به گزارش گروه اجتماعی قدس آنلاین،  ۹سال از ابلاغ نقشه جامع علمی کشور می‌گذرد، اما به گفته کارشناسان، چالش‌هایی همچون برخی کاستی‌ها در تهیه آن و یا نبود توجه به مکانیزم‌های صحیح اجرایی، مانع از اجرای کامل و موثر این سند بالادستی است.

رهبر معظم انقلاب در دیدار با جمعی از دانشگاهیان در ۲۳ مردادماه ۱۳۸۵ نقشه جامع علمی را مهمترین نیاز کشور دانسته و دولت، شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجامع تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز را مسئول ترسیم فرآیند رشد علمی در کشور برشمرده و تأکید کردند که باید با ترسیم یک نقشه علمی بر اساس زمان‌بندی و با راهبردی مشخص به سطوح بالای دانش روز و جهش علمی دست یافت.

پس از آن بود که در دی ماه سال ۱۳۸۹ سند نقشه راهبردی جامع علمی کشور به عنوان یکی از مهمترین اسناد مرتبط با حوزه علم و فناوری در چشم‌انداز ۱۴۰۴ در راستای طراحی راهبردهای مشخص برای اهداف علمی و فناوری، اقتصاد و صنعت در افق چشم‌انداز ۲۰ ساله کشورمان ابلاغ شد.

حال پس از گذشت ۹سال از ابلاغ این نقشه کارشناسان چالش‌هایی همچون برخی کاستی‌ها در تهیه آن و یا نبود توجه به مکانیزم‌های صحیح اجرایی را مانع اجرای کامل و مؤثر این سند بالادستی می‌دانند.

چنانکه به اعتقاد برخی همچون محمدرضا مخبردزفولی؛ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی سند جامع علمی کشور نیازمند به‌روزرسانی است و برنامه‌های این سند باید با همفکری فن آوران بازنگری شود. 

 اگر مجریان امر خلاف این ادعا را دارند !
دکتر مهدی گلشنی؛ عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص اهداف تدوین سند جامع علمی کشور می‌گوید: این سند تدوین شده است تا اولویت‌ها و جهت گیری‌های علمی کشور را در تمامی حوزه‌های علم و فناوری روشن کند و تفاوت آن با اسناد قبلی این بود که جامعیت بیشتری را در بر داشت و مشورت بیشتری در تنظیم آن صورت گرفت. چرا که قرار است به نیازهای اساسی کشور در همۀ حوزه‌های علم و فناوری پاسخ دهد و در راستای خودکفایی هر چه بیشتر کشور راهنما باشد و کشور را به سمت مشارکت در نوآوری در مرزهای دانش سوق دهد. 

وی با بیان اینکه تاکنون بخش بسیار اندکی از اهداف سند جامع علمی کشور تحقق یافته است، می‌افزاید: آنچه تا کنون تحقق یافته است محسوس نیست و اگر مجریان امر خلاف این را ادعا می‌کنند لازم است شواهد را به نحو بسیار روشن و واضح به جامعۀ علمی ایران عرضه دارند تا مشخص شود چه نیازهایی برطرف شده و چه نوآوری‌هایی به جهان علم عرضه شده است.

 وضعیت علمی کشور مطلوب نیست
دکتر گلشنی با تأکید بر ضرورت به‌روزرسانی سند جامع علمی کشور ادامه می‌دهد: لازم است یک رصد جامع بشود که تا چه حد اهداف نقشه جامع علمی کشور برآورده شده و موانع پیشرفت نقشه مشخص شود و تجدید نظری جامع نگرانه صورت گیرد. 

به گفته دکتر گلشنی وضعیت علمی کشور مطلوب نیست و ضرورت دارد دلایل ناکامی‌ها در پیشرفت نقشۀ جامع علمی کشور مورد بررسی قرار گیرد و با برگزاری چند همایش برای نقد و بررسی نقشۀ جامع علمی کشور و همچنین با تشکیل مجمعی از نخبگان واقعی کشور (و نه صرفاً افراد پر مقاله) آن بررسی‌ها را مورد بحث قرار دهند و نتیجه را به شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تجدید نظر در نقشۀ جامع علمی کشور عرضه دارند.  

