از زیارت که برمی‌گردند تازه می‌فهمد چقدر خسته است. دختر کوچکش تمام طول راه را نق زده بود. پسر بزرگش هم که تاب و تحمل هوای اتوبوس را ندارد. مادرش هم دست کمی از او ندارد. این‌ها را می‌دانست اما باز هم زده بود به دل جاده و خودش را رسانده بود به مشهد. زن و بچه‌اش هم مخالفتی نداشتند. آن‌ها هم از خداشان بود که پس از مدت‌ها به پابوس حضرت بیایند. همه‌شان از اتوبوس که پیاده شده بودند، گفته‌ بودند یکراست برویم حرم. آدم مشهد که می‌آید، تا به زیارت نیاید و یک دل سیر زیارت نکند، خاطرش جمع نمی‌شود.

آن‌ها حالا خاطرشان جمع شده بود که واقعاً پس از مدت‌ها آمده‌اند مشهد. یک دل سیر زیارت کرده‌اند و حالا در شلوغی بیرون صحن، دارند فکر می‌کنند امشب را کجا بگذرانند؟

لابد باید بگردند در کوچه پس‌کوچه‌های اطراف حرم تا اتاقی پیدا کنند و سرشان را کنار هم زمین بگذارند. سختی پیدا کردن محل اقامت البته چیزی از شیرینی زیارت کم نمی‌کند. سفر مشهد با همین‌ها، سفر می‌شود دیگر. اما با زن و بچه، در کوچه پس‌کوچه‌ها بالا و پایین رفتن هم مکافاتی دارد.

با خودش می‌گوید حرم آقا که این قدر باصفاست، کاش جایی هم بود که می‌شد آنجا اقامت کرد، بی آنکه بخواهد ۱۰۰ نفر را ببیند و سر قیمت چک و چانه بزند....

اسکان، یکی از دغدغه‌های اصلی زائران در مشهد

«پیدا کردن محل اسکان، یکی از دغدغه‌های اصلی زائران در سفر به مشهد است»؛ این را حمزه سپهریان می‌گوید که مدیرعامل مؤسسه موقوفه خدمات زائر رضوی است؛ مؤسسه‌ای که تشکیل شده تا گام‌هایی عملی برای تأمین محل اسکان زائران بردارد.

واقعیت آنکه یکی از مهم‌ترین دغدغه زائران در سفر به شهر مقدس مشهد و بخصوص در ایام خاص و ویژه، تأمین محل مناسب جهت اسکان است؛ بارها مشاهده شده بسیاری از زائران کم‌برخوردار که توانایی رفتن به هتل‌ها، هتل آپارتمان‌ها و... را ندارند در کمپ‌ها، پارک‌ها و گاه کنار معابر و خیابان‌های این شهر زیارتی اقامت می‌کنند که البته در شرایط نامناسب جوی، همین هم برای آنان مقدور نخواهد بود.

آستان قدس رضوی با هدف تکریم زائران و تأمین محل مناسب برای اسکان آن‌ها با راه‌اندازی زائرشهر و زائرسرای رضوی گام مهمی برای تحقق این امر که هیچ شخصی نباید به خاطر مشکلات مالی از زیارت امام رئوف(ع) محروم شود برداشته است؛ حالا اداره زائرشهر و زائرسرای رضوی به مؤسسه موقوفه خدمات زائر رضوی سپرده شده است.

اقامتگاه نامناسب در شأن زائر امام رضا(ع) نیست

سپهریان معتقد است، هدف از تشکیل این مؤسسه، تکریم زائران بارگاه مطهر امام رضا(ع) و ارائه خدمات مطلوب به آن‌ها بخصوص تأمین محل اسکان مناسب است.

