گروه اقتصادی قدس‌آنلاین/ فاطمه معتمدی: مشاغل سخت و زیان آور،کارهایی است که در آن‌ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار، غیر استاندارد بوده و در اثر اشتغال کارگر تنشی به مراتب بالاتر ازظرفیت‌های طبیعی (جسمی و روانی) در وی ایجاد گردد که نتیجه آن بیماری شغلی و عوارض ناشی از آن بوده است.
قانون برای مشمولان مشاغل سخت و زیان آور مزایایی از جمله بازنشستگی بعد از 20 سال کار مداوم ویا پس از 25 سال کار متناوب در این مشاغل و برخورداری از مرخصی سالانه پنج هفته در نظر گرفته است.
همچنین در مشاغل سخت و زیان آور ساعات کار روزانه به جای 7 ساعت و 20 دقیقه، 6 ساعت تعریف شده است.
گرچه طبق قانون ساعت کار در مشاغل سخت و زیان آور روزانه 6 ساعت و 36 ساعت در هفته است و یا مرخصی سالانه پنج هفته است، اما چندان اجرایی نمی‌شود و میلیون‌ها ایرانی نمی‌توانند از این حق خود استفاده کنند.
اجرا نشود، پیگیری می‌شود
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در قانون کار برای همه مشاغل سخت و زیان آور یک ساعت بخشودگی ساعت کار روزانه تعریف و در نظر گرفته شده است، اظهار داشت:از آن جایی که سلامت شاغلان مشاغل سخت و زیان‌آور بیشتر در معرض خطر است؛ بنابراین ساعت کار روزانه برای این افراد 6 ساعت و در هفته 36 ساعت تعیین شده است که باید رعایت شود.
سهیلا جلودارزاده در گفت‌وگو با خبرنگار قدس آنلاین، افزود:البته ممکن است که برای برخی شغل‌های سخت و زیان آور، کارفرما شرایط مناسب‌تری را برای کار کردن فراهم کند تا از سختی کار کاسته شود که در این صورت ساعت کاری عادی و افراد می‌توانند بیشتر از زمان تعریف شده کار کنند و اضافه کار بگیرند.
وی اضافه کرد: اگر امتیازات تعریف شده برای مشاغل سخت و زیان آور در کارگاه و یا واحدی رعایت نمی‌شود، مشمولان قانون باید این موضوع را از طریق مراجعه به ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی پیگیری کنند و در سطح بالاتر می‌توان موضوع را از طریق مراجع قضایی دنبال کرد.
وی در این باره که آیا کمیسیون اجتماعی قرار نیست در این خصوص ورود یابد، تصریح کرد: مجلس و به طور خاص کمیسیون اجتماعی از باب وظیفه نظارتی درباره عدم اجرای قانون مشاغل سخت وزیان آور باید ورود پیدا کند، البته از آن جایی که در وضعیت کنونی موضوعاتی مانند تغییر و تحولات در کابینه دولت وقت زیادی از مجلس گرفته، مواردی مانند زنان سرپرست خانوار و مسائل مرتبط با کار قدری عقب افتاد که با استقرار وزرای جدید، کمیسیون اجتماعی این موضوعات را حتماً پیگیری می‌کند.
وی ادامه داد: اگر بخشی از قانون مشاغل سخت و زیان‌آور اجرا نشود، موضوع قابل پیگیری است.
ضعف نظارت
مسعود رضایی، عضو دیگر کمیسیون اجتماعی مجلس نیز در این خصوص که آیا در بحث عدم اجرای کاهش ساعت کاری در مشاغل سخت و زیان‌آور و اینکه با تفسیر به رأی این امتیاز تنها برای شمار معدودی از شغل‌های تعریف شده ذیل مشاغل سخت و زیان‌آور اجرا می‌شود و آیا، خلأ قانونی وجود دارد، اظهار داشت: خلأ قانونی وجود ندارد؛ در قانون مشاغل سخت و زیان‌آور ساعت کاری 6 ساعت روزانه و 36 ساعت در هفته است؛ بنابراین اگر کارگاه، بنگاه و یا سازمانی رعایت و اجرا نمی‌کند، تخلف کرده است.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار ما افزود: اگر گزارشی مکتوب و مستند مبنی بر عدم اجرای قانون و امتیازات در نظر گرفته شده برای مشاغل سخت و زیان‌آور به کمیسیون اجتماعی مجلس برسد، کمیسیون نسبت به پیگیری موضوع ورود می‌کند و از طریق تقاضای تحقیق و تفحص موضوع بررسی خواهد شد.
