آرش خلیل‌خانه/

آمریکایی‌ها به وضوح در روزهای اخیر یک عملیات روانی و رسانه‌ای سنگین را به راه انداخته‌اند تا این‌گونه وانمود کنند که احتمال وقوع یک جنگ یا برخورد نظامی ولو محدود با ایران در حال قوت گرفتن است تا تهران را وادار به تماس و مذاکره سیاسی کنند.

شماره تلفن ترامپ، ناو بولتون

همزمان کاخ سفید در حال ارسال پیغام‌های پی‌درپی برای مذاکره و تماس با مقامات دولت ایران است. خبرگزاری‌ها دیروز گزارش دادند که کاخ سفید شماره تلفنی را برای تماس مستقیم با ترامپ به دولت سوییس، حافظ منافع خود در ایران داده تا سفارت این کشور در تهران آن را در اختیار دولت روحانی قرار دهد.

از سوی دیگر پس از آنکه محمد جواد ظریف از پاسخ مثبت تهران به درخواست مبادله زندانیان با آمریکا پرده برداشت، منابع آگاه از رد دومین درخواست غیر معقول آمریکا برای آزادی باقر نمازی یک مجرم امنیتی دوتابعیتی، به‌عنوان پیش‌شرط مذاکرات تبادل زندانیان خبر دادند. 

مانور تبلیغاتی و خبری جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ اما درباره اعزام ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن و هواپیماهای بمب افکن مستقر بر این ناو به منطقه خلیج فارس درست پیش از آنکه ایران اقدامات متقابل در کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کند و همزمان با اعلام تحریم‌های جدید در حوزه پتروشیمی و فلزات بر علیه ایران در عمل تاکتیکی حساب شده برای انحراف افکار عمومی بویژه در داخل ایران و پروپاگاندای هدفمند به منظور ایجاد هراس در منطقه در مورد جدی شدن تنش و تبعات سهمگین آن بود تا ضرب پاتک ایران گرفته شود.

حال آنکه ناو لینکلن دوازدهم فروردین ماه  و بر اساس برنامه معمول گردش ناوگان دریایی آمریکا مقر خود را برای پیوستن به ناوگان پنجم تحت فرماندهی سنتکام در بحرین ترک کرده بود و به دلیل آنکه وزارت دفاع آمریکا از تبعات و تهدیدهای ناشی از قراردادن سپاه در فهرست گروه‌های تروریستی از نظر آمریکا نگران بودند، آن زمان ترجیح داده شد تا حرکت این ناو برجستگی خبری نداشته باشد و مقصد اولیه آن مدیترانه اعلام شود.

تک روانی با «پاتریوت» و «ب52»

دیروز نیز در ادامه جنگ روانی، واشنگتن اعلام کرد که یک ناو جنگی دیگر را نیز به منطقه خلیج فارس اعزام خواهد کرد که یک کشتی آبی خاکی طراحی شده برای نقل و انتقال نیروهای دریایی و هلیکوپترهای جنگی است و قرار است نیروهای ویژه مارینز را به منطقه منتقل کند.

نیویورک تایمز همچنین به نقل از مقامات پنتاگون گفته است که یک سامانه آتش بار ضد موشکی پاتریوت جدید در منطقه غرب آسیا مستقر خواهد شد. رویترز هم دیروز از فرود چهار فروند هواپیمای بمب‌افکن «ب52» آمریکا در پایگاه آمریکایی«العدید» در قطر خبر دادند. پنتاگون هدف از اعزام این بمب‌افکن را حراست از نیروها و منافع ایالات متحده در منطقه عنوان کرده است.

تمامی این اقدامات و تحرکات نظامی در ظاهر خبر از آمادگی رزمی و لجستیکی برای مواجهه با یک درگیری نظامی محتمل را می‌دهند، اما کارشناسان نظامی و امنیتی و تحلیلگران سیاسی و امور راهبردی این اتفاق‌ها را مقدمات و تلاش‌هایی کاملاً روشن و مشخص برای جلوگیری از یک درگیری نظامی و فشارهای معنادار برای باز کردن یک راه تماس و مذاکره با ایران می‌دانند.

هرچند حتی تحلیلگران غربی هم رفتارهای ترامپ و تیم امنیت ملی او را متناقض و در تضاد می‌دانند. پایگاه خبری المانیتور در گزارشی با این نگاه در واکنش به امیدواری ترامپ برای تماس مقامات ایران با وی نوشت: مایل بودن و آرزوی ترامپ عمیقاً با لحن و تمایل بسیاری از افراد در تیم امنیت ملی وی بویژه جان بولتون در تقابل است.

با این حال حشمت‌الله فلاحت پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ایران می‌گوید: ترامپ به دنبال تغییر در برجام است و پس از تهدیدهای لفظی بولتون بر سر موضوع اعزام ناو لینکلن به خلیج فارس حالا ترامپ تنش‌زدایی را در دستور کار قرار داده و می‌خواهد مانع شکل‌گیری ادبیات نظامی بین ایران و آمریکا شود، چون اساساً راهبرد نظامی برای مقابله با ایران ندارد.

وی تأکید می‌کند: به هیچ وجه راهبردهای امنیت ملی آمریکا اجازه نمی‌دهد که ترامپ به جنگ مدیریت ناپذیر وارد شود.

