به گزارش گروه فرهنگی قدس‌آنلاین، مختار که دارای اعتقاد صحیح و فدایی اهل بیت(ع) بود، در راه خدا با اذن و هماهنگی امام سجاد(ع) به خون‌خواهی شهیدان کربلا قیام کرد. گرچه احادیث متعددی در ستایش و نکوهش او وجود دارد، اما احادیث ضد مختار از نظر سند ضعیف و غیرقابل اعتماد و ساخته دست بنی‌امیه و دشمنان اهل‌بیت(ع) است. آیت‌الله خویی، از رجال معاصر، درباره احادیث در مذمت مختار می‌نویسد: «این روایات جداً از نظر سند ضعیف هستند». بی‌تردید مختار سیلی بزرگی به امویان زد و ابهت و سلطه امویان را در هم شکست. پس از شهادت او بنی امیه در حاکمیت قرار داشتند و تاریخ و حدیث را علیه مختار تدوین کردند. برخی 

تاریخ نگاران از این واقعیت تاریخی بی‌خبرند یا از آن غفلت دارند و از روی بی‌بصیرتی گرفتار موج اموی علیه مختار شده‌اند. علامه امینی از مورخان با بصیرتی است که حقیقت شخصیت مختار را شناخت و به پیروان اهل‌بیت(ع) شناساند. او می‌نویسد: «مختار از پیشگامان و پیشروان دین و هدایت و اخلاص است و نهضت کریم او جز برای اقامه عدل با ریشه‌کن ساختن و از بیخ درآوردن دمل چرکین ملحدان و نابودی و بریدن دستان ظلم اموی نبود و او از مذهب کیسانی منزه و پاک است و همه تهمت‌ها و زشتی‌ها که به وی اشاره دارد از حقیقت و راستی به‌دور است؛ و بر همین اساس امامان بزرگوار هدایت‌گر ما امام سجاد و باقر و صادق صلوات‌الله‌علیهم بر او رحمت فرستاده‌اند و امام باقر(ع) در ثنا و مدح مختار تأکید نموده‌اند و پیوسته او و کارهایش نزد اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) ستوده و مشکور بوده است».

■ ماجرای پرسش فرزند مختار از امام باقر (ع)

احادیث صحیح در مدح و ستایش شخصیت مختار متعدد و هماهنگ است و حجت شرعی در «مختارشناسی» برای اهل ایمان خواهد بود. در یک حدیث صحیح، امام باقر(ع) در گفت‌وگو با فرزند مختار برخی امتیازات مختار را یادآوری می‌نمایند و از او در برابر تهمت‌های بدبینان و بدخواهان دفاع می‌کنند و برای او از خدای سبحان تقاضای رحمت دارند.

عبدالله بن شریک گفته است: «در روز عید قربان بر امام باقر(ع) وارد شدم. گروهی نزد امام بودند؛ پیش روی امام نشستم. شیخ و پیرمردی از اهل کوفه آمد. دست امام باقر(ع) را گرفت و بوسید. امام او را از دست بوسیدن باز داشتند. امام از او پرسیدند: تو کیستی؟ او گفت: من ابومحمد حکم بن مختار بن ابی‌عبید ثقفی‌ام. او از ابوجعفر(ع) دور بود؛ تا او گفت من فرزند مختارم و امام باقر(ع) او را شناختند، دست خود را به سوی او دراز کردند و نزدیک بود او را در دامن خود بنشانند. فرزند مختار گفت: مردم درباره پدرم زیاد حرف می‌زنند و سخن می‌گویند و سخن درست به خدا سوگند قول و سخن شماست. امام پرسیدند: چه چیزی می‌گویند؟ گفت: می‌گویند او دروغگوست، و شما مرا به چیزی امر نمی‌کنید جز اینکه قبول می‌کنم. امام باقر(ع) فرمودند: پدرم خبر داد به خدا سوگند مهر مادرم از آنچه مختار برای پدرم فرستاده است بود، آیا او خانه‌های ما را بنا نکرد و نساخت؟ و آیا او قاتلان ما را نکشت؟ و آیا او خون ما را طلب نکرد و به خون‌خواهی ما حرکت نکرد؟ خدا پدرت را رحمت کند؛ خدا پدرت را رحمت کند؛ خدا پدرت را رحمت کند؛ او حقی از ما را نزد احدی رها نکرد، جز اینکه آن را طلب نمود».

■ شگفتی امام باقر(ع) از دیدگاه منفی درباره مختار

پرسش فرزند مختار نشان می‌دهد در آن زمان آن قدر تبلیغات مسموم و گمراه‌کننده دشمنان درباره مختار گسترده شده است که فرزند مختار را نیز فرا گرفته و او را رنج می‌داده است. از این رو در دیدار عمومی روز عید قربان خدمت امام باقر(ع) می‌رسد و از امام درباره رفتار و جایگاه و سرنوشت پدرش می‌پرسد. براساس این روایت، ابومحمد حکم بن مختار چهره‌ای ولایی است؛ او دوبار تصریح می‌کند که نظریه امام معصوم را می‌پذیرد و هرچه امام درباره پدرش بگویند، قبول می‌کند و این، اعتقاد فرزند مختار به امامت امام باقر(ع) را آشکار می‌سازد. این باور قلبی فرزند مختار، از ولایتمداری پدرش سرچشمه می‌گرفت. فرزند مختار در مکتب سیاسی اجتماعی پدرش تربیت شده بود. 

