به گزارش قدس آنلاین، سالهاست که عملیات وارنیش فلوراید با هدف جلوگیری از پوسیدگی دندانهای دانش آموزان در مدارس انجام میشود. در سال ۱۳۹۳ قطار این طرح دانش آموزی، با هماهنگی بین وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت و درمان، شروع به حرکت کرد و در این مدت دانش آموزان زیادی را با خود همراه کرد. اما تقریبا از همان سالها انجام عملیات وارنیش فلوراید بر روی دندانهای دانش آموزان مخالفانی را هم پیدا کرد. این گروه معتقد بودند که عملیات وارنیش فلوراید در مدارس با سلامت کودکان در تضاد است و می تواند زیانهای زیادی را برای این قشر در پی داشته باشد. برای مشخص شدن این موضوع با دو تن از موافقان و مخالفان اجرای عملیات وارنیش فلوراید در مدارس به گفت و گو پرداختیم که از منظرتان می گذرد.

وارنیش فلوراید در مدارس بیهوده و اثری معکوس دارد

دکتر ایمان پریسایی دندانپزشک و فلوشیپ دندانپزشکی کودکان در گفت و گو با خبرنگار ما گفت: به طور کلی فلوراید ماده ای بسیار مفید در پوسیدگی های دندان، مخصوصا برای سطوح صاف است. استفاده از فلوراید برای جلوگیری از پوسیدگی دندانها سالیان سال است که در دنیا، مورد استفاده قرار می گیرد. حتی در آب آشامیدنی هم فلوراید وجود دارد.

وی افزود: اینکه برخی می گویند فلوراید زیان آور است و مضرات زیادی را برای بیمار به همراه می آورد در صورتی است که در مصرف فلوراید زیاده روی شود. افراط در هر چیزی زیان آور است و در مصرف فلوراید هم اگر بیش از حد استفاده شود، باعث عوارض مختلفی می شود و ممکن است باعث تغییر رنگ دندانها شود.

وی عنوان کرد: اگر فلوراید به صورت طبیعی مصرف شود عامل بسیار مهمی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان هاست. بیماران از نظر پوسیدگی دندان به سه دسته با پوسیدگی کم، پوسیدگی متوسط و پوسیدگی زیاد تقسیم می شوند که در هر کدام مصرف فلوراید و نوع استفاده آن متفاوت است. پیشنهاد می شود که بیماران به مطب ها بروند و زیر نظر متخصص، فلوراید تراپی انجام دهند.

این متخصص دندانپزشکی در پاسخ به این سوال که آیا عملیات وارنیش فلوراید در مدارس برای دانش آموزان مفید است یا مضر، گفت: فلوراید در حالت های متفاوتی وجود دارد. به صورت ژل و مایع و به صورت فوم یا کف موجود است و یک مدل دیگر نیز به نام وارنیش موجود است که غلظت بسیار بالایی دارد. لذا عمل وارنیش باید تحت شرایط خاص و ویژه ای انجام شود که نه تنها به بیمار ضرری نرساند بلکه تاثیر مثبت هم داشته باشد.  

وی ادامه داد: از مهمترین شرایط وارنیش این است که، حتما دندانها قبل از عملیات تمیز شوند و با رول پنبه خشک شوند. ایزوله شوند تا هیچ بزاقی روی سطح دندانها چسبیده نشود. در محل ساکشن وجود داشته باشد تا آب بزاق و اضافات فلوراید را جمع آوری کند. از یک تا چهار دقیقه باید فلوراید روی دندانها باقی باشد. پس از آن اضافات باید به بیرون ریخته شده و بیمار تا یکساعت از خوردن و آشامیدن پرهیز کند. این عملیات حداقل ده دقیقه طول می کشد.

وی افزود: اما در انجام وارنیش فلوراید در مدارس تقریبا هیچکدام از این شروط انجام نمی شود. تعداد دانش آموزان زیاد است و ممکن است طول عملیات به یک دقیقه هم نرسد. بیشتر مربیان بهداشت از نوع کار و شرایط آن اطلاع مناسبی ندارند و نمی توانند شرایط مقدماتی را پیاده کند. همچنین امکانات مدارس مانند موجود بودن دستگاه ساکشن، بسیار پایین است و در مدارس کار به صورت اصولی انجام نمی شود.

