فرزانه غلامی/

بازار متشکل ارزی به‌عنوان بستری برای معاملات بر مبنای اسکناس، از این هفته و البته به صورت آزمایشی راه‌اندازی خواهد شد؛ بازاری برای کشــف واقعی قیمت ارز، با اخذ تضامین ســفت و سخت از صرافان عضــو و نظارت شــفاف و آنلاین بانک مرکزی.

 آنچــه بانــک مرکــزی مدنظــر دارد، ســکان‌داری قیمــت و نمایــش روزانه نــرخ، روی تابلوی بازار متشــکل ارزی اســت که این هدف عــلاوه بر صرافان و سیاســتهای جدید بانــک مرکزی، عرضه‌کنندگان اسکناس ارز را به میدان وارد خواهد کرد تا عملیات کشف قیمت به صورت واقعی انجام پذیرد و نوسانات بــازار تا حــدودی کنترل شود.

 به نوشــته خبرگزاری مهر »هــر مقدار اســکناس ارز که از ســوی یک صرافی برای فــروش در این بازار ســفارش گذاری و معرفی شود، بلافاصله مبلغ ریالی معادل حــدودی نرخ آن روز بازار از حســاب ارزی او مســدود می‌شــود و در مقابل اگر یک صرافی نیز تقاضای خرید همان میزان اسکناس یا حتی بیشتر یا کمتر داشته باشد، معادل ریالی آن از حساب صرافی دوم مسدود شــده و در واقع ضمانتی برای خرید و فروش و نیز نقل و انتقال مالی میان این خریدار و فروشنده تضمین میشود «.

 به گفته تحلیلگران ارزی، کشف قیمت واقعی بدان معنی است که بانک مرکزی هیچ مداخله‌ای در بازار نداشــته باشد و دســتور و تعیین تکلیف بــرای بازار متوقف شــود، آنگاه نرخ کشــف شده قطعاً به نــرخ آزاد (بالاتــر از ۱۴ هزار تومان) نزدیک خواهد بود و نه نرخ‌هایی کمتــر از این؛ چرا که این نرخ، امروز بر اقتصاد کشور حکمرانی می‌کند.

 نقش ۵ درصدی اسکناس در معاملات ارزی بنا بر اظهارات معاون ارزی اســبق بانک مرکــزی، راه‌انــدازی این بــازار میتواند مقدمه‌ای برای بورس ارز باشــد.

 ســید کملا ســید علی در گفتوگو با خبرنگار ما با اشــاره به سهم ۵ درصدی اسکناس در معاملات ارزی میگوید: کلید موفقیت این بــازار در کاهش لاتهابــات ارزی این است که عرضه و تقاضا همخوان باشد تا شاهد کشف قیمت واقعی باشیم.

 بر همین اساس نیاز است بخش خصوصی و دیگر عوامل بازار، ارز خود را به بازار متشــکل ارزی بیاورند.

 وی ادامه میدهد: شاید اگر وضعیت آرام اقتصادی و ارزی داشــتیم، این بازار بهتر میتوانست اهداف بانک مرکزی را محقق کند.

با توجه به نوســانات جدید ارزی در دو هفته اخیر که لابته ۹۰ درصد آن منشأ سیاســی دارد، بهتر اســت بانک مرکزی اندکی با تأمل رفتــار کند تا این تصمیم برنامه‌ریزی شــده، بهخوبی در بازار جا باز کند.

 به گفتــه وی براســاس آیین‌نامهه‌ای مخصــوص بــازار متشــکل ارزی، قرار نیست بانک مرکزی مداخله خاصی در بازار داشته باشــد و عرضه اسکناس در این بازار به ســمت رفع نیازهای ارزی هدایت شــود که این اهداف فی نفسه، جذاب هســتند اما در میــزان عرضه، همچنان حرف اول را تعیین نرخ خواهد زد.

 بــه باور مدیــر عامل پیشــین صندوق ضمانــت صــادرات ایــران، در حـال حاضر رفتــار بانک مرکــزی مبتنی بر مداخله اســت و امکان خودتنظیمی و خودکنترلــی در بازار وجــود ندارد، اما راه‌اندازی بازار متشکل ارزی، نویدبخش دور شدن از سیاستهای مداخله‌جویانه در بازار است و ظاهراً قرار است این نرخ کشف شده، به رسمیت شناخته شود.

 بازار متشکل؛ عرصه تازه اعملا قدرت بانک مرکزی کارشناس ارزی دیگری هم به خبرنگار ما میگوید: بر اســاس مکانیزم بازار و با توجه به واقعیتهای امروز ارزی کشور، دلیلی وجود ندارد که نرخ کشــف شده فاصله زیادی با نرخ آزاد داشــته باشد و چنانچه فشــاری در راستای پایین نگه داشتن قیمت بر بازار متشکل ارزی وارد شود، باز هم شــاهد رانتجویی ارزی و افزایش فشار تقاضا بر این بازار و تشویق معامله‌گران به فروش ارزهای خریداری شــده از این بازار در بازار آزاد خواهیم بود که بیشک این هدف بانک مرکزی نیست و تلاطم تازه و افزایش نرخ را در بازار ایجاد خواهد کرد.

 میثم رادپور معتقد اســت: بازار متشکل ارزی قرار نیســت پدیده خاصی باشــد و آورده خاصــی فــارغ از واقعیتهای بــازار ارز ایران به ارمغــان بیاورد. وی خاطر نشــان میسازد: همین امروز هم صرافان در حلا فعالیت هســتند و بازار متمرکز ارز، تنها فضایی برای تداوم این معاملات است.

 وی بر این باور اســت که بانک مرکزی کنترل خود را بر دیگر بازارها )از جمله بازار حولاه( از لحاظ فنی و عملکردی از دست داده است، بنابراین بازار متشکل ارزی را عرصــه‌ای برای اعمال قدرت و عرض اندام بانک مرکزی می‌داند.