مدیرعامل مؤسسه موقوفه خدمات زائر رضوی توضیح می‌دهد: همچنان که در حکم انتصاب تولیت آستان قدس رضوی به توجه و عنایت ویژه به زائران بخصوص اقشار نیازمند و محرومان تأکید شده، بسیاری از زائران با عنوان زیارت‌اولی‌ها به دعوت معاونت محرومیت‌زدایی آستان قدس رضوی برای زیارت حرم مطهر رضوی به مشهد مقدس مشرف می‌شوند. از طرفی دیگر بسیاری از زائران کم‌برخوردار و اقشار متوسط پس از تشرف به مشهد مقدس، در کمپ‌ها، پارک‌ها و گاهی در خیابان‌ها و معابر شهر مشهد اقامت می‌کنند که این زیبنده شهر مشهد و در شأن زائر امام رضا(ع) نیست. به همین دلیل آستان قدس رضوی با راه‌اندازی دو مجموعه زائرشهر رضوی و زائرسرای رضوی، با رعایت همه معیارها و استانداردهای لازم، تلاش کرده است تا هیچ زائری به خاطر نداشتن امکانات از جمله محل اقامت مناسب، از زیارت بارگاه مطهر امام هشتم(ع) محروم نماند. به همین منظور جهت اداره امور این مجموعه‌های عظیم و نیز اداره مجتمع‌های رفاهی میان راهی امام رضا(ع) که در جاده‌های منتهی به مشهد مقدس در استان‌های مختلف قرار دارد، مؤسسه موقوفه خدمات زائر رضوی تشکیل شده است.

آمادگی زائرشهر و زائرسرای رضوی برای اسکان زائران

اما زائرشهر رضوی و زائرسرای رضوی، شامل چه امکاناتی هستند؟ سپهریان با حوصله‌ای مثال‌زدنی به این پرسش پاسخ می‌دهد. او می‌گوید: زائرشهر و زائرسرای رضوی هر دو در بهترین مناطق شهر مقدس مشهد از نظر آب و هوا و تشرف به بارگاه مطهر امام هشتم(ع) واقع شده‌اند. این دو مجموعه دارای بلوک‌ها و سوئیت‌های مربوط به اسکان زائران و همچنین سالن‌های مربوط به اسکان کاروان‌های زیارتی و زائران گروهی هستند.

زائرشهر رضوی در ایام فرخنده میلاد امام رضا(ع) در سال ۱۳۹۵ و در زمینی به مساحت حدود ۳۵ هکتار و در ابتدای شهرک طرق مشهد واقع در حاشیه بزرگراه (اتوبان) مشهد- باغچه با زیربنای ۲۲۰ هزار مترمربع و مشتمل بر فضاهای اقامتی، خدماتی، فرهنگی و رفاهی افتتاح شد. در سال ۱۳۹۶ نیز نمازخانه و رستوران هم در این مجموعه به بهره‌برداری رسید. هم اکنون ۲۳ بلوک در زائرشهر هر یک به ظرفیت ۱۲۵ نفر و چهار سوئیت سالنی (ویژه گروه‌های زیارتی) با ظرفیت ۱۵۰ نفر برای هر سالن به همراه یک سالن غذاخوری و نمازخانه در زائرشهر رضوی جهت بهره‌مندی زائران آماده خدمات‌رسانی است.

ادامه می‌دهد: زائرسرای رضوی نیز در زمینی به مساحت حدود ۸ هکتار و در انتهای بلوار چمن مشهد با زیربنای حدود ۴۴ هزار و ۱۰۰ مترمربع و مشتمل بر فضاهای اقامتی، خدماتی، فرهنگی و رفاهی در حال ساخت است به گونه‌ای که فاز اول آن در مساحتی حدود ۹۱۷۲ مترمربع دارای ۷ بلوک (هر بلوک به ظرفیت ۱۲۵ نفر) و دو سوئیت سالنی برای زائران گروهی و کاروانی به ظرفیت ۱۵۰ نفر برای هر سالن به همراه یک سالن غذاخوری و نمازخانه است.

سپهریان می‌گوید: فاز اول زائرسرای رضوی به بهره‌برداری رسیده و از فاز دوم آن نیز سه بلوک آماده بهره‌برداری بوده و سه بلوک هم از فاز سوم در حال تجهیز است، زائرسرای رضوی در حال حاضر آمادگی پذیرش بیش از ۱۰۰۰ زائر را دارد.

