جواد صبوحی/

 تصویر هواپیمــای گرافیکی در گیم را به جای ورود جنگنده فوق پیشرفته آمریکا به خلیج فارس منتشر میکنند و عکسی از کارکنان ناو Jima Iwo USS سال ۲۰۱۵ در خلیج عدن را به نام تصویر شنای سربازان آمریکایــی در خلیج فارس بارگذاری می‌کننــد.

 روزی هم از فتوای مخالفت یک مرجع تقلید با پرداخت فطریه به کمیته امداد می گویند و... . غور در اقیانوســی به عمق یک وجب و یا حتی کمتر از آن، کار ســاده‌ای نیست.

 در همین ژرفای اندک فضای مجازی اســت که تورها و قالب‌های متفاوت گاه به اعتبار اســتناد به منابع به ظاهر معتبر اما مبهم، غیرواقعی و غیرقابل اثبات، ذهن مخاطبان عجول را به دام می‌اندازد.

 مواد خام و ارزان قیمتی که قرار اســت به خط طویل تولید و انتشار شایعات وارد شوند با برچسب اظهارات یک کارشــناس، یک پیشگو، یک استاد دانشگاه، یک منبع مطلع ناشــناس و یا حتــی یک پژوهش علمی بی نام و نشــان تهیه و در کمترین زمان ممکن وارد چرخه توزیع میشوند.

 عاملان اپیدمی شایعات که سلامت روانی یک جامعه را نشانه می‌روند، برای ارتقای کیفی محصولات خود از تکنیک‌های مخرب جنگ تبلیغاتی بهره می‌گیرند، یعنی همان شــیوه‌هایی که پیش از این آمریکایی‌ها با استفاده از قدرت نرم برای تغییر رژیم‌های سیاسی در کشورهای مخالف خود از آن استفاده کرده‌اند.

 ســربازان جنگ نرم، گاه با انتشــار شــایعه زلزله پایتخت، گاهی نیز با سخن گفتن از احتمال فعال شــدن آتشفشان دماوند و گاه با انتشار اخبار غیرواقعی ورشکستگی بانکهای خصوصی و دولتی و یا شایعه استعفای وزرا و مسئولان می‌کوشــند رمق و نشــاط را گرفته و آفت ناامیدی و یأس را در میان عناصر جامعه بویژه جوانان بپراکنند.

 جوزف نای، پژوهشــگر شهیر آمریکایی در حوزه قدرت نرم میگوید: «اگر یک شــایعه کثیف رایج شود باید همیشــه عقب باشید مگر اینکه بدانید چگونه به آن پاسخ دهید»

به باور نای «وقتی ســخن از قلب‌ها و اذهان خیل کثیری از مردم است، قدرت نرم به کار گرفته خواهد شــد. در آن حال نیروی جنگی قدرت هوشــمند به دیپلماسی عمومی هوشمندانه نیاز خواهد داشت. دیپلماسی عمومی هوشمند بــه نوبه خود به درک اهمیت اعتبار و انتقــاد از خود و نقش جامعه مدنی در تولید این نوع از قدرت نیازمند است.»

ما نیز امروز در برههای چنین حســاس، برای مواجهه با شــبیخون مدامی که قلبها و اذهان جامعه را نشانه رفته است ، علاوه بر وفاق اجتماعی و دیپلماسی عمومی هوشمندانه به آموزش و تقویت بیش از پیش سواد رسانه‌ای شهروندان خود نیاز داریم.