امروز سه سال از رحلت مردی گذشت که مقام معظم رهبری درنخستین واژگان پیام تسلیت درگذشت وی را "عالم مجاهد و یار صادق انقلاب" نامیدند؛ ایشان در ادامه سخنانی بکار میبرند که در مورد کمتر شخصیتهایی نظام بکاربرده اند و میفرمایند: "ایشان برادری همدل و همزبان برای اینجانب و مریدی صَدیق برای امام راحل و خدمتگزاری پایدار و سخت کوش برای انقلاب بودند".

رهبر معظم انقلاب درپایان پیام تسلیت نیز اندوه خود را اینگونه بیان میدارند: "اکنون با فقدان ایشان اینجانب برادر مهربان و همسنگر دوران غربت و شدت پیش از انقلاب و همکار سخت کوش سالهای پس از انقلاب را از دست داده ام".

اما چرا مقام معظم رهبری چنین جایگاهی را برای آیت الله واعظ طبسی بکار میبرند؟ برای درک این معنا باید نیم نگاهی به زندگینامه این مرد بزرگ داشت. آنگونه که درمتون رسمی آمده است،   آیت الله عباس واعظ طبسی در بهمن ۱۳۱۴ در خانواده‌ای روحانی دیده به جهان گشود. مادرش زنی متقی و پرهیزکار و پدرش حاج شیخ غلامرضا واعظ طبسی از مشهورترین واعظان عصر و مبلغان اسلامی آن دوره بود.

این خطیب توانا یک سال بعد از تولد فرزند در راه سفر به تهران به قصد برپایی منابر افشاگرانه بر علیه حکومت تازه تاسیس رضاخانی، دار فانی را وداع گفت به گونه ای که به دلالت بسیاری از علمای آن روزگار او را به شهادت رساندند.

آیت الله واعظ طبسی تحصیل دانش را در مشهد آغاز و تا سطح دبیرستان در مدارس جدید ادامه داد، اما شور و اشتیاق تحصیل علوم دینی و علاقه به دروس حوزوی باعث شد که با وجود کسب موفقیت های فراوان، به حوزه روی آورد. وی در حوزه علمیه مشهد از محضر اساتیدی همچون مرحوم ادیب نیشابوری (ادیب ثانی)، حاج آقا مدرس یزدی، حاج شیخ مجتبی قزوینی، حاج شیخ هاشم قزوینی و مراجع عالی قدری همچون آیت الله میلانی کسب فیض کرد.

اما چرخ زندگانی این عالم مجاهد به مانند بسیاری از طلبه های هم عصر خود نچرخید، او وضع مردم را از نزدیک میدید و اوضاع حکومت را، او نمی توانست درمقابل ظلم ساکت بماند و به همین خاطر از سال ۱۳۳۰ زندگی آیت الله واعظ طبسی دگرگون شد. او در دلش شوری از دغدغه های مردم درمقابل حاکمان بی درد برپا شده بود ومنتظر جرقه ای بود تا شعله های مبارزه را روشن کند، اتفاقا در همین  سال شهید سید مجتبی نواب صفوی در سفری که به مشهد داشت، با سخنان پر شور خود در مدرسه علمیه نواب، جرقه حرکتی انقلابی را  در دل طلاب جوان و آگاه ایجاد کرد و این سرآغازی بود برای سال ها مبارزه با ظلم و استبداد آیت الله واعظ طبسی که دران سالها طلبه ای جوان بود.

آیت الله واعظ طبسی اولین گام مبارزه را با کسب علم ومعرفت برداشت تا با قوای علمی وآگاهی از معارف ودانش روز درحوزه های مختلف به پیش برود اما مبارزه علنی را از حدود سال ۱۳۳۵ کلید زد. این درحالی بود که در آن زمان دو یار مبازر وی یعنی آیت الله  خامنه ای(مقام معظم رهبری) در مشهد تشریف نداشتند و شهید هاشمی نژاد هم در قم بودند و ازدیگرسو درحوزه علمیه مشهد هم افکار خاصی حاکم بود که خیلی مبارزه با رژیم وقت را نمی پسندید.

مبارزات آیت واعظ طبسی با پیوستن این دومرد بزرگ وانقلابی رنگ تازه ای بخود گرفت و مرکزیتی یافت که تا روزهای پیروزی انقلاب حفظ شد.

آیت الله واعظ طبسی نخستین بار در سال ۱۳۳۹ هنگامی که در سرای محمدیه درباره عدل زمامداران صحبت می کرد، مورد اعتراض ساواک قرار گرفت و با تعطیلی جلسات سخنرانی اش، ممنوع المنبر شد. در همین سال دومین اتفاق مهم در زندگی آیت الله واعظ طبسی رخ داد وبا بنیانگذار نهضت اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) آشنا شد و این آشنایی زمینه یک عمر عشق و دلدادگی را فراهم آورد. سال ۱۳۴۱ پس از برگزاری رفراندوم فرمایشی محمدرضا پهلوی و به دنبال ایراد چند سخنرانی بر علیه این رفراندوم باردیگر آیت الله واعظ طبسی دستگیر و به تهران منتقل شد.