در مورد زائرشهر رضوی نیز فاز اول آن کاملاً به بهره‌برداری رسیده و سه بلوک از فاز دوم آن در حال تحویل بوده و این زائرشهر نیز در حال حاضر آمادگی پذیرش بیش از ۳۰۰۰ نفر را داراست.

چه گروه‌هایی از امکانات زائرشهر و زائرسرا استفاده می‌کنند؟

اما زائران بارگاه منور حضرت رضا(ع) چگونه می‌توانند از امکانات این مؤسسه استفاده کنند؟

بنا به توضیحات مدیرعامل مؤسسه موقوفه خدمات زائر رضوی چند گروه از زائران از امکانات زائرسرا و زائرشهر رضوی استفاده می‌کنند.

یک گروه زائران زیارت‌اولی و زائرانی از اقشار محروم و نیازمند هستند که با مساعدت معاونت محرومیت‌زدایی آستان قدس رضوی و پس از انجام هماهنگی‌های لازم از استان‌ها و مناطق مختلف به مشهد آمده و در واقع سه شبانه‌روز میهمان آستان قدس رضوی بوده و از امکانات این مؤسسه استفاده می‌کنند.

گروه دیگر، زائرانی هستند که از مجموعه معاونت اماکن متبرکه و امور زائران به این مؤسسه معرفی می‌شوند تا از امکانات اسکان موجود بهره‌مند شوند. گروه بعدی کاروان‌های زیارتی از استان‌ها و شهرستان‌های مختلف بوده که پس از هماهنگی و ثبت‌نام و رزرو تاریخ و زمان برای اسکان به زائرشهر و زائرسرای رضوی مراجعه می‌کنند.

گروه دیگر از زائران هم خانواده‌هایی هستند که تمایل دارند در تشرف به مشهد مقدس از سوئیت‌ها و اتاق‌های این مؤسسه جهت اسکان استفاده نمایند. البته به غیر از گروه اول که از طریق معاونت محرومیت‌زدایی آستان قدس رضوی معرفی می‌شوند برای سایر گروه‌ها، هزینه‌های بهینه‌ای، مطابق ضوابط و دستورعمل‌های موجود دریافت می‌شود.

سوئیت‌های مجهز در زائرشهر و زائرسرای رضوی

حمزه سپهریان به امکانات موجود در زائرشهر و زائرسرای رضوی هم اشاره‌ای می‌کند و می‌گوید: سوئیت‌های موجود در دو مجموعه زائرشهر و زائرسرای رضوی مجهز به سرویس بهداشتی، حمام، تراس، یخچال، تلویزیون، تخت هتلی، میز، صندلی و دیگر امکانات رفاهی است. همچنین وجود آمبولانس و تکنسین بهداشت، صندلی چرخدار و صندلی نماز، تأمین امنیت مناسب و مطلوب، وجود سرویس ایاب و ذهاب از زائرسرا و زائرشهر رضوی برای تردد به حرم مطهر امام رضا(ع) (۲۰ دستگاه مینی‌بوس در زائرشهر و دو اتوبوس در زائرسرا)، همچنین ارائه خدمات حمل و نقل عمومی شامل تاکسی بی‌سیم، تاکسی‌های خطی و تاکسی‌های خادمیاری و... از جمله امکانات و خدمات ارائه شده جهت بهره‌مندی و رفاه حال زائران است.

مدیرعامل مؤسسه موقوفه خدمات زائر رضوی از امکان رزرو جا برای زائران هم خبر می‌دهد و می‌گوید: پایگاه اطلاع‌رسانی مؤسسه موقوفه خدمات زائر رضوی به نشانی https://eghamat.razavi.ir هم در خدمت همه زائران قرار دارد. امکان ذخیره(رزرو) کردن سوئیت‌ها و بلوک‌های زائرشهر و زائرسرای رضوی از جمله امکاناتی است که در این پایگاه پیش‌بینی شده است. زائران علاقه‌مند با ورود به این سایت و انتخاب قسمت رزرو اتاق می‌توانند تاریخ و زمان مورد نظر خود برای استفاده از امکانات این مؤسسه را انتخاب و ذخیره نمایند.

