به گزارش قدس آنلاین ، علیرضا آزاد در نشست صدای بیصدایان که در مورد حقوق حیوانات در بستر تغییر و تحولات مدنی در دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست دانشگاه فردوسی برگزار شد، درخصوص فلسفه اخلاق در مورد حقوق حیوانات اظهار کرد: رویکردی که امروز حتی در بین طرفداران حقوق حیوانات وجود دارد این است که به بعد عاطفی و تا حدی سیاسی، حقوقی این مسئله توجه شده و بعد فلسفی و تئوریپردازیهای فلسفی در این زمینه کمرنگ بیان شده است و این موضوع باعث شده فقر ادبیات حقوقی بهوجود بیاید. اگر از افراد که حتی فضای آکادمیک بحث حقوق حیوانات را انجام میدهند بپرسیم که شما بر اساس مبنای منفعت گرایانه، فضیلت گرایانه یا وظیفه گرایانه این کار را میکنید؟ شاید نتوانندپاسخ درستی بدهند.
به حقوق حیوانات صرفاً احساسی نگاه میشود
وی ادامه داد: رویکرد به حقوق حیوانات به شدت عاطفی و احساسی است و خلأ مبانی تئوریک و فلسفی در این حوزه احساس میشود.
عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی تصریح کرد: همچون بسیاری روشنفکران معاصر، چالش آینده جهان را چالش اخلاق و حقوق میدانم. حقوق زنان، حیوانات، همجنسگرایان، گیاهان، اشیاء، رباتها و... مباحث اخلاقی عدیده ای در پی دارد. اگر به بنیان چالشهای اخلاق و حقوق توجه نکنیم بحثهایی که ادامه خواهیم داد، بسیار سطحی باقی میماند و حقوقی نمیشود. اینکه فراوان آیات و روایات در مورد اخلاق رابطه با حیوانات داریم اما در دادگاههایمان منشور حقوق حیوانات نداریم بخاطر این ضعف فلسفی و تئوریکی است که وجود دارد. ریشه بسیاری از مشکلات در ادبیات حقوقی و پارادایمهای اجتماعی را در چنین ضعفی خلاصه میکنم. امروزه گسل عمیق بین دینی و نظام حقوقی ما وجود دارد.
روایاتی درباره حقوق حیوانات
آزاد با بیان اینکه «سورههای متعدد از جمله بقره، نحل و... به نام حیوان هستند»، عنوان کرد: دستورالعملهای قرآن در مورد حقوق حیوانات باعث شده در کتابهایی که در طول تاریخ تمدن اسلامی نوشتیم توجهات عجیبی به حقوق حیوانات شود به حدی که ابن اخوه در کتاب معالم القربهفی احکام الحسبه در جایی که احکام امر به معروف و نهی از منکر را بیان میکند، میگوید ساعت کار حیوان در آسیابها نباید بیش از یک ساعت خاصی باشد، ممنوعیت حمل بار بیش از اندازه را ایجاد میکند، میگوید چاقو در هنگام ذبح کند نباشد تا حیوان زجر ببیند و اگر کند باشد فرد خاطی بازداشت شود و... .
وی درخصوص روایاتی که درمورد معراج پیامبر و ارتباط آن با حقوق حیوانات وجود دارد، خاطرنشان کرد: در روایات متعددی پیامبر میفرماید من زنی را دیدم در جهنم که علت جهنمیشدن او این بود که گربهای را به جایی بسته بود و گربه از بیغذایی و بیآبی مرده بود و دیدم زنی زناکار و فاسد وارد بهشت شد چون سگی را تشنه و افتاده دیده پیراهن خود را درآورده و به داخل چاه برده تا آب جذب پیراهن شود و با آن تشنگی سگ را برطرف کند؛ زیرا در آن چاه سطل نبوده است.
عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی افزود: در روایات داریم شهادت کسی که حیوانی را آزار بدهد در هیچ دادگاهی و در هیچ زمینهای پذیرفته نیست؛ چرا که از عدالت و انصاف ساقط است. کسی که روزه دارد تمام سر را نباید زیر آب ببرد، اما برای نجات جان حیوانی که در حال غرقشدن است اشکال ندارد روزهدار این کار را انجام و روزه خود را بشکند. مستحب است موقع دوشیدن حیوان ناخنها کوتاه باشند تا حیوان اذیت نشود. امام علی در توصیه به افرادی که برای جمعآوری زکات میرفتند، میفرماید مبادا شبهنگام به آغل حیوانات بروی که موقع استراحت آنهاست، بین مادر و فرزند در گرفتن زکات جدایی نینداز و... .
اسلام حتی به حقوق حیوانات مرده هم توجه دارد
آزاد گفت: در اسلام مکروه است تا وقتی بدن حیوان پس از ذبح گرم است، پوست آن را بکنیم. خوردن گوشتی که سریع پس از ذبح کنده شده مکروه است. این موضوع نشان میدهد در اسلام حتی حقوق حیوانات مرده هم مورد توجه است. این موضوع را در کمتر نظام فلسفی و حقوقی میبینیم.
وی با بیان اینکه «اگر کسی برای انجام گناهی به مسافرت میرود مثلا برای دزدی و... باید نمازش را کامل بخواند»، بیان کرد: اینکه چنین افرادی نباید نماز شکسته بخوانند به معنای این است که خدا میگوید انگار نماز تو را قبول ندارم. همچنین کسی که برای تفریح به صید میرود هم باید نمازش را کامل بخواند.اینکه برخی بخواهند به اسلام انگ بزنند که اسلام حقوق حیوانات را تضعیف کرده، بیانصافی است.
در درج مسائل مربوط به حیوانات در حقوق مدنی از ضعیفترین کشورهاییم
عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی اظهار کرد: پارادایمهای فلسفی ما در این باب ضعیف است. از ضعیفترین کشورها در ارتباط با درج مسائل مربوط به حیوانات در حقوق مدنیمان هستیم. چرا اینقدر در آیات و روایات حقوق حیوانات به رسمیت شناخته شده اما در حوزه مدنی چیز خاصی نداریم؟ علت این است که مبانی تئوریک و فلسفی این موضوع نهادینه نشده. ضعف تئوراسیون در این حوزه داریم. لذا مسئله در حد پند و اندرز اخلاقی باقی مانده تبدیل به نظام حقوقی نشده است. نیازمند فلسفیدن در این حوزه هستیم. صرفا به مباحث عاطفی و احساسی بسنده نکنیم تا بتوانیم نظاموارههایی در این باب تولید کنیم.
مگر در حوزههای دیگر، خشونت کاهش یافته تا در زمینه حیوانات نیز کم شده باشد؟
آزاد با بیان اینکه «خراسات رضوی ده سال قبل رتبه ده خشونت را در کشور را داشت»، گفت: سه سال پیش رتبه چهارم را داشتیم. در فضایی که خشونت رو به گسترش است نباید تعجب کنیم خشونتورزی در مورد حیوانات رشد داشته باشد. مگر در حوزههای دیگر خشونت کاهش یافته که در حوزه حیوانات شاهد کاهش خشونت باشیم. مشهدیها در کشور به بد رانندگی کردن شهره هستند. رانندگی یکی از مظاهر تحلیل فرهنگ اجتماعی است و ناخودآگاه جمعی خود را در رانندگی نشان میدهد. در استان از جهت این شاخصها وضعیت نگران کننده داریم که خود را به شکلهای مختلف از جمله درمورد حقوق حیوانات نشان میدهد.