این طلبه جوان چند ماه بعد از قیام پانزده خرداد به عنوان نماینده حوزه علمیه مشهد به محضر حضرت امام خمینی(ره) رسید و به پیشنهاد ایشان در مجلسی با حضور علما و طلاب حوزه علمیه قم به ایراد سخن پرداخت و ابعاد مختلف قیام پانزده خرداد را تشریح کرد. به دنبال این سخنرانی بود که باردیگر و این باردر قم دستگیر و زندانی شد.

سلسله برخورد ساواک با  آیه الله واعظ طبسی درخارج از مشهد به پایان نرسید وسال ۱۳۴۴ پس از یک سلسله سخنرانی در رفسنجان بار دیگر ممنوع المنبر شد. او در ا ین سال ها با دیگر یاران انقلاب همچون شهید باهنر، شهید مطهری، شهید بهشتی و ... آشنا شد و در سایه راهنمایی های امام خمینی(ره) به همراه دیگر روحانیان مبارز، کوشید زمینه شکل گیری تحولی اساسی در قالب انقلاب اسلامی را فراهم کند.

آیت الله واعظ طبسی درتمام این سالها درکنار دو یارو همسنگرش، مقام معظم رهبری و شهید هاشمی نژاد  درمشهد جلسات مستمری برپا کرده وانقلابیون را سازماندهی میکردند. کانون مبارزات انقلاب درمشهد را گرم نگه داشته ودرهرفرصتی که دست میداد علیه رژیم اعتراض کرده وتظاهرات سازماندهی میکردند.

اما با پیروزی انقلاب اسلامی تلاشهای این مرد مجاهد به پایان نرسید، چرا که مسوولیتی بس بزرگ را پذیرفت. امام خمینی(ره)، دریکی از  نخستین احکامی که صادر فرمودند، سرپرستی آستان مقدس و ملکوتی ثامن الحجج(ع) را به آیت الله واعظ طبسی سپرده و دو سال بعد با توجه به سوابق وکارنامه درخشان ایشان در مدت زمان سرپرستی و تلاشهای صورت گرفته، حضرت آیت الله واعظ طبسی را طی حکمی درمورخ ۱۵ فروردین ماه ۱۳۵۹ به سمت تولیت آستان قدس رضوی منصوب نمودند. حکمی که پس از رحلت آن بزرگوار، از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی و ولی امر مسلمین تأیید شد. آیه الله واعظ طبسی همچنین به افتخار نمایندگی ولی فقیه در استان خراسان و نیز مدیریت عالی حوزه علمیه استان نایل شد.

شاید درنگاه اول سنگینی این مسوولیت به چشم نیاید اما بدنیست بدانید که دردوره مدیریتهای ناصحیح متولیان قبلی بوده بسیاری از بخشهای مدیریتی این نهاد مقدس آسیب دیده بود، بسیاری از موقوفات از دست رفته ومشکلات فراوانی بوجود آمده بود. حال باید تمام این مشکلات رفع شده  و به مدیریت این نهادمقدس سامان وسازمانی آنهم با کمترین خسارت و بیشترین رضایت داده میشد.

از دیگرسو هرساله به حجم زائران این بارگاه منور افزوده میشد به گونه ای که  فضاها و اماکن زیارتی دیگر پاسخگوی نیازهای زائران برای زیارتی توام با معرفت و آگاهی نبود. از کارفرهنگی دراین نهاد برای ترویج فرهنگ رضوی خبری نبودو بسیاری از موقوفات ازسوددهی خارج شده بودندو سازمان آستان قدس رضوی محدود به اداره مرکزی بود که آنهم حال و روز خوشی نداشت و از چارت وسازمانهای مدیریتی خبری نبود. حال باید این حوزه سامان می یافت تا نمادو نشانه ای باشد از توانایی و توانمندی مدیریت اسلامی برای توسعه همزمان اقتصادی و فرهنگی.

تا آنجا که درخاطردارم صحن وسرای رضوی محدود به دو صحن ومسجد جامع گوهرشاد بود که گلنگ طرحی عظیم برای توسعه صحن های حرم بر زمین زده شد. درآنزمان بسیاری بر این باور بودند که این طرح موفق نخواهدشد چرا که از یکسو تملک اراضی اطراف بسیار دشوار بودو ازسوی دیگر هزینه های زیادی را مطلبید که بعید به نظر میرسید آستان قدس رضوی از عهده آنها بر آید.

