گروه فرهنگی قدس‌آنلاین/ صبا کریمی: «چهل سیزده» عنوان ویژه برنامه‌ای است که همزمان با ۱۳ آبان و سالروز تسخیر سفارت آمریکا با اجرای مسعود ده‌نمکی به مدت یک هفته، هر شب روی آنتن شبکه 4 سیما رفت. پیش از این مسعود ده ‌نمکی به عنوان کارشناس ـ مجری برنامه تلویزیونی «چهل و هشت» رو در روی فرماندهان و مسئولان دفاع مقدس قرار گرفت و زوایای پنهان هشت سال جنگ تحمیلی و دفاع مقدس را در چهلمین سال انقلاب اسلامی بررسی کرد؛ محمدمهدی سموعی تهیه‌کننده این دو برنامه در گفت‌وگو با قدس بیان کرد که قرار است تیم تولیدشان بزودی برنامه‌های دیگری همچون دو برنامه قبلی و با محوریت 40 سالگی انقلاب بسازند. به همین بهانه با او پیرامون چگونگی ساخت این برنامه و تولیدات پیش رو به گفت و گو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

سموعی در ابتدای سخنان خود با اشاره به سررشته اصلی ایده و ساخت این برنامه عنوان کرد: با تغییر مدیریتی که از زمان آقای معینی‌پور در شبکه چهار سیما پیش آمد ، رویکردی که شبکه چهار در رسانه ملی دارد هم تا حدودی دستخوش تغییر شد و این بار تأکید بیشتر بر مبنای شناخت و درک مخاطب و البته ایجاد ارتباطی دو طرفه بود.

بدین معنا که حرف‌های تازه نخبگان را بتوانند در مدیوم و پلتفرمی ارائه کنند که برای عامه مردم قابل درک باشد؛ بنابراین با توجه به این تغییر رویکرد گروه‌های جدید در شبکه شروع به کار کردند. اگر شما کنداکتور شبکه چهار را ببینید متوجه برنامه‌های متنوع بسیاری نسبت به گذشته می‌شوید. «شب‌های هنر»، «شوکران»، «اینجا جمهوری»، «ایران» و در کنار این‌ها «چهل و هشت»، «چهل سیزده» و... از سوی دیگر مدیران شبکه چهار  تمایل داشتند که در موضوعات انقلاب و تاریخ شفاهی انقلاب یک کار تخصصی کنند و تمایل داشتند با خبره‌ترین افراد کار کنند. به همین دلیل هم در تیم ما افرادی هستند که سالیان سال است درباره تاریخ انقلاب و موضوعاتی از این دست کار کرده بودند و با این فضا آشنایی دارند.نمونه اش آقای روزی طلب که به عنوان سردبیر «چهل سیزده» در این برنامه هم حضور داشت، صاحب آثار متعددی در حوزه تاریخ انقلاب است و اکنون معاون مرکز اسناد است و به طور مداوم کارهای مختلفی چه در حوزه فیلم‌های سینمایی، سریال و برنامه سازی دارند. 

 چهل‌های مختلف به مناسبت چهل سالگی

وی در ادامه به شکل گیری «چهل و هشت» اشاره کرد و گفت: داستان از اینجا شکل گرفت که شبکه چهار قصد داشت چهل‌های مختلفی را به مناسبت چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی و با موضوعات مختلف بسازد. پیشنهادی که عملاً مطرح شد و مورد قبول قرار گرفته «چهل و هشت» با رویکرد بررسی هشت سال جنگ تحمیلی در چهلمین سالگرد انقلاب و «چهل سیزده» بررسی تاریخ شفاهی روابط ایران و آمریکا در 13 آبان ماه و حوادث قبل و بعد از آن است.

سموعی تصریح کرد: اما در چهل و هشت چه اتفاقی افتاد؟ ما در این برنامه موضوعات مختلفی داشتیم که در 30 سال گذشته و پس از پایان جنگ تحمیلی به آن بسیار پرداخته و بررسی شده بود، اما با این وجود یک سری موضوعاتی بود که مغفول مانده و به صورت کمتر یا ناقص به آن پرداخته شده بود. شاید در ظاهر فرم برنامه به صورت گفت‌وگو محور و دو نفره است، ولی سعی شد که مانند پرونده‌های ژورنالیستی یک نقطه شروع و پایانی داشته باشیم و بین این دو نقطه حرف‌هایی را بزنیم که تاکنون زده نشده و در واقع نورافکن را در نقاط مبهم و تاریک جنگ بیندازیم.

 ده نمکی و نگارش دایره المعارف جنگ

این تهیه کننده خاطرنشان کرد: اگر دقت کرده باشید افرادی که در «چهل و هشت» دعوت شدند یا در آن موضوع خاص مطلع‌ترین افراد بودند یا با تخفیف می‌توان گفت یکی از مطلع ترین‌ها بودند. شاید نقطه شاخص «چهل و هشت» را بتوان تلاقی آقای روزی طلب و آقای ده نمکی دانست؛ بد نیست بدانید مسعود ده نمکی این روزها در حال نگارش دایره المعارف جنگ است؛ ایشان تسلط خوبی روی اطلاعات جنگ دارد. مسعود ده نمکی بیش از آن که مجری باشد کارشناس موضوع دفاع مقدس بود؛ چند موضوع در این برنامه مورد توجه قرار گرفت مانند سرنوشت کربلای چهار، تشکیل نیروی دریایی سپاه، نابود کردن نیروی دریایی عراق یا جنگ با نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس. اتفاق دیگری که در «چهل و هشت» افتاد این بود که برای اولین بار پس از 30 سال اطلاعات طبقه‌بندی شده سپاه توسط آقای دکتر زارعی که فرمانده سابق جنگ الکترونیک سپاه بود، گفته شد. این‌ها نقاط عطف این برنامه بود.