فضای اجتماعی ایران بجای تکلیفمداری به سمت حقمداری پیش میرود
وی در خصوص تحولات مدنی در ایران تصریح کرد: یک شیفت پارادایمی از تکلیف مداری به سوی حق مداری درحال اتفاق افتادن است. آیا آنچه میگوییم به معنای این است ما انسانهای مدرن در برابر حیوانات تکلیفی داریم یا صحبت این است که بگویم حیوانات در این دنیا حقی دارند؟ به نظر میرسد فضای اجتماعی ایران به سمت حق مداری بجای تکلیف مداری پیش میرود. اینجا سوال پیش میآید که منابع حق چیست. اگر پاسخ این باشد وظیفه، تعیین کننده حق است، ممکن است بگوییم مثلا سگها چه وظیفهای را در جامعه انجام میدهند تا حق اجتماعی داشته باشند. در حالی که اگر مبنای ما برای حق، کرامت ذاتی باشد، حیوانات اگر هیچ کاری هم نکنند، حق دارد.
استقلال مالی سمنها از دولت باید حفظ شود
عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی با اشاره به اینکه «به مرور سمنها دارد جای دولت را میگیرد»، یادآور شد: این اتفاق فرخندهای است. اینکه جای دولت فرهنگی با فرهنگ دولتی عوض شده بخاطر این است که سمنها در فضای فرهنگی کمتر فعالیت کردند. فعالیت سمنها در سالهای اخیر کمک میکند بجای اینکه فرهنگ ما سیاسی و دولتی باشد، دولت، سیاستمداران و مردم فرهنگی شوند. استقلال مالی سمنها از دولت باید حفظ شود. سم مهلک پول بیبرکت نفت وارد هرجا شود روح آنجا را خراب میکند.
آزاد افزود: اگر افراد هوشمندانه مراقب باشند سمنها بستری برای کارهای نادرست سیاسی قرار نگیرد میتواند زمینه رشد بسیار خوبی را فراهم کند.جامعه ما آماده تغییر است آنقدر بسترهای اجتماعی تغییر کرده که حتی افرادی که نمیخواهند تغییر را بپذیرند چاره ای جز پذیرش آن ندارند.
میگویند حقوق حیوانات دغدغه شکمسیران است!
وی تصریح کرد: یشتر دغدغه افرادی که در حوزه حقوق حیوانات فعالیت میکنند آن را در قالب یک دغدغه بورژوازی مطرح کردهاند، به زبان ساده تر حقوق حیوانات دغدغه شکم سیران است و در لایههای پایینتر اجتماع کمتر توانسته خود را نشان دهد. تا وقتی نتوانیم دغدغههای آکادمیک و روشنفکرانه را به لایههای پایینتر جامعه تسری بدهیم، نمیتوانیم موفقیت پایدار کسب کنیم. توسعه این دغدغهها به لایههای پایین تر اجتماع رسالت دغدغهمندان در این حوزه است.
نجسبودن سگ به معنای پلیدبودن او نیست
آزاد در خصوص سگ و روایتهایی در مورد نجس بودن آن گفت: سه بار در قرآن صحبت از سگ شده. در یک به صورت تشبیه است که میگوید فلانی مثل سگ هاری است. مورد دوم سگ اصحاب کهف است و مورد سوم هم در مورد سگهایی است که برای شکار تربیت میشوند که در قرآن امده شکاری که سگ شکاری بیاورد حلال است ولو اینکه سگ، حیوان را خفه کند، گاز بگیرد و... . در قرآن چیزی برای نجاست سگ نداریم بلکه در روایات داریم. در قرآن فضا فضای مثبتی است در ارتباط با سگ. در روایات هم ما فقط روایات نجاست را دیدیم. من نمیگویم سگ نجس نیست بلکه نجس به معنای پلید بودن سگ و اینکه هر بلایی خواستیم بر سر سگها بیاوریم، نیست.
عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی افزود: در داستان های انبیا پیامبری را سراغ نداریم مگر اینکه سگی کنار او بوده است. نجس بودن به معنای منزجر بودن انسان از این حیوان و به معنای بی حرمتی نیست.