اما با مدیریت صحیح موقوفات وتوسعه وتجهیز بسیاری از آنها به سوددهی رسیدند، طرحهای عمرانی زیادی برنامه ریزی شد که حرف اول را درانتخاب آنها نیاز روز مردم میزد. بارها وبارها شخصا از آیت الله واعظ طبسی شنیدم که کارهای اقتصادی آستان قدس رضوی فقط وفقط یک هدف دارد وآنهم  هزینه کردن برای ترویج فرهنگ رضوی و رفاه زائران ومجاوران این امام همام است.

بدین گونه بود که روز به روز دریچه ای تازه از رشد وبالندگی درآستان مقدس رضوی گشوده شد. درگام اول بازسازی سازمان آستان قدس رضوی رقم خورد، چرا که برای مدیریت نیاز بود تا این سازمان دارای چارتی مشخص، سازماندهی دوباره و سازمانی نظام مند باشد تا بتواند از سایر فعالیتها برای توسعه و تجهیز پشتیبانی کرده و نظارتی دقیق وموشکافانه بر درآمده و هزینه ها داشته باشد. پس از آن حرکت قطار توسعه دراین بارگاه منور ومقدس شروع به حرکت کرد و سازمانهای وابسته یکی پس ازدیگری به این کاروان پیوستند.

مزرعه نمونه آستان قدس رضوی به معنای واقعی نمونه شدو بهترین محصولات کشاورزی ودامی را با بهره گیری از دانش نوین تولید کرد. کارخانجات آستان قدس رضوی توسعه یافتند وباکیفیت ترین محصولات راروانه بازار کردند. موقوفات کشاورزی تجهیز شدند تا با کمترین مصرف آب بیشترین محصول را به ثمر برسانند.

اما درآمدهای این بخشهادرکجاصرف میشد، قطعا برگ زرین مدیریت آیت الله واعظ طبسی بر آستان قدس علاوه بر بهبود بهره وری از موقوفات، بهترین شیوه هزینه کرد آنهاست که آثاری ماندگار خواهد بود. بازسازی تمام و کمال روضه منوره و طراحی ضریح جدید حرم رضوی با بهره گیری ازبزرگترین هنرمندان و بهترین مواد اولیه. احداث صحنهای جمهوری اسلامی، صحن جامع رضوی، صحن قدس و رواقهای دارالولایه، دارالهدایه، دارالرحمه ودارالحکمه از جمله کارهای بزرگی است که درحرم مطهررضوی انجام شد تا زائران درنهایت ارامش زیارتی ناب را بجای اورند.

اما ازدیگر کارهای بزرگ فرهنگی درجوار حرم رضوی میتوان به احداث ساختمان جدید کتابخانه مرکزی آستان قدس آشاره کرد که با بهره گیری از جدید ترین متد روز دنیا طراحی واحداث شد وکانون تحقیق وپژوهش بسیاری از دانشمندان و اندیشمندان مشهد؛ کشور وحتی جهان تشیع شده است.

ایت الله واعظ طبسی درکنار این مرکز علمی و پژوهشی سنگ بنای مرکز اسناد و دانشگاه علوم اسلامی رضوی و دانشگاه امام رضا(ع) را هم بر زمین گذاشت تا دانش پژوهان دینی وطالبان معرفت امام هشتم با بهره گیری از امکانات روزآموزشی درراه ترویج فرهنگ رضوی گام بردارند و سبک نوینی از دانشگاه دینی را بنیان نهاد. این درحالی بود که درطرح توسعه حرم مطهررضوی برای یکی از قدیمی ترین نهادهای پژوهشی اسلامی یعنی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی هم ساختمانی و تجهیزاتی به روز طراحی وساخته شده بود.

مدیریت آیت الله واعظ طبسی برای ارتباط با مردم و جهان و بیان اندیشه های رضوی مؤسسهٔ فرهنگی قدس را تاسیس کردو برای بیان آموزه های رضوی به زبان هنر مرکز آفرینش‌های هنری آستان قدس را درنظر گرفت.

از دیگر کارهای بزرگی که دردوره آیت الله واعظ طبسی رقم خورد یک اتفاق اقتصادی درمنطقه ای بود که تا پیش از این مردمش در زمره محرومترین مردم خراسان به شمار میرفتند. با فروپاشی شوروی و استقلال جمهوریهای سابق شوروی، خراسان از بن بست خارج شد و دروازهای اقتصادی این جمهوریها به روی کشور از دریچه خراسان رضوی گشوده شد. درهمان زمان ایت الله واعظ طبسی با سرعت عملیات اجرایی منطقه ویژه اقتصادی سرخس را آغاز کرد و با احداث این منطقه در مدتی کوتاه و با سرعتی شگفت آور توسعه را به این منطقه هدیه کرد.