سپهریان از امکان رزرو اتاق برای همکاران و کارکنان آستان قدس رضوی (از مشهد و سایر استان‌ها) هم خبر می‌دهد و می‌گوید: به طور کلی هر زائر و هموطنی که بخواهد از امکانات این مؤسسه استفاده کند می‌تواند به سایت مؤسسه (به نشانی اشاره شده) و یا دفاتر نمایندگی آستان قدس رضوی در استان‌ها مراجعه کند. مطابق تمهیدات اندیشیده شده هر زائری از طریق رزرو اتاق در زائرشهر و زائرسرای رضوی می‌تواند از یک تا حداکثر هفت روز از امکانات فراهم شده استفاده نماید.

مدیرعامل مؤسسه موقوفه خدمات زائر رضوی به یک شایعه هم پاسخ می‌دهد و می‌گوید: این مؤسسه تعهدی برای تأمین غذای متبرک مهمانسرای حرم مطهر رضوی برای زائران ندارد.

سپهریان به کیفیت بالای غذای عرضه شده در مجموعه اقامتگاه‌های این مؤسسه هم اشاره می‌کند و می‌گوید: بسیاری از شرکت‌ها و مؤسسات تأمین غذا برای تأمین غذای مطلوب و باکیفیت برای ارائه به زائران، متقاضی همکاری با این مؤسسه در این زمینه هستند.

او از امکان مشارکت خیرین نیک‌اندیش برای تکمیل و توسعه امکانات اقامتی این مؤسسه خبر می‌دهد و می‌گوید: شماری از زائران و خانواده‌ها جهت مشارکت در وقف بلوک‌های زائرسرا یا زائرشهر رضوی، تعدادی از این بلوک‌ها را خریداری کرده و برای استفاده زائران وقف نموده‌اند تا از این طریق در این امر خداپسندانه سهیم باشند؛ این امکان برای دیگر خیران نیز فراهم است.

مجتمع‌های میان‌راهی امکاناتی مناسب برای همه زائران و مسافران

مدیرعامل مؤسسه موقوفه خدمات زائر رضوی از مجتمع‌های میان راهی امام رضا(ع) هم یاد می‌کند؛ و می‌افزاید: افزون بر ۲۰ مجتمع و نمازخانه میان‌راهی امام رضا(ع) در جاده‌های دور و نزدیک منتهی به مشهد توسط آستان قدس رضوی ساخته شده‌اند تا همه زائران و مسافران از امکانات رفاهی آن استفاده کنند.

سپهریان می‌گوید: هدف از ایجاد این مجتمع‌ها، ایجاد فضایی مناسب برای زائران بارگاه مطهر امام رضا(ع) در محورهای منتهی به شهر مقدس مشهد است تا با خاطری آسوده‌ بتوانند پس از استراحت، تجدید قوا و بهره‌مندی از امکانات فراهم شده به سفر زیارتی خود برای تشرف به مشهد مقدس ادامه دهند. مطابق ضوابط تعیین شده مدیریت و بهره‌برداری از مجتمع‌های رفاهی میان‌راهی امام رضا(ع) در استان‌های کشور به این مؤسسه واگذار شده که برای رفاه حال زائران امکاناتی از قبیل نمازخانه، پارکینگ، آلاچیق، سرویس بهداشتی، فضای بازی و... همچنین در کنار این مجتمع‌ها، فروشگاه‌هایی برای اشتغال‌زایی به همراه رستوران پیش‌بینی شده است، ضمن اینکه برگزاری نمازهای جماعت، اجرای برنامه‌های مذهبی و فرهنگی در مناسبت‌های گوناگون (دعای کمیل، ندبه، توسل و...) برای بهره‌مندی زائران از دیگر خدمات ارائه شده به زائران است.