نگاه به عملیات روانی مشابه آمریکا در دوران رونالد ریگان در برابر شوروی نیز این موضوع را نمایان می‌کند. راهبردی از دوران جنگ سرد که دونالد ترامپ در میانه شکل دادن به استراتژی بشدت تخاصمی‌اش علیه ایران،مطالعه آن را در کتاب «موفقیت ریگان» به تیم امنیت ملی خود توصیه کرده‌است.

در این کتاب شرح داده شده که ریگان خود را مردی دیوانه به تصویر می‌کشید تا سران شوروی را هراسان کند. یکی از راه‌های دولت ریگان برای تقویت این تصویر، اعزام ناگهانی گروهی از بمب‌افکن‌ها به مرزهای شوروی بود. «واحدهای راداری شوروی ناگهان می‌دیدند که بمب‌افکن‌ها دارند به سویشان می‌آیند.واحدهای ارتش شوروی در حالت آماده‌باش قرار می‌گرفتند، اما بمب‌افکن‌های آمریکایی لحظه آخر دور می‌زدند و دور می‌شدند.»

آنچه امروز آمریکایی‌ها در منطقه انجام می‌دهند بی شباهت با این روایت از دوران ریگان نیست.

باید توجه داشت که استقرار ناوهای هواپیمابر آمریکا در خلیج فارس به دلیل وجود پایگاه پنجم نیروی دریایی این کشور در بحرین یک امر معمول و مداوم بوده است.

شاید آنچه سبب شاخ و شانه کشیدن‌های رسانه‌ای مقامات آمریکایی و مانورهای آن‌ها با ادوات نظامی در منطقه شده، هراس جدی آن‌ها از نفوذ ایران در منطقه و آسیب پذیری نیروهایشان از به قول خودشان نیروهای نیابتی و متحدان ایران در محور مقاومت منطقه باشد.

نیویورک تایمز گزارش داده اعزام ناو جدید و هواپیماهای ب52 پس از آن مطرح شد که دولت ترامپ مدعی شد اطلاعات جدیدی مبنی بر اینکه ایران در حال تجهیز نیروهای نیابتی در عراق و سوریه، برای حمله به نیروهای آمریکایی است، در اختیار دارد.

اما در هیچ یک از اظهارات و ادعاهای مقامات آمریکایی تاکنون نیز صحبت و اشاره‌ای به احتمال وقوع درگیری مستقیم بین نیروهای ایرانی و آمریکایی در منطقه نشده است.

تجهیزات آمریکایی، سیبل بزرگ در منطقه

به گفته یک کارشناس امور نظامی هرگاه ناوها و تجهیزات نظامی راهبردی آمریکا در پایگاه‌های منطقه خلیج فارس حضور دارند، معنایش این است که احتمال وقوع یک برخورد نظامی در کمترین سطح است.

سردار کرمی‌راد در گفت‌وگو با خبرنگار قدس خاطرنشان می‌کند: تجهیزات و نیروهای آمریکایی در منطقه بویژه ناو هواپیمابر یا پایگاه‌های هوایی آن‌ها سیبل‌های بزرگ در منطقه برای ایران هستند که براحتی در تیررس موشک‌ها، و هواپیماها و نیروهای ایران قرار دارند.

نایب رئیس اسبق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح می‌کند: اصول نظامی ایجاب می‌کند برای ورود به جنگ و درگیری در مناطق دور از کشور باید تجهیزات و پایگاه‌های نظامی دور از تیررس دشمن قرار گیرد و به هین دلیل هم آمریکایی‌ها در موارد دیگر همواره ادوات و ناوهای خود را از مناطق دور وارد عملیات‌ها کرده‌اند؛ بنابراین اگر ناو لینکلن در مدیترانه یا اقیانوس آرام مستقر شود، احتمال و خطر درگیری محتمل‌تر است، اما وقتی ناو آمریکا و پایگاه دریایی وهوایی این کشور در آن سوی خلیج فارس در تیررس هزاران موشک ایران قرار دارد، همه رجزخوانی‌ها فقط عملیات روانی است.

این کارشناس سیاست دفاعی و امنیت ملی یادآورمی‌شود: در گذشته هم دیدیم آمریکایی‌ها در حملات علیه سوریه و نیروهای محور مقاومت از فاصله دور وارد عمل شدند و هواپیماهای آمریکایی از خلیج فارس یا مناطق ناوهای مستقر در مناطق دور مدیترانه اقدام به بمباران یا موشک‌باران اهدافی در سوریه و عراق کردند.

فرمانده اسبق لشکر امیرالمؤمنین در دوران دفاع مقدس با اشاره به اینکه هواپیماهای ب 52 آمریکا می‌توانند از پایگاه‌های خود حتی در آمریکا پرواز کرده و عملیات انجام دهند، اضافه می‌کند: حضور آن‌ها در قطر فقط نمایش است.

توان پدافندی بالای ایران که امروز پیشرفته ترین سامانه‌های راداری، جنگ الکترونیک، فناوری‌های ضد رادار و ضد رادار گریزی و پدافند موشکی مثل اس 300 و سامانه‌های پیشرفته‌تر از آن از جمله باور 373 را در اختیار دارد، به معنای آن است که هواپیماهای آمریکا در صورت وقوع درگیری در معرض تهدید هستند و عملاً باید منطقه را ترک کنند.