ازدیگر کارهای بزرگی که وی انجام داد وبرگ زرینی درمدیریت اسلامی است ساخت مجموعه عظیم ورزشی استان قدس رضوی است که زیرساختهای ورزشی شهر مشهد، شرق کشور را تا حد زیادی ارتقا بخشید و به شهر امام رضا (ع) اعتبار و آبرو داد. شاید برخی درآنزمان متوجه موضوع نشدند اما امروز که مردم دراستادیوم وسالنهای ورزشی این مجموعه وارد میشوند درک میکنند که قداست نام امام هشتم باعث شده تا بسیاری از آموزهای غلط حضور دراماکن ورزشی جای خودرا به فرهنگ سازی بدهد.

قطعا بیان تمام کارهایی که در دوره مدیریت این فقیه بزرگوار بر آستان قدس صورت گرفت دراین مقاله ممکن نیست وحتما موارد زیادی از قلم خواهد افتاد. اما بدنیست که بدانید وقتی فرمان بازسازی شهر هویزه پس از جنگ به تولیت فقید آستان قدس رسید کاری بزرگ درزمانی کوتاه صورت گرفت و خانه هایی دربهترین شکل ممکن برای مردم آن شهر ساخته شد. زمانی که فرمان مدیریت بر آستان حسین بن موسی الکاظم برادر امام رضا (ع) که درطبس متوفی شده بود و آستان شهید مدرس درکاشمر به تولیت آستان قدس رضوی رسید درکمترین زمان ممکن این دوآستان چنان بازسازی ونوسازی شدند که هرگز با آنچه درگذشته وجود داشت قابل مقایسه نبود.

از این دست کارها بسیار است و از این گفتنی ها فراوان، دهها شرکت و سازمان اقتصادی که تاسیس یا احیاشده و به سوددهی رسیدند، دهها محیط فرهنگی و کتابخانه وحسینیه که ساخته شدندو رونق گرفتند، چندین وچند پروژه که برای زوار امام رئوف تعریف واجرا شدند تا سفری اسوده و زیارتی آرام را برای انها رقم بزنند؛ انقدر که  قلم دربیان همه  آنها عاجز باشد  ، اما تنها میتوان گفت که آیت الله واعظ طبسی طی تمام سالهای تولیت خود  نمونه ای تمام وکمال از مدیریت اسلامی ارایه کرد که میتواند راهگشای مشکلات اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی باشد. مدیریت وی نشان داد که با مدیریت صحیح میتوان از منابع اقتصادی بیشترین استفاده را برای پیشبرد امورفرهنگی ورفاه مردم بکار بست.

علاوه بر این آیت الله واعظ طبسی در مجلس خبرگان قانون اساسی به نمایندگی از استان خراسان حضور یافته و پس از آن در هر سه دوره مجلس خبرگان رهبری نیز حاضر شد.

همچنین آیه الله واعظ طبسی در سال ۱۳۷۵ به حکم مقام معظم رهبری به عضویت مجمع تشخیص مصلحت درآمد تا کماکان درخدمت نظام مقدس اسلامی و اهداف والای آن باشد. این عضویت در سل ۱۳۷۹ تجدید شد. آیه الله واعظ طبسی علاوه بر دارا بودن افتخار خدمت گذاری در بارگاه منور رضوی و عضویت در مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام، مدیریت عالی حوزه های علمیه خراسان را نیز بر عهده داشت.

سرانجام پس از سال ها خدمت بی دریغ در آستان نورانی حضرت رضا(ع)؛ یار دیرین امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری و مجاهد خستگی ناپذیر در ۱۴ اسفندماه ۱۳۹۴ دار فانی را وداع گفت و به دیدار معبود شتافت.

پس از وی سکان هدایت این نهاد مقدس به کف با کفایت مردی از تبار خادمان و خدمتگذاران نظام اسلامی سپرده شد. ایت الله سید ابراهیم رییسی با حکم مقام معظم رهبری و فرمان هفت ماده ای ایشان رخت خدمت به زائران ومجاوران بارگاه منور رضوی را برتن و طی سالهای بعد از آیت الله واعظ طبسی برای به پایان رساندن پروژه های نیمه تمام وی کارهای بزرگی را انجام داده است. او خدمت به زائران را به حد اعلا رساند به گونه ای که دیگر هیچ کس بخاطر نداشتن توان مالی از زیارت امام رضا (ع) محروم نشود. دست نیازمندان مجاور را گرفت و به یاری محرومان درگوشه گوشه کشور شتافت. او با همتی مضاعف و توانی دو چندان برای معرفی معارف رضوی گام برداشت و برای بهبود اوضاع و بالابردن راندمان درآستان قدس رضوی کارهای بزرگی انجام داد تا این نهاد مقدس همچنان نماد درخشان مدیریت اسلامی درجهان باشد.

انتهای پیام/