 دلایل بی‌توجهی مجریان به سند جامع علمی کشور 
دکتر محمدباقر منهاج؛ دانشمند برگزیده سال ۲۰۰۴ و استاد دانشگاه امیرکبیر نیز می‌گوید: ضرورت دارد هر ۱۰ سال یکبار در شیوه‌های آموزشی، کلاسی و واحدهای درسی رشته‌های مختلف دانشگاه بازنگری شود و ارتباط دانشگاه و صنعت قوی شود تا علاوه بر تولید ثروت از علم و ایجاد بازار کار برای دانش آموختگان دانشگاه‌ها، دانش صنایع نیز به روز باشد.

دکتر منهاج می‌افزاید: با توجه به مهاجرت نخبگان و بیکاری دانش آموختگان می‌توان گفت یا سند جامع علمی کشور آنگونه که باید اجرا نشده و یا نیازمند بازنگری جدی است چرا که خروجی قابل قبولی ندارد و وضعیت فعلی ناخوشایند است.

به گفته وی اگر این سند اجرا شده شرایط موجود نشان می‌دهد سند خوبی نبوده و اگر اجرا نشده باید از مجریان امر پرسید دلایل بی توجهی آن‌ها به این سند چه بوده است؟ 

 اسنادی که ضمانت اجرایی ندارد !
دکتر رضا منصوری؛ فیزیک‌دان ایرانی و استاد دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه طی سال‌های اخیر مفاد هیچ یک از اسناد تدوین شده در کشور ما به طور کامل اجرا نشده است، می‌گوید: سند جامع علمی اهداف کمّی نداشته است که قابل بررسی باشد. به عنوان نمونه اینکه بگویند ایران باید تا فلان سال نفر نخست منطقه باشد یک معیار کمی است و ایران می‌تواند از جنبه‌های مختلف مثل تعداد مقالات علمی به این کمّیت دست یابد. 

به اعتقاد دکتر منصوری سندجامع علمی کشور از جنس سایر اسناد جمهوری اسلامی نیست و در واقع به جای سند و چشم‌انداز، مجموعه‌ای از آمال و آرزوها گردآوری شده است.

وی با اشاره به مجموعه اسنادی که از سال ۱۳۶۶ تاکنون مبنی بر برنامه پنج‌ساله در کشور تدوین شده است، می‌گوید: اسناد مذکور در قالب برنامه‌های پنج‌ساله، بودجه کشور را در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه پژوهشی تنظیم می‌کنند با این حال هیچ یک از اعداد و ارقامی که برای بودجه‌های پژوهشی در نظر گرفته شده تحقق نیافته است به طوری که در برنامه نخست مقرر گردیده ۶ دهم تولید ناخالص ملی کشور صرف بودجه‌های پژوهشی شود و در برنامه ششم این رقم به ۴درصد رسیده است و این در حالی است که طی این ۳۰ سال همواره بودجه پژوهش کمتر از نیم درصد بوده است.

 چرا کمیسیــون آموزش مجلس اعتراض نکرده است؟
دکتر منصوری ادامه می‌دهد: به جای تدوین سند علمی برای کشور ابتدا باید بررسی شود چرا ما در کشور پشتوانه اجرایی نداریم و لازم است معلوم شود چرا مدیران اجرایی ما در اجرای برنامه‌ها ناتوان بوده و یا اعتقادی به مصوباتی که دیگران انجام داده‌اند، ندارند. 

وی می‌افزاید: چرا کمیسیون آموزش مجلس که وارد جزییات رفتار مدیریت دانشگاه‌ها می‌شود تاکنون درخصوص مصوبات بودجه‌های پژوهشی اظهار نگرانی و اعتراض نکرده است؟

انتهای پیام/