زمانی که فرزند مختار از دیدگاه مردم درباره پدرش یاد کرد و تهمت‌ها و بدبینی‌های مردم علیه مختار را باز گفت، امام باقر(ع) از مختار دفاع کردند. امام پاسخ خویش را با «سبحان‌الله» آغاز نمودند. این تسبیح امام، شگفتی ایشان را از آنچه مردم درباره مختار می‌گفته‌اند روشن می‌سازد و اعتراض و انتقاد و مخالفت امام با دیدگاه منفی درباره شخصیت مختار را نشان می‌دهد. امام باقر(ع) در دفاعیه خویش از مختار، به کارنامه مثبت مختار اشاره می‌نمایند و برخی خدمات و اقدامات ارزشمند و کارهای مقدس او را بیان می‌نمایند. 

■ مهریه همسر امام و خانه‌سازی برای اهل‌بیت(ع)

امام باقر(ع) از قول پدرشان امام سجاد(ع) خبر داده‌اند که مهریه همسرشان از پول‌هایی است که مختار برای امام زمان خویش فرستاده است. بی‌تردید مهریه ازدواج امام معصوم با همسر خویش، از مال حلال و پاک پرداخت می‌شود. در اینجا امام باقر(ع) درباره وجه مهریه مادر خویش، با قسم جلاله از ازدواج پدر خویش با پول ارسالی مختار تأکید می‌کنند. 

این گفتار امام سند درستیِ اقدامات اقتصادی مختار است. امام معصوم هیچ‌گاه پول مشکوک و شبهه‌ناک را قبول نمی‌کنند. روشن است اگر نهضت مختار بی‌اجازه یا با مخالفت امام عصرش امام زین‌العابدین(ع) باشد، او طاغوت است و درآمدهایش حلال و پاک نخواهد بود و در هیچ زمانی امام پول او را قبول نمی‌کردند و در امر ازدواج به کار نمی‌گرفتند؛ بنابراین قیام مختار با اذن پنهان امام معصوم انجام شده و قیامی الهی و مقدس و حق بوده است.

خانه‌های ویران شده اهل‌بیت(ع) از سوی امویان و دشمنان اهل‌بیت(ع) را نیز مختار بنا کرد و برای بی‌خانمان‌های از ذریه پیامبر خدا(ص) ساخت. امام باقر(ع) در توصیف مختار می‌فرمایند: «او لم یبن دورنا؟» مختار حامی مالی اهل‌بیت (ع) بوده است و با پول مختار و اقدامات او خانه امام و اهل بیت (ع) بنا شده است. بی‌شک امام و اهل بیت(ع) در خانه‌های ساخته شده با پول پاک و حق زندگی می‌کنند. این بیان امام نیز سند دیگری برای حقانیت قیام و اقدامات مختار است. 

■ خون‌خواهی اهل بیت (ع) و شهیدان کربلا 

جنایت‌های سپاه یزید بن معاویه و عبیدالله بن زیاد و عمر سعد در روز عاشورای سال 61 هجری قمری در کربلا بسیار زشت و دردناک بود. مختار در سال 66 قیام کرد و در حد توان خویش قاتلان و جنایتکاران را به سزای خویش رساند. 

او قهرمان انتقام الهی از تبهکاران و منافقان و مفسدان و خبیثان تاریخ بشریت است. امام باقر(ع) در گزارش این سرفصل از کارنامه مثبت مختار فرمودند: «قتل قاتلینا؟ و طلب ثارنا؟» مختار قاتلان امام معصوم و اهل‌بیت(ع) و اصحاب امام را به قتل رساند و کیفر داد و انتقام خون‌های به ناحق ریخته شهیدان کربلا را گرفت. 

امام با یاد از این کار مختار، او را ستوده‌اند؛ حقانیت قیام مختار از این بیان امام باقر (ع) نیز روشن می‌شود. هدف مختار مجازات قاتلان اهل‌بیت(ع) بوده است. این تبیین امام تأیید حرکت و جنبش مختار است. بی‌تردید طلب ثار امام و یاران او و کشتن قاتلان امام و یاران امام، یک حرکت مقدس و تکلیف واجب و عبادت بزرگ است؛ بنابراین مختار تکلیف‌گرا بود و براساس وظیفه شرعی بپاخاست و دل بازماندگان شهیدان کربلا را شاد کرد. 

امام باقر(ع) سه بار در مجلس عمومی مختار را دعا می‌کنند و در پاسخ فرزند مختار می‌فرمایند: «خدا پدرت را رحمت کند!» از تقاضای رحمت برای مختار پس از شهادت وی، رضایت امام باقر(ع) از کارهای مختار آشکار می‌گردد. بی‌شک این دعای مقدس از سوی امام معصوم مستجاب است و مختار با رحمت الهی، اهل بهشت است. 

امام با آگاهی از کارها و اقدامات مختار با این دعای مقدس او را می‌ستایند و درستی و حقانیت قیام او را اعلام می‌کنند. امام باقر(ع) در پایان این پاسخ به سؤال فرزند مختار، حق‌گرایی و حق‌طلبی او را یادآوری می‌نمایند؛ جمله «ماترک لنا حقاً عند احد الّا طلبه» وفاداری مختار به اهل بیت(ع) را ثابت می‌کند. زندگی مختار سراسر در حق‌خواهی گذشت. او حق امام و اهل‌بیت(ع) را می‌شناخت و در راه طلب حق امام و اهل‌بیت(ع) قیام کرد و شهید شد.

انتهای پیام/