هایی را دراین دشت ایجاد کرده است که بدون تردید باعث بروز مشکلات و خسارت هایی به جاده ها ، خطوط انتقال نفت و گاز در دشت نیشابور خواهد شد.

فرونشست دشت نیشابورراه آهن تهران-مشهدراتهدید میکند/خروجهای قطار ازریل بخاطر فرونشست زمین است/مسوولان فقط حرف میزنند
زمان مطالعه: ۶ دقیقه

به گزارش خبرنگار قدس انلاین ، از طرفی ممکن است  گسترش این ترک ها تا خط  راه آهن سراسری مشهد - نیشابور باعث ایجاد خطرهای گوناگون  شود و بستر مناسبی را برای حوادث ناگوار در پی داشته باشد.
پدر کویرشناسی ایران در این زمینه  به قدس انلاین گفت: حفر هزاران چاه مجاز و غیر مجاز برای مصارف کشاورزی و صنعتی در این دشت وضعیت آن را تخریب و در مرز هشدار قرار داده است . به طوری که حتی جاده ها نیز در این دشت در حال شکستن هستند و مخاطرات حاصل از فرونشست آن روز به روز اثر خود را در دشت های خراسان رضوی نمایان تر خواهد کرد.

***زلزله خاموش دردشت نیشابور
پروفسورپرویز کردوانی با بیان این مطلب که نشست یا فرونشستن زمین پدیده ای است که در اثر خالی شدن آب ، در بافت های متراکم و لایه های زیرین سطح زمین رخ می دهد و در اثر آن سطح زمین به صورت تدریجی و در برخی موارد به طور ناگهانی فرو می نشیند، در ادامه به قدس آنلاین افزود: نشست و ترک برداشتن دشت نیشابور یک زلزله خاموش است که هر لحظه ممکن است تعداد زیادی را در خود ببلعد و به اعماق زمین فرو ببرد.
وی تصریح کرد: در حالی که عمر مفید یک چاه 50سال و حتی بیشتر است اما به دلیل حفر بیش از حد چاه در دشت نیشابوربه مشهد ، این چاه ها بسیار عمر کوتاهی دارند .از این رو در مناطقی که زمین نشست کرده است در بالا و پایین آن باید چاه ها را ببندند و اجازه حفر چاه مجدد را نیز به کسی ندهند.

همچنین باید در دره نیشابور چند سال قبل بند می زدند که هنگام بارندگی آب از زیر دشت ها نفوذ کند و ازسطح بالای آنها جاری نشود.اما به دلیل آنکه در این منطقه ساختمان سازی بی رویه انجام داده اند جایی برای بند بستن و تغذیه مصنوعی وجود ندارد.
کردوانی اظهار داشت: مسئولان وزرات راه گفته اند که در شکاف ها و جاهایی که زمین نشست کرده است سیمان می ریزیم ، در حالی که سیمان وضعیت را بدتر می کند زیرا به دلیل شکافی که باز شده است پایین می روند ودشت را سنگین تر می کنند که با یک بررسی دقیق و علمی مخاطرات و محدوده های خطر این عمل قابل تشخیص و دستیابی است، بنابراین بستن شکاف ها با سیمان وبتن چاره کار نیست .
وی با بیان این مطلب که پدیده فرونشست در سایر دشت های خراسان رضوی نیز قابل مشاهده است که باید به صورت جدی مورد توجه، مطالعه و اتخاذ تصمیم های علمی قرار گیرد، افزود: تنها راهی که می توانند برای نجات این دشت تاحدودی انجام دهند این است که یک فاصله خاص را پل بزنند و قطار در این مسیر از روی پل تردد نماید که اگرچه هزینه بر است اما چاره ای جز این نیست.

***فاجعه درانتظار خراسان رضوی
این جغرافیدان بابیان این جمله که یک دست صدا ندارد و برای نجات این دشت باید اقدامی ملی صورت بگیرد، افزود: رهایی از این بحران فقط با برنامه ریزی صحیح و اعمال روش های مدیریتی در بهره برداری صحیح از آب موجود امکان پذیر خواهد بود. در این زمینه نه تنها دست اندرکاران صنعت آب کشور بلکه سایر وزارت خانه ها به ویژه جهاد کشاورزی و حتی همه مردم و کشاورزان سخت کوش باید بسیج شوند تا با مدیریت شرایط از بروز حوادث ناگوار جلوگیری نمایند.
یک استاد دانشگاه نیز دراین باره گفت: اگر به مساله بحران آب و فرونشست زمین در دشت های استان خراسان رضوی توجه جدی نشود،  فاجعه‌ای برای استان به‌ وجود خواهد آمد.
دکتر مهدی بادپا در ادامه به قدس آنلاین افزود: معضل فرونشست از دهه 80 شمسی به بعد با رشد فزاینده جمعیت و برداشت آب های زیر زمینی  تشدید شد . از طرفی  طبق گزارشات وزارت نیرو، حدود ۹۲ درصد منابع آب تجدید پذیر در بخش کشاورزی مصرف می شود و کل مصرف آب در بخش خانگی و صنعت ۸ درصد است؛ متاسفانه رشد بی ضابطه کشاورزی در ایران و عدم توجه به توسعه پایدار، باعث شده است که دراستانهایی که زنگ خطر منابع آب و نشست زمین در آنها دهه ها است به صدا درآمده مثل اصفهان، فارس و خراسان و حتی حاشیه تهران، کشت برنج و محصولات آب بر مثل هندوانه روند رو به رشدی داشته باشند.