وی با اشاره به اینکه «در مورد مباحث فقهی مربوط به نجاست سگ جلسهای میان دانشکدههای منابع طبیعی و محیطزیست، الهیات و دامپزشکی برگزار شود»، بیان کرد: روایات متعدد در این زمینه داریم؛ اینکه مفهوم روایات چه چیزی میخواهند بگویند محل بحث اصلی است. شاید در شرایط امروز مسئله متفاوت شود. روایات در مورد ممنوعیت خرید و فروش عین نجس همچون خون، حرمت شطرنج و... داریم اما امروز حکم متفاوتی دارند. به طور مثال خرید و فروش خون چون از نظر عقلی فایده مند است، انجام میشود و... .
عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی یادآور شد: گاهی با افرادی که حیوان را آزار دادهاند با خشونت رفتار میکنیم گفت این موضوع، کار درستی نیست و خودش خشونت است و اگر می خواهیم مدارا و رعایت حقوق را در جامعه ترویج کنیم باید حتی حق یک متهم را هم رعایت کنیم.
***حیوانآزاری مقدمه انسانآزاری
یک فعال حقوق حیوانات با اشاره به قانونی که شهرداری به استناد آن جمعآوری و کشتار سگها را انجام میدهد، گفت: این قانون مصوب سال ۱۳۲۸ است و در حال حاضر هیچ کدام از رویکردهای جامعه ما بر مبنای این قانون نیست.
علی کشمیری در نشست صدای بیصدایان که در مورد حقوق حیوانات در بستر تغییر و تحولات مدنی و در دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست دانشگاه فردوسی برگزار شد، با اشاره به پرونده محمد بیجه که در سال 83 فجیعترین پرونده جنایی 70 سال اخیر ایران را با کشتن 17 کودک 7 تا 13 سال و سه نفر بزرگسال رقم زده است، اظهار کرد: این فرد در ۱۱ سالگی بارها مورد تجاوز قرار گرفته و تصمیم میگیرد از جامعه انتقام بگیرد. او انتقام خود را از حیوانات شروع کرده و سگها و گربهها را بهطرز فجیعی میکشته است. او گفته بود به این دلیل حیوانات را میکشته که همچون خودش زندگی خوبی نداشتند و میخواسته آنها را راحت کند. بیجه به کشتن حیوانات بسنده نمیکند و به سراغ انسانها هم میرود. به همین دلیل است که میگوییم حیوان آزاری میتواند مقدمه آزار انسانها و خشونت علیه انسانها باشد.
وی در خصوص پروندههای حیوان آزاری تصریح کرد: حدود دو سال پیش در انتهای بلوار نماز سگی را با کمانی که حدود 90 سانتیمتر بود مورد هدف قرار دادند. فردی که این کار را انجام داده بود همچون محمد بیجه اظهار پشیمانی نمیکرد و میگفت حیوان است دیگر، یعنی میشود حیوان را زد، کشت و... . این مجرم بدون اینکه حتی کارت ملی او را بگیرند و احراز هویت انجام شود، آزاد شد.
این فعال حقوق حیوانات یادآور شد: همه حیوانات آنقدر خوششانس نیستند که زنده بمانند. قبل از فضای مجازی حیوانات در تنهایی درد میکشیدند، آسیب میدیدند و از بین میرفتند.
حیوانآزاری مصداق فعل حرام است
کشمیری با بیان اینکه «۱۷ مرجع تقلید حیوان آزاری را جرم و مصداق فعل حرام میدانند»، گفت: ماده 638 قانون مجازات اسلامی میگوید کسی که فعل حرامی را در جامعه انجام دهد، مرجع قضایی میتواند تا ۷۴ ضربه شلاق و دوماه زندان برای آن فرد در نظر بگیرد.برای صدور احکام حیوان آزاری هم از این قانون استفاده میکنند.
وی افزود: در ماجرای دیگری خانمی یک سگ آسیب دیده را به یک فرد دیگری میدهد تا از او مراقبت کند و روی برگهای ماجرا را مینویسد، هر دو طرف امضا میکنند و سگ را در اختیار آن فرد قرار میدهد. بعدا مشخص میشود ان فرد حیوان را از بین برده است. ما از این فرد به جرم خیانت در امانت شکایت کردیم و در نهایت او به یک سال حبس محکوم شد.
