قدس آنلاین-گروه استان ها: پل شهید کلانتری طولانی‌ترین پل ساخته‌شده در ایران به طول ۱۷۰۹ متر است که بر روی دریاچهٔ ارومیه ساخته‌شده است و فاصلهٔ میان دو شهر تبریز و ارومیه را به ۱۳۵ کیلومتر کاهش داده است.
این پل در ۲۷ آبان ۱۳۸۷ خورشیدی به بهره‌برداری رسید و توانسته نقش در توسعه گردشگری و تبادلات فرهنگی و تجاری میان دو استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی دارد و باعث صرفه‌جویی در مصرف سوخت و زمان و کاهش تصادفات جاده‌ای و استهلاک خودروها شود.
گفتنی است باوجود تمام مزیت‌های نسبی که این پل برای شهروندان دو استان هم‌جوار ایجاد کرده است اما هم چنان احداث این جاده به یکی از عاملان اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه ربط داده می‌شود و این درست سؤالی است که ما هم به دنبال پاسخ آن در این گزارش برآمدیم.
آنچه گذشت
دریاچه ارومیه به‌عنوان بزرگ‌ترین دریاچه داخلی در شبکه آبی ایران و به‌عنوان تالاب بین‌المللی در کنوانسیون رامسر ثبت‌شده است و از مهم‌ترین میراث‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی ایران به شمار می‌رود.
متأسفانه در سال‌های گذشته سطح آب دریاچه ارومیه پایین آمد و خشکیدگی ناشی از علاوه بر ایجاد توفان‌های نمکی موجب مهاجرت بسیاری از ساکنان هم‌جوارش شد.
هرچند که بسیاری از افراد در فضای مجازی سعی دارند تا تمامی تقصیرها به گردن جاده و پل احداث‌شده بر روی این دریاچه بیندازند اما واقعیت این است بنا بر گفته مسئولان احداث این جاده نمی‌تواند گناه خشک‌سالی گذشته را به گردن بگیرد.
نقش پل میان‌گذر
مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی با دفاع از بی‌نقص بودن پل احداث‌شده ابراز می‌کند: قبل از احداث این پل مطالعات زیست‌محیطی صورت گرفت و نتیجه به‌دست‌آمده از این مطالعات نشان می‌دهد که این پل در خشکی دریاچه نقشی نداشته است.
فرهاد سرخوش ابراز می‌کند: بر اساس مطالعات علمی، مهم‌ترین عوامل اصلی کاهش آب دریاچه ارومیه، کاهش سهم آب‌های ورودی به دریاچه در اثر توسعه کشاورزی، برداشت‌های غیرمجاز از منابع آب سطحی و زیرزمینی، تغییرات اقلیمی و استمرار خشک‌سالی‌های نسبی در سال‌های اخیر بوده است.
وی عنوان می‌کند: البته نمی‌توان گفت جاده ارتباطی احداث‌شده سهمی در این ماجرا نداشته است چراکه پس از مطالعات خاک‌ریزهای دو طرف دریاچه مشکلاتشان شناسایی شد و لذا در دست پیگیری‌های بی‌وقفه قرارگرفته و در آینده‌ای نزدیک آب گذرهایی برای رفع این حالت بحرانی احداث می‌شود
بسیاری از افراد سعی دارند خشک‌سالی دریاچه ارومیه را بر گردن جاده میان‌گذر و پل احداث‌شده بر روی آن بیندازند اما واقعیت این است که این جاده نمی‌تواند گناه خشک‌سالی گذشته را به گردن بگیردوی می‌گوید: سد خاک‌ریز واقع در وسط دریاچه ارومیه هم سبب به وجود آمدن بحران خشکی در آن شده و از طرف دیگر سبب منحل شدن اکوسیستم دریاچه نیز گردیده که در آینده نزدیک با تلاش‌هایی که صورت می‌گیرد این مشکلات برطرف می‌شود.
وی عنوان می‌کند: اما پل میان‌گذر که در سال ۸۱ احداث شد، جنس ستون‌های نگه‌دارنده آن از شمع هستند و به همین دلیل گذر آب دریاچه از این پل به‌راحتی صورت می‌گیرد و نقشی در خشکیدگی ارومیه نداشته است.
نتایج علمی
در حالی مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی مدعی عدم تأثیر پل در خشکیدگی دریاچه و هم‌چنین وجود برخی مشکلات در خاک‌ریزهای ایجادشده است که تحقیقات دانشگاه تبریز با انجمن هیدرولیک ایران نیز در همین راستا براین ادعا مهر تائید می‌زند.
در تحقیقاتی که انجمن هیدرولیک ایران و دانشگاه تبریز در همین راستا انجام داده است عامل اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه کاهش منابع آب سطحی ورودی به این دریاچه از طریق تعدی به حقابه زیست‌محیطی این دریاچه در کل سطح آبریز دریاچه ارومیه عنوان‌شده است و به‌صراحت قیدشده است جاده میان‌گذر به دلیل عدم تأثیر بر کاهش حجم آب ورودی به دریاچه ارومیه به‌عنوان عامل اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه شناسایی نمی‌شود.
البته در این تحقیق عنوان‌شده است: پل میان‌گذر کفایت لازم برای انتقال جریان بین دو ناحیه شمالی و جنوبی دریاچه را ندارد و لذا اصلاح میان‌گذر از طریق بازشدگی‌های جدید برای کاهش بحران محیط‌زیستی دریاچه ارومیه ضروری است.
حقابه دریاچه فراموش نشود
مهدی یاسی، دانشیار مهندسی رودخانه دراین‌باره می‌گوید: منبع اصلی تأمین آب دریاچه ارومیه، ۱۴ رودخانه ورودی آن است و از این ۱۴ مورد، ۸ مورد رودخانه اصلی است. منبع بعدی آب دریاچه هم آب‌های زیرزمینی هستند و حالا نتایج این مطالعه نشان می‌دهند میان‌گذر برای این منابع ورودی آب به دریاچه ارومیه هیچ مانعی ایجاد نکرده‌اند و این یعنی میان‌گذر روی حجم آب ورودی دریاچه تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای نداشته است.
وی عامل اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه کاهش منابع آب سطحی ورودی به این دریاچه از طریق تعدی به حقابه زیست‌محیطی این دریاچه در کل سطح حوضه آبریز دریاچه ارومیه می‌خواند و می‌گوید: البته گفته می‌شود که احداث این پل میزان تبخیر دریاچه ارومیه را تا حدی افزایش داده، اما این میزان به‌اندازه‌ای نبوده که ادعا شود، احداث «میان‌گذر» دریاچه ارومیه را خشک کرده.
نظر شما