 خانم ابتکار گفت پرداختن به این موضوعات هزینه دارد

وی درباره ادامه این برنامه در «چهل سیزده» متذکر شد: ما در ادامه هم سعی کردیم همین فرم را حفظ کنیم. با توجه به این که آقای روزی طلب در تاریخ انقلاب کار کرده بود و آقای ده نمکی هم سابقه چندین ساله ژورنالیستی دارد و روی تاریخ ایران و آمریکا مسلط بودند این فضای مطالعاتی و پژوهشی را حفظ کردیم و در «چهل سیزده» هم سعی کردیم سراغ افرادی برویم که مثل «چهل وهشت» یا مطلع‌ترین باشند یا دست کم جزو نسل اول باشند و یا افرادی که در جریان تسخیر سفارت آمریکا حضور داشتند.

یک سری دوستان مانند آقای اصغرزاده شرط پخش زنده برنامه را برای حضور در این برنامه گذاشت، آقای سیف اللهی تأکید داشت به واسطه نقدی که به رویکرد صدا و سیما دارد در این برنامه حضور پیدا نمی‌کند و یا خانم ابتکار حضور در این برنامه را ضروری ندانست و گفت پرداختن به این موضوعات هزینه دارد.

فضایی که داشتیم واقعاً به گونه‌ای نبود که بخواهیم دوستان را در معذوریت بگذاریم و سعی کردیم از حضور این دوستان به صورت مصاحبه‌هایی که از قبل تولید شده و آرشیوی بود استفاده کنیم، اما میهمان‌های دیگری داشتیم مانند آقای شیخ‌الاسلام که آن زمان سخنگوی دانشجویان بوده و خودش یکی از دانشجویانی بود که در ماجرای تسخیر سفارت آمریکا حضور داشته است یا آقای روح الامینی که جزو حلقه دوم بود و آقای مصلحی آن زمان مسئول اسناد مرکز لانه بود و برای اولین بار بعد از 40 سال در برنامه شرکت کرد و همچنین از حضور میهمانان دیگری هم استفاده کردیم. نکته مهم دیگری که در «چهل سیزده» سعی کردیم رعایت کنیم معرفی کتاب با موضوع شناخت آمریکا بود که هرشب یک آیتم معرفی کتاب انجام می‌شد که این هم موضوع قابل توجهی است و آیتم خوبی ساخته شد.

سموعی با اشاره به بازخورد مخاطبان عنوان کرد: واقعیت این است که شبکه چهار با توجه به رویکردی که دارد شبکه خاصی است، اما تعاملی که با مردم داشتیم و بازخوردی که از آن‌ها گرفتیم این بود که این برنامه توسط مردم دیده شده و با آن ارتباط برقرار کردند. مضاف بر اینکه تیم اجرایی این برنامه به غیر از برنامه‌سازی در تلویزیون همزمان هر قسمت آن را پیاده می‌کردند و محتوایش را در اختیار سایت‌ها و فضای مجازی قرار می‌دادند و خیلی‌ها که نتوانسته بودند این برنامه را ببینند در زمان دیگری از محتوای این برنامه استفاده کردند.

 پروژه‌های جدید پیش رو

سموعی با اشاره به پروژه‌های جدید اظهار کرد: ما چند چهل دیگر هم پیشنهاد دادیم و مدیران شبکه بنا به سیاست‌هایشان اگر تمایل داشته باشند ما هم آمادگی ساختش را داریم مانند «چهل شانزده» که بررسی رویش‌های انقلاب و نسل هایی که به دهه شصت معروفند و الان در آستانه چهل سالگی هستند. «چهل پنجاه» هم برنامه دیگری است.

با توجه به این که ناامیدی از جهات مختلف در جامعه پمپاژ می‌شود، اما شاهد این بودیم که رهبر معظم انقلاب خلاف این جهت چندی پیش نامه‌ای را در مورد چشم انداز 50 سال آینده انقلاب ترسیم کردند و می‌توان گفت آن را به عنوان یک مانیفست برای فعالین جبهه انقلاب ارائه دادند. این خودش برای ما جرقه‌ای بود که رویکرد آینده انقلاب را بررسی کنیم که الان در چهل سالگی در چه نقطه‌ای هستیم و در آینده به چه جایگاهی خواهیم رسید و خوشبختانه در این زمینه افراد متفاوتی از تفکرات متفاوتی را در نظر خواهیم داشت؛ چه جریان‌های سیاسی و چه جریان‌های فکری که در این زمینه صاحب نظرند و مقالاتی در این رابطه ارائه شده است؛ اما با تحقیق و اطمینان این را می‌گویم که در این مورد تاکنون هیچ برنامه تلویزیونی ساخته نشده است.

در آخر هم باید به «چهل بیست و دو» یا «چهل چهل» اشاره کنم که البته هنوز در مورد نامش به نتیجه قطعی نرسیدیم. این ویژه برنامه‌ای برای دهه فجر است که سعی می‌کنیم مانند سایر موضوعاتی که تاکنون داشتیم متفاوت به آن نگاه کنیم و در دهه فجر هم این کار را انجام بدهیم.

انتهای پیام/