شکار تفریحی هیچ توجیهی ندارد
وی با اشاره به اینکه «شکار تفریحی حدود چهار سال در کشور ممنوع بود»، عنوان کرد: در حال حاضر اما این موضوع در کشور دوباره رواج پیدا کرده. شکارچیان خارجی میآیند پول پرداخت میکنند و شکار انجام میدهند. شکار تفریحی هیچ توجیهی ندارد. اینکه بعد از شکار حیوانات توجیه کنیم و بگوییم سن آنها زیاد بود یا آب زیادی میخورند و... قابل قبول نیست. در حالی که اینطور حمام خون راه میاندازیم، جواب خانواده محیط بانان را چه میخواهیم بدهیم؟
ممنوعیت شکار چهارپایان در خراسان رضوی
این فعال حقوق حیوانات بیان کرد: در جلسهای که اخیرا در سازمان محیطزیست استان تشکیل شد به تصویب رسید که شکار چهار پایان در استان صورت نگیرد و فقط به صورت محدود پرندگان شکار شوند، آن هم در صورتی که دامپزشکی اجازه دهد.درحال رایزنی هستیم که بتوانیم جلوی شکار پرندگان را هم بگیریم.
کشمیری با اشاره به اینکه «به طور میانگین روزی ده کلیپ حیوان آزاری، شکار و.. برای من میفرستند»، عنوان کرد: فعالین حقوق حیوانات اعتقاد دارند سیرکها،باغ پرندگان، باغوحش و... نقض حقوق حیوانات است. باغوحشها بهجزز ظاهرشان پشت پردههای تلخی دارند.
این فعال حقوق حیوانات با اشاره به اینکه «بسیاری فعالین حقوق حیوانات میگویند یک باغ وحش خوب باغ وحش تعطیل است»، خاطرنشان کرد: ۵۳ باغ وحش و باغ پرندگان داریم که در لیست سازمان محیطزیست هستند. در مجموع حدود ۹۰ مرکز نگهداری حیوانات در کشور داریم که ۴۰ مورد در لیست سازمان حفاظت محیطزیست نیستند. آنهایی که در لیست هستند چنین وضعی دارند چه رسد به باغ وحشهایی که در لیست سازمان حفاظت محیطزیست نیستند. نباید به تعداد باغ وحشهای ما اضافه شود الان طرح دادند باغ وحش دیگری در مشهد ایجاد شود در حالی که نباید این کار صورت بگیرد باید باغ وحش مشهد استاندارد شود و نهایتا گونههای اضافی به منطقه چالیدره فرستاده شود.
وی درخصوص ارس افزود: ارس در سال ۹۱ توسط دو نفر سودجو در ارتفاعات تربت جام مشاهده میشود، آنها در ازای دریافت مبلغی ارس را به قاچاقچیان حیات وحش میفروشند و سپس یگان حفاظت محیط زیست وارد عمل میشود و ارس را از دست قاچاقچیان نجات میدهند. در روزهای اول ارس به سختی تنها فقط میتوانست سرش را تکان بدهد. ما کمپینی با عنوان ارس را نجات دهید، ایجاد کردیم. آقای همتی، مدیر کل حفاظت محیط زیست استان دستور رسیدگی دادند و برای اولین بار تیم جراحی به داخل قفس ارس آمد. ارس عفونت کرده بود و پنجههایش کرم افتاده بود. بعد از درمانهای اولیه حال ارس بهتر شد و در حال حاضر هم درمان ارس ادامه دارد.
