علی بیت‌اللهی گفت: فرونشست زمین براثر افت سطح آب در دشت‌های اشتهارد، ورامین و مناطق جنوبی این شهرستان در جوار روستای معین‌آباد، مسیر راه‌آهن تهران-مشهد در حوالی ایستگاه ابردژ و طرفین آزادراه قم-گرمسار، سبب ایجاد شکاف‌هایی وحشتناک در سطح زمین شده است.
آن‌طور که پیش از این نیز مطرح شده بود، در فاصله مشهد-تهران چهار دشت بحرانی وجود دارد که یک مورد آن دشت نیشابورو سپس سبزوار است. هرچند فرونشست زمین به طور میانگین حدود ۵٧ تا ۶٠ سانتی‌متر اعلام شده، در برخی از مناطق تا حدود ٣ متر نیز مشاهده و ثبت شده است.
به گفته مدیر بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و شهرسازی وزارت کشور، دهانه گسل یا شکاف دشت نیشابور در دهه ٧٠ حداکثر ٣ سانتی‌متر عرض و در دهه ٨٠ یک تا ٢ متر عمق فرونشست پیدا کرده بود و هم‌اکنون عرض آن به ٢٠ متر با عمقی نامشخص افزایش یافته که این گسل، خطوط راه‌آهن و جاده مشهد-تهران را نیز قطع می‌کند.
بنابراین احتمال و خطر فرونشست زمین در مسیر ریل قطار جدی است و در صورت وقوع چنین رویدادی، با بحرانی انسانی روبه‌رو خواهیم شد. وی از مسئولان وزارت نیرو، جهاد کشاورزی و سازمان محیط‌زیست خواست که به طور جدی به این قضیه ورود پیدا کنند.
اظهارات اخیر مدیر بخش زلزله شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه و شهرسازی وزارت کشور، هرچند دقیقاً کپی گفته‌های دو سال پیش دکتر مژگان ثابت تیموری، عضو هیئت علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی مشهد است، اما این سخنان را از آن جهت که شاید تلنگری باشد برای مدیران دستگاه‌های مسئول در این حوزه، به فال نیک می‌گیریم.
احتمال شکستن کمر ریل کنونی قطار مشهد - تهران
در عین حال روزنامه قدس از چندسال قبل موضوع فرونشست زمین در دشت مشهد و در مسیر ریل راه‌آهن مشهد-تهران را مورد بررسی قرار داده و با انعکاس نظرات کارشناسان مربوطه و تذکر و هشدارهای آنان، خواستار توجه مسئولان دستگاه‌های ذیربط و عزم جدی آنان برای رفع مشکل پیش رو شده است.
پروفسور پرویز کردوانی، پدر کویرشناسی ایران و استاد نمونه دانشگاه تهران، یکی از کارشناسانی است که در گفت و گو با قدس تأکید می‌کند: آینده خیلی بدی داریم و احتمال شکستن کمر ریل کنونی قطار مشهد - تهران وجود دارد.
وی با بیان اینکه فاجعه انسانی در کمین است، می‌گوید: الان کمر جاده میبد و اردکان به خاطر فرو نشست زمین شکسته، آن وقت آقایان چطور ادعا می‌کنند که چون جاده مشهد - تهران سالم است، پس ریل هم دچار مشکل نمی‌شود؟ آقایان منتظرند، این جاده بشکند، بعد چاره کنند!؟ آیا ریل باید دچار شکست شود و فاجعه‌ای اتفاق بیفتد تا فرو نشست زمین برایشان مفهوم پیدا کند؟
در یکی از مقالات تحقیقاتی دانشگاه فردوسی هم که همان زمان منتشر شد، در خصوص دشت نیشابور آمده است: نشست زمین سبب ایجاد شکاف‌هایی به طول چندین کیلومتر در بخش غربی دشت نیشابور شده است. این شکاف‌ها به احتمال زیاد از یک گسل مدفون در پی سنگ تبعیت می‌کند. این شکاف دارای امتداد شمالی جنوبی می‌باشد. شکاف‌های ایجاد شده سبب آسیب به جاده‌ها، پل‌ها و تغییر شیب در زمین‌های کشاورزی و ایجاد مشکلات زیادی برای کشاورزان شده است. این شکاف در حال حاضر نیز از دو طرف در حال توسعه است، به طوری که یک روستا در شمال این شکاف‌ها در معرض تهدید قرار دارد.
دکتر مژگان ثابت تیموری نیز در گفت‌وگو با ایسنا خاطرنشان کرد که کشور ما نسبت به استانداردهای جهانی، چهارهزار برابر سرعت فرونشست بیشتری دارد و این مشکل در استان‌های شرق کشور از جمله خراسان رضوی بسیار چشمگیرتر است.
پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی هم در گزارشی اعلام کرد که فرونشست و بازنشست زمین در مسیر راه‌آهن سراسری مشهد-تهران در این منطقه نگرانی‌های جدی را ایجاد کرده است.
کنترل برداشت از منابع زیرزمینی آب
این درحالی است که برخی مسئولان و دست اندرکاران این حوزه با بیان اینکه هیچ راهی برای مقابله با آن در کوتاه‌مدت وجود ندارد، رفع مشکل فرونشست زمین و به تبع آن جلوگیری از شکستن کمر ریل قطار مشهد- تهران را در گرو کنترل برداشت از منابع زیرزمینی آب دانسته و جابه‌جایی این خط آهن را به دلیل هزینه‌های بسیار بالا ناممکن اعلام می‌کنند.
به عبارت دیگر این گفته استاد کردوانی که «ریل باید دچار شکست شود و فاجعه‌ای اتفاق بیفتد تا فرو نشست زمین برایشان مفهوم پیدا کند» رنگ واقعیت به خود می‌گیرد؛ واقعیتی تلخ که حاکی از ناکارآمدی دستگاه‌های اجرایی و بی تفاوتی دولتمردان نسبت به جان میلیون‌ها انسانی است که هر روزه در این مسیر با قطار تردد می‌کنند.
واقعیت تلخ دیگری نیز که طی این سال‌ها موجبات نگرانی مردم را فراهم کرده، ناتوانی دولت در جلوگیری از برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی کشور بوده است؛ به حدی که میزان افت سالیانه سطح آب سفره‌های زیرزمینی در اغلب دشت‌های کشور به حد بحرانی رسیده، بیش از نیمی از ۶۰۹ دشت کشور، ممنوعه اعلام شده و دشت‌های دیگر کشور نیز یا فاقد منابع آب زیرزمینی شیرین قابل توجه بوده و یا دارای آب‌های شور و بدون کیفیت مناسب هستند.
بر اساس آمارهای موجود، میزان فرونشست در دشت مشهد ۲۵ سانتی‌متر در سال رسیده است.
منبع: روزنامه قدس
انتهای پیام/
نظر شما