وی اضافه کرد: متولی نظارت بر حسن اجرای قانون در حوزه کار و کارگری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است؛ بنابراین اگر مصداقی مبنی بر عدم اجرای قانونی مانند مشاغل سخت و زیان آور یا تفسیر به رأی قانون باشد، باید این وزارتخانه پاسخگو باشد.
تضییع حق کارگران
در همین حال رئیس کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور درباره عدم اجرای ساعت کاری 36 ساعت در هفته و 6 ساعت روزانه برای شاغلان مشاغل سخت و زیان‌آور اظهار داشت: در قانون مشاغل سخت و زیان‌آور ساعت کار برای شغل‌های مشمول این قانون 6 ساعت روزانه و 36 ساعت در هفته تعریف شده است، ضمن اینکه مرخصی سالانه نیز پنج هفته است که این امتیازات در قانون برای این شغل‌ها مشخص شده است.
علی بیگی در گفت‌وگو با خبرنگار ما افزود: با اینکه این شرایط در قانون برای مشاغل سخت و زیان‌آور مشخص و تعیین شده است، اما متأسفانه بخش‌هایی از این قانون بدرستی اجرا نمی‌شود و امید است وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان ناظر بر حسن اجرای قانون به این موضوع مهم ورود و وظیفه نظارتی خود را دنبال کند و این حق قانونی کارگران و شاغلان مشمول را اطلاع رسانی کند تا حقی از این قشر زحمتکش تضییع نشود که تاکنون بسیار تضییع شده است.
صراحت قانون
وی در این باره که گفته می‌شود ساعت کار روزانه 6 ساعت و هفته‌ای 36 ساعت برای همه مشاغل سخت و زیان‌آور نیست، بلکه برخی شغل‌ها مانند کار در معادن را شامل می‌شود، گفت: خیر قانون در این بخش صراحت دارد و تفکیک قائل نشده است و شامل همه شغل‌های تعریف شده و مشمول گروه مشاغل سخت و زیان‌آور است.
وی اضافه کرد: یک ایراد اساسی که وجود دارد این است که برخی مشاغل سخت و زیان‌آور تا به 20 سال نزدیک نشود در کمیته مشاغل سخت و زیان‌آور برای اینکه آیا مشمول مشاغل سخت و زیان‌آور است، مطرح و بررسی نمی‌شود و این موضوع سبب می‌شود که اگرآن تأیید شد در واقع حق قانونی این کارگران که استفاده از ساعت کاری 6 ساعت به جای 7 ساعت و 20 دقیقه ساعت در روز است، ضایع شود.
وی ادامه داد: اینکه برخی مشاغل تا زمان نزدیک شدن به 20 سال در کمیته بررسی مشاغل سخت و زیان‌آور بررسی نمی‌شود، سبب شده است برخی کارفرمایان از این موضوع سوء استفاده کننده و کارگران و شاغلان واحد خود را ملزم
به کارکرد هفته‌ای 44 ساعت بکنند، در حالی که در مشاغل سخت و زیان‌آور میزان ساعت کاری کمتر است.
وی تصریح کرد: البته برخی مشاغل مانند کار در معادن نیاز به بررسی و طرح شغل در کمیته بررسی مشاغل سخت و زیان‌آور ندارند که در این بخش عموماً کاهش ساعت کاری رعایت می‌شود، در حالیکه هستند بسیاری از شغل‌هایی که مشمول مشاغل سخت و زیان‌آور هستند، اما تأخیر در زمان بررسی این مشاغل در کمیته سبب تضییع حق کارگران شاغل در این شغل‌ها می‌شود.
فقط 13 شغل تعریف شده
وی ادامه داد: در حال حاضر فقط 13 گروه شغلی از جمله کار درمعادن،کار در ارتفاع و خبرنگاری تأیید و تعریف شده است و مابقی شغل‌ها باید در کمیته بررسی مشاغل سخت و زیان آور وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مطرح و بررسی شود که در صورت تأیید شاغلان این حرفه می‌توانند از بازنشستگی با 20 سال سابقه برخوردار شوند، اما ساعت کاری در این بخش عموماً تضییع شده است و عملاً به جای 36 ساعت، 44 ساعت در هفته کار می‌کنند.