آیا کشتن سگ توسط شهرداریها قانونی است؟
این فعال حقوق حیوانات در خصوص جمع آوری و کشتار سگها که توسط شهرداری انجام میشود، تصریح کرد: در مشهد تقریبا چهار برابر ارتفاع کوه دماوند تاکنون سگ کشته شده. اگر ضخامت هر یک را ۲۰ سانتیمتر در نظر بگیریم حدود ۱۰۰ هزار سگ طی این چند سال در مشهد کشته شدهاند. هر موقع با شهرداری در مورد کشتن سگها صحبت میکنیم میگویند ما مکلف به انجام این کار هستیم. هیچ وقت نمیگویند این تکلیف از کجا میآید. قانون شهرداریها که از آن دم میزنند مصوب ۱۳۲۸ است.یک بند این قانون درمورد کشتار سگهاست که دارد انجام میشود. بند دیگر این قانون این است که حقوق شهردار تهران ماهانه ۲۰۰۰ تومان و شهرهای بزرگ ۱۵۰۰ تومان باشد آیا این قسمت از این قانون هم در حال حاضر انجام میشود؟ مسلما انجام نمیشود. اما بند کشتار سگها هنوز درحال انجام است.
کشمیری خاطرنشان کرد: در این قانون به صراحت گفته مواقعی که سیل و آفات میآید اگر سگها در آن شرایط عامل انتقال بیماری باشند، کنترل شوند. فقط در موقعی که بلا در شهر آمده نه همیشه، که در کشتن سگها رکورد بزنیم و جشنواره یولین چین را روسفید کنیم. در جشنواره یولین چین ده هزار سگ در سال کشته میشوند اما در کلان شهرهای ما بالغ بر ۶۰۰۰- ۷۰۰۰ سگ میکشند.
وی ادامه داد: در آن موقع در وظایف شهرداریها تهیه قراردادهای نانوایی و قصابی، نظارت بر قیمتها، روشنایی معابر، مرمت آثار باستانی و.... هم بوده و شهرداری طیف گستردهای از وظایف را داشته اما الان که دامپزشکی و سازمان حفاظت محیطزیست داریم چرا تصمیم گیری در مورد موجود زنده را به جایی میدهیم که هیچ تخصصی ندارد؟ شهرداری هم این وظیفه را به سازمان پسماند محول کرده که به عنوان پسماند ویژه و خطرناک با سگها کار میکنند.
سگها رینگ حفاظتی شهر در قبال ورود سایر حیوانات هستند
این فعال حقوق حیوانات اظهار کرد: هیچ کدام از رویکردهای جامعه ما در حال حاضر بر مبنای این قانون نیست. سگ ها رینگ حفاظتی شهر هستند در قبال ورود سایر حیوانات هستند. درحال حاضر تعداد روباههای شهر نسبت به گذشته بیشتر شده. حداقل سال گذشته هشت مورد زنده گیری روباه به من گزارش دادند.
وی با بیان اینکه «یکی از علل جمعآوری سگها را بیماری هاری عنوان میکنند»، گفت: حدود نود درصد گزش سگها مربوط به سگهای صاحبدار است. براساس آمار وزارت بهداشت کل تلفات در یک سال گذشته به علت گزش حیوان هار ده نفر بوده که هفت نفر از این تعداد در سیستان و بلوچستان بودهاند. همچنین نگفتهاند که این گزش توسط سگ انجام شده بنابراین گزش میتواند مربوط به گرگ، روباه و... باشد.
کشمیری بیان کرد: حدود ۶۰ درصد ورودیها در محل جمع آوری سگها در اطراف ده غیبی از شهرداری منطقه ۱۲ یعنی محدوده میثاق است. در پنج ماهه نخست امسال ۸۱ مورد تماس درخصوص جمع آوری سگها با ۱۳۷ گرفته شده اما ۱۳۴۱ قلاده سگ در مجموع جمعآوری شده است. این آمار در مدت مشابه سال گذشته ۶۵۲ قلاده سگ بوده است. قبلا به کارکنان جمعآوری سگها قلادهای پول میداند اما در حال حاضرحقوق آنها ثابت است اما اگر یک سگ در شهر دیده شود هفده هزار تومان از حقوق افراد کاهش مییابد.
منبع : ایسنا
انتهای پیام
نظر شما