به گزارش گروه اقتصادی قدس آنلاین، میدان گازی پارس جنوبی بزرگترین منبع گازی جهان است که روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج فارس قرار دارد و اصلی‌ترین منبع انرژی ایران و قطر محسوب می‌شود.

این میدان دارای حدود ۱۸۰۰ تریلیون فوت‌مکعب (۵۱ تریلیون مترمکعب) گاز طبیعی درجا و ۵۰ میلیارد بشکه ( ۷.۹ میلیارد مترمکعب) میعانات گازی است. این میدان گازی، مساحتی حدود ۹۷۰۰ کیلومتر مربع ( ۳۷۰۰ مایل‌مربع) را پوشش می‌دهد که از این مساحت، ۳۷۰۰ کیلومترمربع (۱۴۰۰ مایل‌مربع) آن واقع در آب‌های ایران است و ۶۰۰۰ کیلومترمربع ( ۲۳۰۰ مایل‌مربع) واقع در آب‌های قطر است.

برآوردهای وزارت نفت ایران حاکی از این است که ذخیره گاز در بخش ایرانی این میدان مشترک ۱۴ تریلیون متر مکعب به همراه ۱۸ میلیارد بشکه میعانات گازی است که حدود ۷.۵ درصد از کل گاز دنیا و نزدیک به نیمی از ذخایر گاز کشور را شامل می‌شود، اما برآوردهای آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) نشان می دهد که از ۱۴ تریلیون مترمکعب گاز درجا در بخش ایرانی این میدان، فقط حدود ۱۰ تریلیون مترمکعب گاز قابل برداشت است که این میزان معادل ۳۶ درصد از کل ذخایر گازی موجود در ایران و معادل ۵.۶ درصد از کل ذخایر گازی جهان را در بر می گیرد.

بخش قطری میدان مشترک پارس جنوبی با نام "گنبد شمالی" شناخته می شود. قطر تمامی نیاز داخلی و صادراتی گاز خود را از "گنبد شمالی" تأمین می کند. طبق برآوردهای صورت گرفته میزان ذخایر گازی بخش قطری این میدان مشترک، ۳۶ تریلیون مترمکعب است که IEA میزان قابل استحصال گاز در بخش قطری را حدود ۲۶ تریلیون مترمکعب تخمین زده است.

موقعیت مهمترین پروژه های قطر در میدان "گنبد شمالی" را در شکل زیر می بینید.

با این وجود، مخزن گازی پارس جنوبی بین دو کشور مشترک است و قسمت عمیق تر آن در بخش قطری قرار دارد و ساختار این مخزن نشان می دهد که شیب آن به سمت قطر است و هر چه قطر برداشت بیشتری داشته باشد، سیر حرکت منابع گازی و میعانات به سمت قطر بیشتر می شود.

قطر توسعه "گنبد شمالی" را از سال ۱۹۹۱ آغاز کرده اما ایران توسعه "پارس جنوبی" را از سال ۲۰۰۱ آغاز کرده است که در شروع به کار ۱۰ سال از قطر عقب مانده ایم. در فاصله سال های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۱ ، قطر حدود ۲۱۰ میلیارد مترمکعب گاز از این میدان استخراج کرد که به ارزش آن زمان، حدود ۶۰ میلیارد دلار برای قطر درآمد به دنبال داشته است.

قطر پروژه های متعددی در میدان گنبد شمالی تعریف کرده و اکنون با ۱۶ فاز تولیدی به میزان حدود ۶۰۰ میلیون مترمکعب در روز از بخش قطری میدان مشترک پارس جنوبی برداشت گاز دارد.