ضعف نظارت،مقاومت کارفرمایان و بی اطلاعی کارگران
وی در این خصوص که آیا برای مشاغل 13 گانه تعریف شده ساعت کاری 6 ساعت در روز اعمال می‌شود،گفت:متأسفانه قانون کاهش ساعت کار در این مشاغل هم بدرستی اجرا نمی‌شود.
وی درباره دلیل این عدم اجرا اظهار داشت: ضعف نظارت از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مقاومت برخی کارفرمایان از جمله این دلایل است؛ به طوری که با علم به اینکه این شغل‌ها به عنوان مشاغل سخت و زیان آور تعریف شده است، اما کاهش ساعت کاری و مرخصی سالانه پنج هفته پیش‌بینی شده برای این مشاغل در قانون اعمال نمی‌شود.از سوی دیگرکارگران نیز چندان از حق و حقوق قانونی خود آگاه نیستند، بنابراین مجموع این عوامل سبب شده است مزایای تعریف شده در قانون برای شاغلان مشاغل سخت و زیان آور حتی در مشاغل 13 گانه تعریف شده نیز چندان اجرایی نشود.
رئیس کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشوراذعان داشت:وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی باید این حق و حقوق تعریف شده در قانون مشاغل سخت و زیان آور را به کارگاه‌ها و واحدها اطلاع رسانی کنند و تشکل‌های کارگری نیز کارگران را از این حق قانونی آگاه کنند.
علی بیگی خاطرنشان کرد: در واقع وزارت تعاون، کار ورفاه اجتماعی،کارفرمایان و بی‌اطلاعی کارگران سبب شده است حق افراد مشمول قانون مشاغل سخت و زیان آور در بخش هایی مانند کاهش ساعت کاری و مرخصی سالانه پنج هفته‌ای تضییع شود.
حق الناس
وی اذعان داشت:اکنون کاهش ساعت کاری مشاغل سخت و زیان‌آور خیلی کم و تنها مشاغل محدود مانند معادن اجرا می‌شود و مابقی حقشان ضایع می‌شود که این موضوع به نقش نظارتی وزارت تعاون، کار ورفاه اجتماعی بر می‌گردد؛ چرا که مسئولیت نظارت بر حسن اجرای قانون را بر عهد دارد. از سوی دیگر کارفرمایان هم باید توجه داشته باشند که اگر مشاغلی مشمول سخت و زیان آور است، اما امتیازات این مشاغل را رعایت نکنند، این به مثابه حق‌الناس است.
قراردادهای موقت و ترس از اخراج
وی با بیان اینکه بسیاری از کارگران از وجود چنین امتیازات قانونی برای شغل‌های سخت و زیان‌آور آگاه نیستند، گفت: شماری از کارگران نیز به دلیل داشتن قراردادهای کاری موقت و از ترس از دست دادن کار جرئت نمی‌کنند چرایی عدم اجرای این امتیازات را پیگیری کنند.
وی در این باره که راهکار چیست، افزود: وظیفه ذاتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است که بر حسن اجرای قانون در حوزه کار نظارت کند که بدرستی این بخش اجرا نمی‌شود؛ بنابراین بازرسی و نظارت‌ها از واحدها و بنگاه‌های تولیدی باید افزایش یابد.
وی در خصوص آمار کارگران مشمول مشاغل سخت و زیان آور در کشور و اینکه چند درصد این افراد حقشان در بحث کاهش ساعت کاری و استفاده از پنج هفته مرخصی در سال تضییع می‌شود، گفت: آمار دقیقی از شمار کارگران مشمول قانون مشاغل سخت و زیان آور ندارم. به نظر می‌رسد طیف کارگرانی که حق آنان در حوزه استفاده از کاهش ساعت کاری و مرخصی سالانه تضییع می‌شود، گسترده و زیاد است.
استثنایی در کار نیست
علی خدایی، نماینده کارگران در شورای عالی کار نیز طی یک گفت‌وگوی کوتاه اظهار داشت: هر شغلی که ذیل مشاغل سخت و زیان آور تعریف و مشمول باشد، می‌تواند از امتیازات تعریف شده در این بخش مانند کاهش ساعت کاری و مرخصی پنج هفته در سال استفاده کند؛ بنابراین تنها برخی مشاغل مانند کار در معدن را شامل نمی‌شود، بلکه همه شغل‌های شامل مشاغل سخت و زیان‌آور را مشمول می‌شود.
انتهای پیام/
نظر شما