دکتر پریسایی گفت: انجام عملیات فلوراید تراپی در مدارس مفید نیست و تاثیر معکوس می گذارد. ضمن اینکه هزینه ای را هم بر روی دوش بیت المال می گذارد در حالیکه فلوراید تراپی در مدارس عملا کاری بیهوده ای است.

تغییر روش وارنیش فلوراید در مدارس و زدودن معایب طرح

در این خصوص صفدر سلطانی، معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش استان خراسان رضوی هم به خبرنگار ما گفت:  عملیات وارنیش فلوراید، یکی از طرح های مشترک دو وزارت بهداشت و درمان و وزارت آموزش و پرورش است. وقتی تفاهمنامه ای در سطح وزارت خانه و با صرف هزینه ای های میلیاردی و برای کلیه دانش آموزان کشور صورت می گیرد، به یقین پیش از شروع عملیات، تحقیقات علمی و پژوهشی بسیار خوبی برای آن انجام شده است.

وی عنوان کرد: در گذشته مراقبت های بهداشت دهان و دندان و انجام عملیات وارنیش فلوراید توسط مربیان بهداشت مدارس صورت می گرفت و می توان گفت که تا حدودی به درستی انجام نمی شد. اما از سال گذشته متخصصین وزارت بهداشت و علوم پزشکی به موضوع ورود کرده اند و این کار توسط آنها و به صورت کاملا علمی انجام می شود و مربیان بهداشت آموزش و پرورش با آنها همکاری می کنند.

وی افزود: همچنین در سالهای پیش عملیات وارنیش فلوراید به صورتی بود که مایع فلوراید را در اختیار دانش آموزان قرار می دادند و دانش آموزان بعد از چرخاندن این مایع در دهان و تماس مایع با دندانها، باید آن را به بیرون می ریخته اند. اما برخی از دانش آموزان مایع را قورت می داده اند و یا مقداری از مایع به صورت ناخداگاه از گلوی آنها پایین می رفته است و این موضوع بسیار مضر بوده است. اما اکنون عملیات وارنیش فلوراید به صورت موضعی، با وسایل مخصوص به روی تک تک دندانهای دانش آموزان توسط متخصصین کشیده می شود و خطر قورت دادن فلوراید از بین رفته است. این طرح یکی از طرح های بسیار مفید است که برای وزارت بهداشت هزینه زیاد و برای آموزش و پرورش فایده بسیار خوبی دارد.

سلطانی در پاسخ به این سوال که اگر در شرایط موجود این طرح برای دانش آموزان ضرر و زیانی ندارد، پس چرا قبل از اجرای آن از والدین دانش آموزان رضایت نامه گرفته می شود، گفت: در آموزش و پرورش برخی برنامه ها اجباری هستند. مانند اینکه وقتی دانش آموزی در مدرسه ثبت نام می کند باید دروسی که ارائه می شود را به اجبار بگذراند اما برخی برنامه ها به دلخواه هستند از جمله کلاسهای فوق برنامه یا دوره های آموزشی خارج از برنامه تحصیلی یا برخی فعالیت های ورزشی و یا بعضی از طرح های دیگر، که عملیات وارنیش فلوراید از همین دسته است. در واقع چون این کار اجباری نیست می خواهیم اولیایی که مایل نیستند، مجبور به ورود فرزندشان به طرح نباشند اما پیشنهاد ما این است که برای جلوگیری از پوسیدگی دندانهای فرزندان، عملیات وارنیش فلوراید را انجام دهند.  

وی اظهار کرد: این طرح به صورت کاملا رایگان انجام می شود و به هیچ عنوان نیازی نیست که اولیا برای انجام عملیات وارنیش فلوراید در مدارس هزینه ای پرداخت نمایند. ممکن است در برخی موارد درصد پوسیدگی دندانهای دانش آموز بیش از حد باشد و او به مراکز درمانی برای انجام مراقبتهای لازم معرفی شود. در این موارد انجام امورات لازم و پرداخت هزینه های احتمالی که در مراکز درمانی گرفته می شود به عهده اولیاست. اما این موضوع خارج از این طرح است و به تمایل خود اولیا بستگی دارد. اگر در مدرسه ای از اولیا بابت انجام عملیات وارنیش فلوراید هزینه ای دریافت شد، این مصداق کامل تخلف است و اولیا حتما این تخلف را گزارش دهند تا برخوردهای لازم صورت گیرد.

خبرنگار: وحید اکرمی