برداشت گاز ایران از میدان گازی پارس جنوبی در سال ۱۳۸۱ شمسی (۲۰۰۳) با بهره برداری از فازهای ۲ و ۳، به ۵۶ میلیون مترمکعب در روز رسید. این رقم با به بهره برداری رسیدن فازهای یک، ۴ و ۵ ، ۶ و ۷ و ۸ و ۹ و ۱۰ در سال ۱۳۸۸ به ۲۸۵ میلیون مترمکعب در روز رسید. از سال ۱۳۸۸ تا سال ۱۳۹۲ با توسعه همزمان فازهای پارس جنوبی و عدم اولویت بندی پروژه‌ها، شاهد افزایش ظرفیت تولید گاز از این میدان مشترک در سمت ایران نبودیم اما در سال ۹۲ با اولویت بندی فازها و تمرکزدهی به بهره برداری سریعتر از فازهای با پیشرفت فیزیکی بالاتر، رفته رفته فازهای ۱۲ و ۱۵ و ۱۶ به مدار بهره برداری وارد شدند و در سال ۱۳۹۵ ظرفیت تولید گاز ایران از میدان مشترک پارس جنوبی به ۴۵۳ میلیون مترمکعب رسید.

توسعه در پارس جنوبی با سرعت ادامه یافت و با بهره برداری از فازهای ۱۷ و ۱۸، ۱۹ و ۲۰ و ۲۱ در سال ۹۶ به رکورد تولید ۵۷۰ میلیون مترمکعب در روز و با بهره برداری از سکوهای A و C فاز ۱۴ در سال جاری به ظرفیت تولید ۶۱۰ میلیون مترمکعب در روز رسیدیم.

طبق آخرین اعلام وزارت نفت، هم‌اکنون ایران با تولید ۶۱۰ میلیون مترمکعب در روز و قطر با تولید روزانه ۶۰۰ میلیون مترمکعب در روز، برداشت سایه به سایه‌ای از مخزن مشترک گازی پارس جنوبی دارند و هر دوطرف با اجرای پروژه‌های توسعه‌ای به دنبال افزایش این ظرفیت هستند.

در ایران، سکوهای ۱۳B ، ۱۳D، ۲۲ و ۲۴ A، ۱۴B، ۱۳C، ۲۲ و ۲۴ B، ۱۴D و ۱۳A در یکسال آینده وارد مدار بهره برداری می شوند و ظرفیت تولید گاز ایران از این مخزن مشترک به بیش از ۷۰۰ میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید.

تعداد چاههای حفرشده توسط قطر در بخش‌های مختلف "گنبد شمالی" نشان دهنده بی‌توجهی به اصول برداشت صیانتی از مخزن توسط این کشور شریک و رقیب در مخزن مشترک پارس جنوبی است.

علاوه بر این، همکاری نزدیک قطر با شرکت‌های اروپایی، جذاب کردن روش‌های قراردادی و گنجاندن ردیف مشارکت در تولید، استفاده از تکنولوژی‌های نوین همچون حفاری های مایل و افقی در مخزن، آزاد بودن شرایط تجاری این کشور در مقایسه با شرایط تحریمی علیه کشورمان و همچنین پیش بودن ۱۰ ساله این کشور در آغاز توسعه مخزن مشترک پارس جنوبی، شرایطی را به وجود آورده که هرچه ایران در توسعه این مخزن مشترک تأخیر داشته باشد، به صورت تصاعدی منافع ملی در برداشت گاز را از دست ‌می‌دهد.

از سوی دیگر آغاز مرحله کم‌فشارشدن بخش هایی از مخزن گازی پارس جنوبی به دنبال برداشت بی‌رویه و غیرصیانتی شریک قطری و همچنین مسئله طبیعی شیب میدان و فرار گاز به سمت دیگر مخزن در طرف قطر، زنگ خطری بزرگ برای ایران بوده که اگر امروز در برداشت روزانه گاز از پارس جنوبی به قطر نمی رسیدیم، قطعا در آینده برای رسیدن به مقدار فعلی تولید روزانه گاز (۶۱۰ میلیون مترمکعب) دیگر با هزینه‌های کنونی نمی توانستیم پروژه‌ها را به سامان برسانیم و چه بسا در کنار افزایش هزینه‌های تأمین تجهیزات و توسعه میدان، با نیاز پیدا کردن به تأسیسات فشار افزایشی، میلیون‌ها دلار به هزینه‌های توسعه و ماهها تأخیر به زمان بهره برداری پروژه‌ها تحمیل می شد.

منبع: تسنیم

انتهای پیام/