***زمین ریل ها را می بلعد

این دانش آموخته دکتری زمین شناسی دانشگاه فردوسی ادامه داد:  متاسفانه در چند سال گذشته با سه حادثه خروج قطار از ریل در کشور در دشت‌های کاشان، نیشابور و مسیر بم -زاهدان به دلیل فرونشست زمین مواجه بوده ایم.ممکن است به واسطه این فرونشست ها، روزی نه چندان دور، قطارهای تهران- مشهد به خصوص قطار سریع السیر این مسیر در اثر شکستن خطوط ریلی از خط خارج شوند .
دکتر بادپا اضافه کرد: تنها راهکار مقابله با پدیده فرونشست زمین، متوقف کردن روند رو به رشد برداشت و مصرف از منابع آب زیر زمینی است. ابتدا باید برداشت‌ها کنترل شود تا در سطح تجدیدشوندگی بتوان

با تغذیه مصنوعی، منابع آبی زیرزمینی را تجدید و احیا کرد. ؛ لذا تنها راه مقابله با فرونشست، تنها و تنها کنترل استفاده از منابع آب زیرزمینی است که درصد بالایی از آب کشاورزی ما را تامین می کند.
نماینده مردم  نیشابور و فیروزه نیز در این باره گفت:مسئولان درباره وضعیت دشت نیشابور بی تفاوت هستند.
حمیدگرمابی در ادامه به قدس آنلاین افزود:  نشست سطح زمین ناشی از افت منابع آب های زیرزمینی در بخش هایی از دشت نیشابور به طور محسوس مشاهده می شود. این مسئله به حدی گسترش یافته است که در حال حاضر بررسی نقشه ۳۰ ساله این دشت نیز از افت ۵۰ تا ۶۰ متری سطح آب در این دشت خبر می دهد.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تصریح کرد: مسئولان در جریان نگرانی این موضوع هستند اما صرف صحبت کردن درباره این موضوع مشکلی را برطرف نخواهد کرد و بیشتر از این نباید زمان را هدر دهند.

***خطر بیخ گوش قطارمشهد-تهران
گرمابی اظهار داشت: اگر روند برداشت از این دشت نیز ادامه پیدا کند و کنترل نشود و تصمیمات جدی برای این دشت اتخاذ نگردد ، مخاطرات زیادی در صف انتظار خواهند بود که بدون تردید نه تنها نیشابور بلکه کل استان را درگیر خود خواهد کرد زیرا تداوم نشست زمین و ترک‌ های حاصل از آن در دشت نیشابور ممکن است باعث بروز مشکل در خطوط ریلی این منطقه شود.

گرمابی افزود: روش های آبیاری مکانیزه نیز با ارائه تسهیلات برای کشاورزان این دشت در نظر گرفته شده است و در بودجه سال 97 از طریق کشت گلخانه ای در کل کشور 35 هزار نفر صاحب شغل می شوند که کشاورزان دشت نیشابور نیز باید از این بودجه نهایت استفاده را انجام دهند .نشست دشت نیشابور باید با جدیت از سوی مسئولان پیگیری شود زیرا به دلیل کم آبی وضعیت این دشت در حال بحرانی شدن است.
وی همچنین افزود: قطار سریع السیری که ازاین دشت می خواهد عبور نماید ، یک پروژه ملی است و باید به نگرانی ها درباره این موضوع توجه جدی شود ویک کار تحقیقاتی منسجم و جدی درباره آن صورت بگیرد. ازطرفی با مسئولان جهاد کشاورزی وسازمان آب منطقه ای ، جلسات متعددی در باره مباحث آب در دشت نیشابور داشته ایم و مقررات سخت گیرانه ای نیز دراین باره وضع شده است که اگرچه کشاورزان گلایه مند هستند اما چاره ای نیست و باید این مقررات سخت گیرانه اعمال شود تا سطح اب های زیرزمینی بیشتر ازاین کاهش پیدا نکند .

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.